บ้านฉันอยู่ไกลจากโรงเรียนราว 7 กิโลเมตร ผ่านวัดมาสามวัด ผ่านท้องนากว้างมาโรงเรียนด้วยรถจักรยานผู้ชายเก่าๆ ที่มีคานตรงกลางของพ่อ ดุมล้อใหญ่ดังเอี๊ยดๆ ถ้าเม็ดดินทรายเข้าไปติด ต้องหมั่นหยอดน้ำมันเครื่องสีดำๆ
กระเป๋านักเรียนฉันใบใหญ่ แม่บอกว่า เปิดเทอม ขึ้น ป.6 กระเป๋าใบจะใหญ่กว่าเดิมอีกเท่าตัวหนึ่ง ฉันไม่อยากเชื่อ น้องฉันที่อยู่ ป.3 ตัวแทบจะเท่ากระเป๋าของเขา น้องชายนั่งซ้อนท้ายกอดเอวฉันแน่นไปโรงเรียนทุกวัน ตูดน้องที่ติดอานหลังมีเนื้อที่ไม่มาก เพราะเราวางกระเป๋านักเรียนไว้สองใบแล้ว ดูเผินๆ เหมือนฉันมาพร้อมกระเป๋านักเรียนสามใบมากกว่าซ้อนน้องชายมาโรงเรียน
ทางลูกรังแถวบ้าน ชาวบ้านชอบเรียกว่าทางเกวียน เวลามีรถใหญ่วิ่งผ่าน ฝุ่นจะฟุ้งตลบ แม่บอกว่า ถ้าฝนตกลงมาฝุ่นจะหายไป หน้าฝนบ้านจึงเราจะเริ่มปลูกข้าวกันได้ เมื่อวานวิทยุถ่ายทอดเสียง ในหลวงเสด็จทำพระราชพิธีแรกนาขวัญ ในวันพืชมงคล ฉันเห็นพ่อกับแม่นั่งฟังอยู่ด้วยกัน พ่อยกมือขึ้นไหว้ท่วมหัว พร้อมๆ กับหันไปมองภาพในหลวงและพระราชินีที่ใส่กรอบสวยติดอยู่ข้างฝาบ้าน
แม่บอกว่าเจ้าฟ้า เจ้าแผ่นดิน ยังปลูกข้าว เป็นอาณัติสัญญาณแห่งการเริ่มชีวิต เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชาวนาอย่างพวกเรา ไม่มีพระราชาองค์ไหนในโลก ทำอย่างนี้กับชาวนาในประเทศของเขา ชาวนารอพิธีนี้และฝนแรกเพื่อเริ่มปลูกข้าวกันทุกคน แม่เล่าไปด้วยน้ำเสียงสั่นเครือตื้นตัน ลงท้ายก่อนไล่สองพี่น้องเข้ามุ้งนอนว่า พวกเอ็งสองคนนะมีบุญได้เป็นลูกพ่อกับแม่ที่เป็นชาวนา ให้ตั้งใจเรียนให้เก่งๆ น้องบอกว่า เรียนเก่งๆ จะไม่ต้องทำนาใช่มั๊ย แม่ไม่ได้บอกว่าอะไร แต่พ่อตะโกนบอกมาก่อนจะดับตะเกียงว่า เป็นอะไรก็ได้ตามใจพวกเอ็ง ขอเป็นคนเก่งและเป็นคนดี หน้าฝนมาก็เป็นสัญญาณให้พวกเอ็งไปโรงเรียนยังไงล่ะ ตั้งใจเรียนอย่างที่แม่ว่าก็แล้วกัน
ฉันคิดว่าถ้าฝนตกลงมามากในตอนเช้าวันไปโรงเรียน น้องชายและฉันไม่อยากไปโรงเรียนเลย เพราะพวกเราไม่สามารถปั่นทำความเร็วรถได้ หนำซ้ำ พื้นลูกรังเจิ่งน้ำก็กลายเป็นเลนเหนียวแฉะ ไม่เหมาะกับการเอียงรถเบรก เนื่องจากขาฉันสั้นเกินไป ที่จะหยั่งถึงพื้นได้ รวมถึงคานรถจักรยานนั่นด้วยที่ทำให้ฉันจุกมานับครั้งไม้ถ้วน ตั้งแต่เริ่มหัดจักรยาน
