๔. โจรสูตร

           [๑๙๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   มหาโจรประกอบด้วยองค์   ๘
ประการ  ย่อมพลันเสื่อม   ตั้งอยู่ไม่นาน  องค์  ๘  ประการเป็นไฉน
คือ    ประหารคนที่ไม่ประหารตอบ    ๑    ถือเอาสิ่งของไม่เหลือ   ๑
ลักพาสตรี ๑ ประทุษร้ายกุมารี ๑ ปล้นบรรพชิต ๑ ปล้นราชทรัพย์ ๑
ทำงานใกล้ถิ่นเกินไป  ๑ ไม่ฉลาดในการเก็บ  ๑   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
มหาโจรประกอบด้วยองค์  ๘   ประการนี้แล   ย่อมพลันเสื่อม   ตั้งอยู่
ไม่นาน.
           [๑๙๑]   ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   มหาโจรประกอบด้วยองค์   ๘
ประการ   ย่อมไม่เสื่อมเร็ว   ตั้งอยู่ได้นาน  ๘  ประการเป็นไฉน คือ
ไม่ประหารคนที่ประหาร  ๑  ไม่ถือเอาของจนไม่เหลือ  ๑  ไม่ลักพา
สตรี   ๑   ไม่ประทุษร้ายกุมารี  ๑  ไม่ปล้นบรรพชิต   ๑  ไม่ปล้น
ราชทรัพย์   ๑   ไม่ทำงานใกล้ถิ่นเกินไป   ๑   ฉลาดในการเก็บ   ๑
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย   มหาโจรประกอบด้วยองค์  ๘  ประการนี้แล
ไม่เสื่อมเร็ว   ตั้งอยู่ได้นาน
โจรสูตรที่  ๔

อรรถกถาโจรสูตรที่ ๔

           โจรสูตรที่  ๔  มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้:-
           บทว่า    มหาโจโร    ได้แก่    มหาโจรผู้สามารถประทุษร้าย
  ราชสมบัติได้.  บทว่า   ปริยาปชฺชติ  ได้แก่    ถึงการยึดครอง  บทว่า

  น  จิรฏฺฐิติโก  โหติ  ได้แก่  ไม่สามารถจะรักษาให้ดำรงอยู่ได้นาน
  บทว่า   อปฺปหรนฺตสฺส   ปหรติ   ความว่า   ประหารบุคคลผู้ไม่มีเวร
  แก่ตน  ผู้ไม่ประหารตน  ได้แก่  บุคคลผู้มีคุณความดี   คนแก่  และ
  คนหนุ่มผู้ไม่ควรประหาร.   บทว่า   อนวเสสํ   อาทิยติ  ได้แก่  ยึดเอา
  ไม่ให้เหลือ.  จริงอยู่   ธรรมเนียมของโจรผู้ฉลาดมีดังนี้ :- ในผ้า   ๒
  ผืน  ของคนอื่น  ถือเอาแต่  ๑ ผืน  เมื่อมี  ๑ ผืน  ให้ส่วนที่ชำรุด  ถือเอา
  แต่ที่ดี   บรรดาห่อข้าวสุกและข้าวสารเป็นต้น  ให้ส่วนหนึ่ง   ถือเอา
  ส่วนหนึ่ง.   บทว่า  อจฺจาสนฺเน  กมฺมํ  กโติ  ความว่า   กระทำโจรกรรม
  ในที่ใกล้ชิดคามนิคม   และราชธานี.   บทว่า   น  จ  นิธานกุสโล  โหติ
  ความว่า   ย่อมไม่เป็นผู้ฉลาด   จะเก็บฝังทรัพย์ที่ได้มาลงไว้ใน
  ทักขิไณยบุคคล   คือ   ไม่ชำระทางไปสู่ปรโลก.
จบ อรรถกถาโจรสูตรที่  ๔