พุทธะ แปลว่า รู้ ตื่น เบิกบาน ซึ่งก็หมายถึงสภาวะของจิตที่รู้แจ้งเห็นจริง (คือรู้ถูกต้องตามความเป็นจริงของธรรมชาติ) ตื่นจากความไม่รู้ (หรือหายโง่) เมื่อตื่นแล้วก็เบิกบาน สดชื่น (คือจิตไม่เป็นทุกข์หรือนิพพาน)

นี่แสดงถึงว่า การจะเป็นพุทธะ ไม่ใช่จะเป็นได้โดยการใช้ความเชื่อตามตำรา หรือเชื่อตามคนอื่น หรือเชื่อตามการจินตนาการของเราเอง

แต่เป็นโดยการใช้ปัญญา ซึ่งปัญญาก็คือ ความรอบรู้ ที่เกิดขึ้นโดยการฟังหรืออ่านเรื่องที่เป็นประโยชน์แก่การดับทุกข์ที่ถูกต้อง แล้วนำเอามาคิดหาเหตุผล จนเกิดความเข้าใจอย่างแจ่มชัด แล้วนำเอาความเข้าใจนั้นมาทดลองปฏิบัติ จนเกิดผลเป็นความดับลงของทุกข์จริงๆ จึงจะเกิดเป็นปัญญาขั้นเห็นแจ้งสูงสุด

ส่วนความเชื่อจะไม่ใช้เหตุผลและไม่ต้องการการพิสูจน์ ดังนั้นถ้ายังให้ความเชื่อครอบงำสติปัญญาของเราอยู่ จะไม่มีทางเป็นพุทธะได้

จะต้องละทิ้งความเชื่อทั้งหลายก่อน แล้วมาใช้เหตุผลจากสิ่งที่เรามีอยู่จริง (คือจากร่างกายและจิตใจของเราเองในปัจจุบัน) มาวิเคราะห์หาความจริง ก็จะนำไปสู่ความเป็นพุทธะได้ เพราะสติปัญญาของเราเป็นอิสระแล้วจากการครอบงำของความเชื่อทั้งปวง