ปีที่แล้วรองเท้านักเรียนคู่ใหม่ของฉันจมหายไปในกองดินข้างทางยามใช้มันเบรกไถลบนถนนที่ลื่นเพราะฝน กระเป๋าและปิ่นโต 1 เถา ปลอดภัยดี แต่น้องชายกลิ้งตกลงบนพื้น เขาดูเหมือนขนมปังปอนชุบชาเย็นที่ขายข้างโรงเรียน มากกว่าลูกเสือสำรองตัวผอมๆ เพื่อนนักเรียนพากันหัวเราะขบขันเมื่อเราไปถึงโรงเรียน น้องชายไม่พูดกับพี่ชายไปเลย 1 วันยันค่ำมืด
น้องชายหายจากอาการใบ้ หลังเราล้อมวงกินข้าวเย็นกันในวันนั้น พ่อบอกว่า ความผิดพลาดไม่ใช่เรื่องที่น่าอาย ขอเพียงเราได้เรียนรู้จากมัน พ่อกลับบอกว่า ฉันทำดีที่สุดแล้วในการรักษากระเป๋านักเรียนและอาหารกลางวัน ด้วยการแลกกับรองเท้าผ้าใบสีน้ำตาลคู่ใหม่เอี่ยมที่ต้องเลอะเทอะไป ที่สำคัญอย่าไปโทษฝนโทษฟ้า โทษธรรมชาติ พ่อบอกแค่นั้น แล้วพ่อลงไปซ่อมสายเบรกให้ ฉันไม่ต้องใช้เท้าแทนเบรกอีกแล้วนับแต่วันนั้น
เช้าวันแรกของการไปโรงเรียน ฉันและน้อง ตื่นแต่เช้า อาบน้ำ แต่งตัว กินข้าว เพิ่งรู้ว่าเมื่อคืนพ่อเพิ่มตะแกรงเหล็กติดหน้าจักรยานให้เรา กระเป๋าฉันยังไม่ใหญ่เหมือนแม่เคยขู่ เพราะคงจะไปได้จัดตารางสอนเอาวันนี้ พ่อกับแม่ออกไปยืนดูท้องฟ้ายามเช้า ในขณะฉันกับน้องซ้อนท้ายจักรยานมุ่งหน้าไปโรงเรียน ฉันเงยหน้ามองท้องฟ้า อยากให้ฝนตกจังเลยวันนี้ ไม่ใช่เพราะรถมีเบรก ไม่ใช่เพราะน้องได้นั่งเต็มตูด ไม่ใช่เพราะมีตระกร้าใส่ปิ่นโตพร้อมกระเป๋าน้องชายข้างหน้าพร้อมแล้วเท่านั้น แต่ฉันอยากให้ฝนตกมาให้ต้นกล้าที่พวกราช่วยกันหว่านได้พบเจอฝน ให้ฝนพารอยยิ้มของพ่อและแม่กลับมาเสียที
ฝนจ๋าฝน
กระเป๋านักเรียนฉันใบใหญ่ แม่บอกว่า เปิดเทอม ขึ้น ป.6 กระเป๋าใบจะใหญ่กว่าเดิมอีกเท่าตัวหนึ่ง ฉันไม่อยากเชื่อ น้องฉันที่อยู่ ป.3 ตัวแทบจะเท่ากระเป๋าของเขา น้องชายนั่งซ้อนท้ายกอดเอวฉันแน่นไปโรงเรียนทุกวัน ตูดน้องที่ติดอานหลังมีเนื้อที่ไม่มาก เพราะเราวางกระเป๋านักเรียนไว้สองใบแล้ว ดูเผินๆ เหมือนฉันมาพร้อมกระเป๋านักเรียนสามใบมากกว่าซ้อนน้องชายมาโรงเรียน
ทางลูกรังแถวบ้าน ชาวบ้านชอบเรียกว่าทางเกวียน เวลามีรถใหญ่วิ่งผ่าน ฝุ่นจะฟุ้งตลบ แม่บอกว่า ถ้าฝนตกลงมาฝุ่นจะหายไป หน้าฝนบ้านจึงเราจะเริ่มปลูกข้าวกันได้ เมื่อวานวิทยุถ่ายทอดเสียง ในหลวงเสด็จทำพระราชพิธีแรกนาขวัญ ในวันพืชมงคล ฉันเห็นพ่อกับแม่นั่งฟังอยู่ด้วยกัน พ่อยกมือขึ้นไหว้ท่วมหัว พร้อมๆ กับหันไปมองภาพในหลวงและพระราชินีที่ใส่กรอบสวยติดอยู่ข้างฝาบ้าน
