ก่อนอื่นต้องขอบอกเลยว่า ตอนแรกเราไม่ได้ตั้งใจจะดูละครเรื่องนี้มาก่อนเลยค่ะ แม้จะเปิดไทยพีบีเอสทุกวัน แต่ด้วยความที่ไม่ใช่คนชอบดูละครไทยเท่าไหร่ก็เลยไม่ค่อยให้ความสนใจกับละครไทยเท่าใดนัก  เพราะเบื่อกับความวนเวียนของพล็อตเรื่อง ความไม่สร้างสรรค์จรรโลงใจ และมุมมองชาตินิยมอันบิดเบี้ยวไม่น้อยก็มากที่สอดแทรกอยู่ข้างใน  แต่หลังจากที่ได้ดูละคร "บุญผ่อง" ช่วงรีรันวันเสาร์-อาทิตย์โดยบังเอิญ  ความคิดของเราก็เปลี่ยนไปค่ะ..

(ภาพจากอินเทอร์เน็ต)

เราชอบการดำเนินเรื่องของละครเรื่องนี้นะคะ  ถึงใครจะบอกว่ามันเนิบนาบเชื่องช้า แต่เราว่ามันเป็น ความเรียบง่าย ค่อยเป็นค่อยไป  ที่ค่อยๆกัดกินใจของผู้ชม  ค่ะ  การดำเนินเรื่องตามลำดับเวลา  การค่อยๆปูเรื่อง  ค่อยๆให้เราทำความรู้จักกับตัวละครจากด้านหนึ่งสู่ด้านหนึ่ง  ทำให้คนดูอย่างเราเกิดความรู้สึกรักและประทับใจในตัวละครทุกตัว ที่ต่างมีข้อดีข้อเสีย มีมุมมืดและมุมสว่างแตกต่างกันออกไป  ความเคร่งครัดในหน้าที่ของมิโยชิ  ความดุดันสมกับเป็นชาติชายนายทหาร  ความจริงจังเจ้าระเบียบตามแบบฉบับของคนญี่ปุ่น  จึงกลายเป็นด้านที่ทำให้คนนอกหวาดเกรงและพูดกันไปต่างๆนาๆ   แต่เมื่อได้เข้าไปสัมผัสก้นเบื้องของจิตใจอันแท้จริงของเขา  เราก็จะพบกับความอ่อนโยน  ความรักครอบครัว  ความคิดถึงลูก  และจิตใจที่ไม่เห็นด้วยกับสงคราม  แต่เขาเองก็เหมือนกันกับคนอื่นๆ  คือไม่มีสิทธิ์เลือก..

แต่ตัวละครที่เราชอบที่สุดกลับเป็นตัวละครที่แสดงโดยแม่แดง ฉันทนาค่ะ (ไม่ทราบจริงๆว่าชื่ออะไร จำไม่ได้)  ตอนแรกที่เราเห็นแม่แดง คือฉากที่รำเพยผู้เป็นหลานสาวของแม่แดงพูดถึงเพื่อนคนพิเศษ  แล้วแม่แดงรู้ว่าเป็นหนึ่งในเชลยหนุ่มตาน้ำข้าว  ตอนนั้นเราเผลอคิดไปว่าโดนด่าแน่..  ใครจะไปยอมให้หลานตัวเองไปชอบพอกับเชลยที่ไม่รู้อนาคตจริงมั้ยล่ะคะ?  แต่แม่แดงกลับบอกว่าไม่เป็นไร  จะเชลยหรือทหารต่างก็เป็นคนเช่นเดียวกันกับเรา  วันนี้เค้าแพ้  พรุ่งนี้เค้าอาจชนะก็ได้  ผิดคาดของเราไปมากค่ะ ประทับใจมากตอนที่ได้ยิน  นี่สิจิตวิญญาณแห่งความเท่าเทียมของมนุษย์โดยแท้จริง

ความคิดเห็นส่วนตัวของเรานั้น..  การบังคับขู่เข็ญเชลยให้ทำงานหนักจนกระทบไปถึงสุขภาพ การลงโทษหรือฆ่าเชลยที่เป็นตัวถ่วงการทำงาน การกักตุนยารักษาโรคเพื่อพวกพ้องของตนเอง อาจดูเป็นเรื่องเลวร้าย ป่าเถื่อน ไร้มนุษยธรรมเมื่ออยู่ในสายตาของนักมนุษยธรรมหรือนักบวชทั้งหลาย   แต่หากใช้สายตาเดียวกันกับนายทหารที่ต้องสละชีวิตเพื่อชาติ เพื่อแผ่นดินของตน ซึ่งเป็นเหมือนกันทุกชาติทุกเผ่าไม่มีความต่าง  การจัดการเนื้อร้ายที่อาจส่งผลกระทบถึงการชนะหรือแพ้สงคราม  ซึ่งหมายถึงชีวิตของตนเอง เอกราชของประเทศชาติ ความเป็นอยู่ของครอบครัวที่คอยอยู่ที่บ้าน  คุณจะรู้สึกเข้าอกเข้าใจในการกระทำเหล่านั้นได้ไม่ยาก..  จริงๆนะคะ..

