สงสัยว่าการเลิกทาสในสมัยรัชกาลที่ห้า ที่กลุ่มคนจำนวนหนึ่งเปลี่ยนสถานะจากทาสเป็นไท ได้นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงในช่วงนั้นอย่างไร เพราะว่าจำนวนไพร่มีมากกว่าทาสมาก การเลิกไพร่ได้แสดงให้เห็นความเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนกว่า เช่นเกิดเเรงงานอิสระขึ้น ซึ่งเอื้อต่อเศรษฐกิจแบบทุนนิยม เป็นการลดการสะสมกำลังคนของพวกขุนนาง เพื่อที่รัชกาลที่ห้าจะได้ดึงอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางได้สะดวกขึ้น เพื่อปฏิรูปบ้านเมืองในด้านต่างๆ

แต่ในกรณีการเลิกทาส ไม่ได้ก่อให้เกิดผลกระทบดังที่กล่าวมาข้างต้นมากเท่ากับการเลิกไพร่ จึงสงสัยว่าการเลิกทาสอย่างเดียวก่อให้เกิดผลอย่างไรบ้าง ถ้าไม่เอามารวมกับการเลิกไพร่