แม่บอกว่าเจ้าฟ้า เจ้าแผ่นดิน ยังปลูกข้าว เป็นอาณัติสัญญาณแห่งการเริ่มชีวิต เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชาวนาอย่างพวกเรา ไม่มีพระราชาองค์ไหนในโลก ทำอย่างนี้กับชาวนาในประเทศของเขา ชาวนารอพิธีนี้และฝนแรกเพื่อเริ่มปลูกข้าวกันทุกคน แม่เล่าไปด้วยน้ำเสียงสั่นเครือตื้นตัน ลงท้ายก่อนไล่สองพี่น้องเข้ามุ้งนอนว่า พวกเอ็งสองคนนะมีบุญได้เป็นลูกพ่อกับแม่ที่เป็นชาวนา ให้ตั้งใจเรียนให้เก่งๆ น้องบอกว่า เรียนเก่งๆ จะไม่ต้องทำนาใช่มั๊ย แม่ไม่ได้บอกว่าอะไร แต่พ่อตะโกนบอกมาก่อนจะดับตะเกียงว่า เป็นอะไรก็ได้ตามใจพวกเอ็ง ขอเป็นคนเก่งและเป็นคนดี หน้าฝนมาก็เป็นสัญญาณให้พวกเอ็งไปโรงเรียนยังไงล่ะ ตั้งใจเรียนอย่างที่แม่ว่าก็แล้วกัน
ฉันคิดว่าถ้าฝนตกลงมามากในตอนเช้าวันไปโรงเรียน น้องชายและฉันไม่อยากไปโรงเรียนเลย เพราะพวกเราไม่สามารถปั่นทำความเร็วรถได้ หนำซ้ำ พื้นลูกรังเจิ่งน้ำก็กลายเป็นเลนเหนียวแฉะ ไม่เหมาะกับการเอียงรถเบรก เนื่องจากขาฉันสั้นเกินไป ที่จะหยั่งถึงพื้นได้ รวมถึงคานรถจักรยานนั่นด้วยที่ทำให้ฉันจุกมานับครั้งไม้ถ้วน ตั้งแต่เริ่มหัดจักรยาน
ปีที่แล้วรองเท้านักเรียนคู่ใหม่ของฉันจมหายไปในกองดินข้างทางยามใช้มันเบรกไถลบนถนนที่ลื่นเพราะฝน กระเป๋าและปิ่นโต 1 เถา ปลอดภัยดี แต่น้องชายกลิ้งตกลงบนพื้น เขาดูเหมือนขนมปังปอนชุบชาเย็นที่ขายข้างโรงเรียน มากกว่าลูกเสือสำรองตัวผอมๆ เพื่อนนักเรียนพากันหัวเราะขบขันเมื่อเราไปถึงโรงเรียน น้องชายไม่พูดกับพี่ชายไปเลย 1 วันยันค่ำมืด
น้องชายหายจากอาการใบ้ หลังเราล้อมวงกินข้าวเย็นกันในวันนั้น พ่อบอกว่า ความผิดพลาดไม่ใช่เรื่องที่น่าอาย ขอเพียงเราได้เรียนรู้จากมัน พ่อกลับบอกว่า ฉันทำดีที่สุดแล้วในการรักษากระเป๋านักเรียนและอาหารกลางวัน ด้วยการแลกกับรองเท้าผ้าใบสีน้ำตาลคู่ใหม่เอี่ยมที่ต้องเลอะเทอะไป ที่สำคัญอย่าไปโทษฝนโทษฟ้า โทษธรรมชาติ พ่อบอกแค่นั้น แล้วพ่อลงไปซ่อมสายเบรกให้ ฉันไม่ต้องใช้เท้าแทนเบรกอีกแล้วนับแต่วันนั้น
เช้าวันแรกของการไปโรงเรียน ฉันและน้อง ตื่นแต่เช้า อาบน้ำ แต่งตัว กินข้าว เพิ่งรู้ว่าเมื่อคืนพ่อเพิ่มตะแกรงเหล็กติดหน้าจักรยานให้เรา กระเป๋าฉันยังไม่ใหญ่เหมือนแม่เคยขู่ เพราะคงจะไปได้จัดตารางสอนเอาวันนี้ พ่อกับแม่ออกไปยืนดูท้องฟ้ายามเช้า ในขณะฉันกับน้องซ้อนท้ายจักรยานมุ่งหน้าไปโรงเรียน ฉันเงยหน้ามองท้องฟ้า อยากให้ฝนตกจังเลยวันนี้ ไม่ใช่เพราะรถมีเบรก ไม่ใช่เพราะน้องได้นั่งเต็มตูด ไม่ใช่เพราะมีตระกร้าใส่ปิ่นโตพร้อมกระเป๋าน้องชายข้างหน้าพร้อมแล้วเท่านั้น แต่ฉันอยากให้ฝนตกมาให้ต้นกล้าที่พวกราช่วยกันหว่านได้พบเจอฝน ให้ฝนพารอยยิ้มของพ่อและแม่กลับมาเสียที