พระไตรปิฎก เล่มที่ ๓๑  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๒๓
ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค

ยุคนัทธวรรค สัจจกถา
นิทานในกถาบริบูรณ์

             [๕๔๔] ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัจจะ ๔ ประการนี้ เป็นของแท้ เป็น
ของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น ๔ ประการเป็นไฉน

ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัจจะว่า


นี้ทุกข์
นี้ทุกขสมุทัย
นี้ทุกขนิโรธ
นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา


เป็นของแท้เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัจจะ ๔ ประการนี้แลเป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น ฯ




             [๕๔๕] ทุกข์เป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างไร ฯ
             สภาพแห่งทุกข์เป็นทุกข์ ๔ ประการ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด
ไม่เป็นอย่างอื่น คือ


สภาพที่บีบคั้นแห่งทุกข์ ๑
สภาพแห่งทุกข์ อันปัจจัยปรุงแต่ง ๑
สภาพที่ให้เดือดร้อน ๑
สภาพที่แปรไป ๑


สภาพแห่งทุกข์เป็นทุกข์๔ ประการนี้ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น
ทุกข์เป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างนี้ ฯ




             สมุทัยเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างไร ฯ
             สภาพแห่งสมุทัยเป็นเหตุเกิด ๔ ประการ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด
ไม่เป็นอย่างอื่น คือ


สภาพที่ประมวลมาแห่งสมุทัย ๑
สภาพที่เป็นเหตุ ๑
สภาพที่ประกอบไว้ ๑
สภาพพัวพัน ๑


สภาพแห่งสมุทัยเป็นเหตุเกิด ๔  ประการนี้ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น
สมุทัยเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างนี้ ฯ




             นิโรธเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างไร ฯ
             สภาพดับแห่งนิโรธ ๔ ประการ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็น
อย่างอื่น คือ


สภาพสลัดออกแห่งนิโรธ ๑
สภาพสงัด ๑
สภาพที่ปัจจัยไม่ปรุงแต่ง ๑
สภาพเป็นอมตะ ๑


สภาพดับแห่งนิโรธ ๔ ประการนี้ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น
นิโรธเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างนี้ ฯ




             มรรคเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างไร ฯ
             สภาพเป็นทางแห่งมรรค ๔ ประการ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด
ไม่เป็นอย่างอื่น คือ


สภาพนำออกแห่งมรรค ๑
สภาพเป็นเหตุ ๑
สภาพที่เห็น ๑
สภาพเป็นใหญ่ ๑


สภาพเป็นทางแห่งมรรค ๔ ประการนี้ เป็นของแท้ เป็นของไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น
มรรคเป็นสัจจะด้วยอรรถว่าเป็นของแท้อย่างนี้ ฯ