ว่าด้วยที่มาของคำว่า "ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท" (มาวิสัชนากัน)

ผมเคยอ่านข้อถกเถียง คำวิสัชนาของหลายคนในเรื่องที่มา ของคำว่า "ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท" ว่าทำไมถึงเป็นสรรพนามบุรุษที่สอง แทน "พระมหากษัตริย์"

คือ เมื่อคำนึงว่า เป็นคำแทนพระมหากษัตริย์ สมควรที่จะไปในรูปยกย่องมากกว่า เช่นเดียวกับคำว่า "ทูลกระหม่อม" "เหนือหัว" หรือ "พระเจ้าอยู่หัว"

ฉะนั้น เมื่อได้ อ่านคำตอบที่ระบุว่า เป็นการยกย่อง และแสดงให้เห็นว่า ตัวเรานั้นอยู่ต่ำกว่า แม้ฝุ่นใต้เท้าท่าน ก็ดูไม่สมเหตุที่จะไปเป็นการยกย่องในทาง สรรพนามบุรุษที่สอง เพราะหากความหมายกระเดียดมาทางตัวเราก็ควรสื่อที่ สรรพนามบุรุษที่หนึ่งมากกว่า

หรือ แม้แต่เหตุผลที่ดูยอมรับกันอย่างมากในแง่การยกพุทธประวัติ ในครั้งที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงยมกปาฏิหาริย์ ทรงดำเนินในอากาศ แล้วฝุ่นละอองใต้พระบาท ตกต้องเศียรเจ้าศากยะวงศ์ จึงละทิฎฐิ ยกมืออัญชลี พระพุทธเจ้า ก็ดูเป็น ที่มาที่อยู่ในแง่ลบ เพราะเป็นเรื่องการปราบพยศ ไม่น่าจะเอามาเทียบยกย่องได้ แต่คิดว่า เกิดจากการอนุมาน จากคำว่า "ข้าพระพุทธเจ้า" มากกว่า

หรือแม้ความเห็นที่ว่า คำนี้มีที่มาในราชสำนักเขมร เวลาเข้าเฝ้า จะมีการไขพระวิสูตรแล้วทำให้ละอองฝุ่นฟุ้ง เลยเป็นที่มาของคำนี้ คู่กับคำว่า "เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท"

ฉะนั้น จากที่อ่านๆ คำอธิบายต่างๆ ดูไม่สมเหตุผล ในการใช้คำนี้เป็นสรรพนามบุรุษที่สอง แทนพระมหากษัตริย์เลย

ที่นี้ดูว่าประเด็นที่หลายๆท่านเคยยกมา มันน่ากังขาและทำให้ผมตีตกไปหมดเลย ก็เลยค้นคว้าเพิ่ม จนคิดว่าได้คำตอบที่น่าพอใจและดูสมเหตุผลมา

แต่อยากถามเพื่อนๆก่อนว่า คิดว่า คำว่า "ใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท" ในทัศนคติของแต่ละคน สือถึงอะไร และคิดว่าเป็นคำยกย่อง ในแง่ไหนกันบ้างครับ
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่