(บางส่วน)

[๑๗๙] ครั้งนั้นแล
ท่านพระอานนท์เข้าไปหาท่านพระสารีบุตรถึงที่อยู่ ได้ปราศรัยกับท่านพระสารีบุตร
ครั้นผ่านการปราศรัยพอให้ระลึกถึงกันไปแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง


ครั้นแล้วได้ถามท่านพระสารีบุตรว่า
ดูกรอาวุโสสารีบุตร อะไรหนอเป็นเหตุเป็นปัจจัยเครื่องให้สัตว์บางพวกในโลกนี้ ไม่ปรินิพพานในปัจจุบัน


ท่านพระสารีบุตรตอบว่า
ดูกรอาวุโสอานนท์  สัตว์ทั้งหลายในโลกนี้ไม่ทราบชัดตามความเป็นจริงว่า


นี้ หานิภาคิยสัญญา  (สัญญาฝ่ายเสื่อม)
นี้ ฐิติภาคิยสัญญา (สัญญาฝ่ายดำรงอยู่)
นี้ วิเสสภาคิยสัญญา (สัญญาฝ่ายวิเศษ)
นี้ นิพเพธภาคิยสัญญา  (สัญญาฝ่ายชำแรกกิเลส)


ดูกรอาวุโสอานนท์
นี้แลเป็นเหตุเป็นปัจจัยเครื่องให้สัตว์บางพวกในโลกนี้ ไม่ปรินิพพานในปัจจุบัน ฯ


อา. ดูกรอาวุโสสารีบุตร
ก็อะไรเล่าเป็นเหตุเป็นปัจจัยเครื่องให้สัตว์บางพวกในโลกนี้ ปรินิพพานในปัจจุบัน ฯ

สา. ดูกรอาวุโสอานนท์ สัตว์ทั้งหลายในโลกนี้ ย่อมทราบชัดตามความเป็นจริงว่า

นี้หานิภาคิยสัญญา
นี้ฐิติภาคิยสัญญา
นี้วิเสสภาคิยสัญญา
นี้นิพเพธภาคิยสัญญา


ดูกรอาวุโสอานนท์
นี้แลเป็นเหตุเป็นปัจจัยเครื่องให้สัตว์บางพวกในโลกนี้
ปรินิพพานในปัจจุบัน ฯ


------------------

สัญเจตนิยวรรคที่ ๓
เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๑  บรรทัดที่ ๔๓๐๐ - ๔๖๑๖.  หน้าที่  ๑๘๕ - ๑๙๗.
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=21&A=4300&Z=4616&pagebreak=0
ศึกษาอรรถกถานี้ ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=171