ดังนั้นเมื่อถามว่าดูแล้วรู้สึกอย่างไร?  เราบอกได้เลยว่าเราเฉยๆค่ะ  เพราะเราเข้าใจหรืออย่างน้อยก็เรียกได้ว่าพยายามทำความเข้าใจในทุกๆฝ่าย  ใจเราจึงทั้งสงสารเชลยที่ต้องลำบากตรากตรำ และเข้าใจความรู้สึกฝืนใจและขัดแย้งในตัวเองของฝ่ายทหาร  ไม่ว่าจะฝ่ายอักษะหรือฝ่ายสัมพันธมิตรต่างก็เหมือนๆกัน บ้างเป็นผู้กระทำ บ้างถูกกระทำ ต่างกรรม ต่างวาระกันไป   ไม่ว่าในอดีตใครจะเป็นฝ่ายฆ่าใคร  ใครจะเคยกดขี่ข่มเหงใคร  เราเชื่อว่าไม่มีใครอยากทำหรืออยากให้เหตุการณ์เหล่านั้นเกิดขึ้นอย่างแน่นอน  แต่ทุกล้วนทำเพื่อประเทศชาติ และทำตามภาระหน้าที่ของตนที่ได้รับมอบหมาย  ฉะนั้น..  การวางตัวเฉย อย่าปล่อยใจให้ไหลไปตามน้ำ จึงเป็นแนวทางที่เราใช้ในการรับสารและข้อมูลทางประวัติศาสตร์เสมอมาค่ะ  หลายคนบอกว่าทำไมเราเลือดเย็นไม่มีหัวใจเลย ไม่รู้สึกอะไรบ้างเลยเหรอ?  ถามว่าเรารู้มั้ยว่ากองทัพจักรพรรดิทำอะไรไว้กับใครบ้าง?  เรารู้ค่ะ..  แต่เราถือคติว่า ถ้าคิดจะศึกษาเรื่องราวในประวัติศาสตร์  ก็จงศึกษาเรื่องราวเหล่านั้นอย่างเป็นกลาง  และปล่อยให้มันเป็นครูของอนาคต  ไม่อย่างนั้นมันจะกลายเป็นการปลูกฝังความเกลียดชังให้กันและกันอย่างไม่สิ้นสุดดีๆนี่เอง

ต้องยอมรับค่ะว่าบทเขียนดีในระดับนึงเลยนะคะ โดยเฉพาะการสอดแทรกแนวคิดที่เป็นกลาง ไม่กล่าวโทษหรือเข้าข้างฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดอย่างสุดโต่ง  ตัวละครมีความเข้าใจสภาพความเป็นไปที่แท้จริงของสงคราม  อาจเห็นแก่ตัวกันบ้างไม่มากก็น้อยตามความเป็นมนุษย์โดยทั่วไป  เพื่อนสาวของรำเพยอาจทำให้เราหงุดหงิดไปบ้าง แต่คนแบบนี้ก็มีอยู่จริงทุกยุคทุกสมัย  คนดีที่มีความคิดอย่างคุณบุญผ่องก็มีอยู่ทุกยุคเช่นกัน  ความเป็นสีเทาของตัวละครซึ่งเหมือนกับคนเดินดินธรรมดาจริงๆ  ทำให้เราไม่รู้สึกว่ากำลังดูละครแนวฮีโร่จ๋าหรืออะไรทำนองนั้นเลย

ในส่วนของโปรดัคชัน เราชอบในความคมชัดของภาพที่สมกับความละเอียดแบบ HD   มุมกล้องที่สวยและมีความเป็นสากล  หน้าชัดหลังเบลออย่างชัดเจน  ฉากและสถานที่ที่มีความสมจริง จึงทำให้คนดูอย่างเรา รู้สึกราวกับว่ากำลังอยู่ในเหตุการณ์เหล่านั้น และรับรู้มันด้วยตัวของเราเองเลยทีเดียว  แต่ขอติเรื่องการจัดแสงของภาพหน่อยค่ะ  คือมันค่อนข้างจะเข้มไปซักนิด และโดดไปบ้างเป็นบางช่วง  เท่าที่พอจำได้ก็มีอยู่ฉากนึง  กล้องฉายภาพแบบ bird's-eye view ให้เห็นตอนที่รถเลี้ยวเข้ามาในบริเวณค่าย  ซึ่งตอนนั้นภาพเข้มและมืดมาก เหมือนเป็นท้องฟ้าหลังฝนตกหรือพระอาทิตย์กำลังจะตกยังไงยังงั้น  ซึ่งเราดูแล้วไม่น่าใช่ปัญหาทางเทคนิคแน่  แต่คงเป็นช่วงเวลาของการถ่ายทำมากกว่า  แต่พอตัดฉากเข้ามาในบริเวณค่าย  ภาพกลับสว่างจ้าสมกับเป็นตอนกลางวันที่แสงแดดแผดเผาจนผิวกายไหม้เกรียม  ซึ่งอยากให้ทีมงานระวังในจุดนี้ให้มากขึ้นในงานเรื่องหน้านะคะ

เรื่องภาษาญี่ปุ่นในเรื่องฟังรื่นหูดีค่ะ อาจเพราะได้นักแสดงชาวญี่ปุ่นมารับบทเป็นทหารคนสำคัญหลายต่อหลายคนก็เป็นได้ นักแสดงประกอบพูดญี่ปุ่นได้ไม่เลวเลยนะคะ  พูดได้ใกล้เคียงเลยล่ะเมื่อเทียบกับเรื่องอื่นๆที่เคยดูมา  แอคติ้งก็ดีค่ะโดยเฉพาะคุณฮิโระ เป็นนายทหารญี่ปุ่นที่พูดไทยไม่ชัดได้น่ารักมากกกกกกกกกกกกกก จนเราเผลอคิดว่านี่มันโกโบริดีๆนี่เอง!  โกโบริต้องแบบนี้สิ อะไรแบบนี้เลยค่ะ   จุดนี้ต้องขอชื่นชมฮั้งมโนก้าที่แคสติ้งตัวละครมาได้ดี มีฝีมือ และเหมาะสมกับบทบาทที่ได้รับเป็นอย่างยิ่ง  แต่...  คุณบุญผ่องเจมส์ เวลาพูดนี่พยายามให้ดูเป็นผู้ใหญ่ ดูโบราณไปซักนิดนะคะ  ฟังดูแล้วมันไม่ค่อยรื่นหูเลยอ่ะค่ะ  เหมือนเค้าพยายามพูดให้เสียงต่ำและหนักแน่นเกินไป  จนไม่ค่อยเป็นธรรมชาติ   ส่วนคุณนุสบา...  เราต้องขอโทษแฟนคลับเธอล่วงหน้าด้วยนะคะ  แต่เราอยากบอกว่าเธอเล่นแข็งอ่ะ  ตอนสื่ออารมณ์ก็ทำได้ดี  แต่พอตอนพูดเท่านั้นแหละ ดูดร็อปลงไปอย่างเห็นได้ชัดเลย   ส่วนน้องพลอยหรือปะนิจัง น่ารักค่ะ..  สดใสสมวัย สะอาดบริสุทธิ์ สมเป็นผ้าขาวที่ทำให้มิโยชิคิดถึงลูก  น่ารักค่ะ น้องน่ารักจริงๆ

อีกสิ่งหนึ่งที่เราชอบเกี่ยวกับเรื่องนี้  นั่นก็คือความละเมียดละไมได้สาระของเรื่องค่ะ ไม่ว่าจะนำเสนออะไรให้แก่ผู้ชม ThaiPBS ก็จะมีสกู๊ปและข้อมูลทั้งเบื้องหน้าเบื้องหลังสอดแทรกอยู่ในช่วงต่างๆให้ผู้ชมเสมอ  ประวัติคุณบุญผ่องเอย  ข้อมูลของเกี่ยวกับสงครามเอย  หรือกระทั่งการเตรียมความพร้อมของคุณฮิโระ  การทำเพลงประกอบละครเอย  เราเห็นถึงความใส่ใจในรายละเอียดของทางช่องและทางฮั้งมโนก้าค่ะ  สัมผัสได้ถึงความเป็นมืออาชีพและคุณภาพในระดับสากล  เราว่าเรื่องนี้ภาพรวมดีค่ะ คุณภาพดี ส่งไปฉายต่างประเทศได้ไม่อายใครจริงๆค่ะ



สุดท้ายนี้..  กระทู้นี้เป็นรีวิวที่เขียนออกมาจากความรู้สึกนึกคิดและความรู้อันน้อยนิดของตัวเราเองค่ะ  อาจทำให้ใครไม่พอใจได้ ดังนั้นหากผิดพลาดประการใดก็ต้องขออภัยไว้ด้วยนะคะ