Life of Pi กำกับโดยผู้กำกับรางวัลออสการ์ อัง ลี่ เรื่องถูกดัดแปลงมาจากนวนิยาย Life of Pi ซึ่งเขียนโดย Yann Martel เรื่องกล่าวถึงชีวิตของเด็กหนุ่มอินเดียชื่อ Piscine Molitor Partel โดยชื่อนี้พ่อเขาตั้งขึ้นตามชื่อสระว่ายน้ำในปารีส แต่เนื่องจากภาษาฝรั่งเศส Piscine คล้องกลับ Pissing ที่แปลว่าฉี่ทำให้ไพโดนเพื่อนล้อบ่อยๆ และเปลี่ยนชื่อเล่นตัวเองว่า ไพซึ่งเป็นสัญลักษณ์ทางคณิตศาสตร์ พ่อของเขาเป็นเจ้าของสวนสัตว์ ส่วนแม่เป็นนักพฤกษศาสตร์ พ่อและแม่ของไพเป็นคนรุ่นใหม่ที่เชื่อวิทยาศาสตร์มากกว่าศาสนา และสอนถึงการใช้เหตุผล แต่ตัวไพกลับเป็นผู้นับถือศาสนาสามศาสนาใหญ่ในโลกคือ คริสต์ อิสลาม และฮินดู ชีวิตของไพกลับพลิกผันเมื่อ พ่อของเขาตัดสินใจขนสัตว์ไปขายที่แคนาดาและตั้งใจไปตั้งรกรากที่โน่นระหว่างทางเรือที่โดยสารเกิดอัปปางและไพเป็นคนเดียวที่รอดชีวิต หลังจากเกิดเรื่องบริษัทเดินเรือญี่ปุ่นซึ่งเป็นเจ้าของเรือต้องการมาสอบสวนสาเหตุที่เรืออัปปาง ไพจึงเล่า


พลอตเรื่องแรก ไพรอดชีวิตจากเรืออัปปางและลอยอยู่ในเรือบดลำเล็กพร้อม ม้าลายที่ขาหัก อุรังอุตัง ไฮยีนา และ เสือเบงกอล ไฮยีนาฆ่าม้าลาย อุรังอุตัง แต่สุดท้ายไฮยีนาถูกเสือเบงกอลฆ่าตาย เหลือไพกับเสือเบงกอลที่รอดชีวิต  และในระหว่างนั้นไพต้องต่อสู้เพื่อมีชีวิตร่วมกับสัตว์ดุร้ายอย่างเสือเบงกอล


ซึ่งพลอตเรื่องแรกดูเป็นเรื่องเหลือเชื่อ เขาจึงเล่าพลอตเรื่องที่สอง ไพรอดชีวิต พร้อมลูกเรือที่ขาหัก แม่ของเขา และพ่อครัวที่โหดร้าย พ่อครัวฆ่าลูกเรือ และ แม่ของเขาตายเพื่อเป็นอาหารและเหยื่อล่อปลา ส่วนไพภายหลังแอบฆ่าพ่อครัวได้ และมีชีวิตรอดพอจากเสบียงประทังชีวิตที่เพียงพอเพราะตัวหารน้อยลง


ประเด็นของหนังคือ เมื่อเกิดสภาวะโกลาหลแล้วกลไกศีลธรรมอย่างศาสนาก็จะหยุดทันที การกำเนิดของศาสนามีเพื่อเข้ามาจัดการสภาพความไร้ระเบียบของสังคมมนุษย์ มนุษย์เองก็เป็นสัตว์ธรรมดาทั่วไปที่เมื่ออยู่โดยไร้ระเบียบสังคมแล้วก็ย่อมเป็นไปตามกฎธรรมชาติคือ ผู้เข้มแข็งกว่าย่อมกินผู้อ่อนแอกว่า การสร้างศาสนาหรือศีลธรรมของมนุษย์ก็เพื่อยกระดับตนเองให้อยู่เหนือสัญชาตญาณสัตว์ป่า และเกิดการอยู่ร่วมกันของมนุษย์  แต่ทว่าศานาเก่าหลักๆ สี่ศาสนาได้แก่ ฮินดู คริสต์ อิสลาม และพุทธกำลังถูกศาสนาใหม่ คือ ศาสนาวิทยาศาสตร์ที่เชื่อเรื่องเหตุผลมาท้าทาย แต่อย่างไรก็ตามถึงแม้วิทยาศาสตร์ก้าวหน้าก็ไม่สามารรถลบศาสนาไปจากสังคมมนุษย์ได้


เมื่อสภาวะไร้ระเบียบอย่างการเรือล่มอัปปาง กฎธรรมชาติที่ผู้แข็งแกร่งกว่าย่อมอยู่รอดก็ทำงาน บรรดาพวกศีลธรรมศาสนาสูงอย่างไพก็ทำตามศาสนาสอนไม่ได้ ต้องตามเกมไปด้วยการ ดูไฮยีนาฆ่าม้าลายตายต่อหน้า เพื่อนำไปเป็นเหยื่อให้ปลากิน และนำเอาปลาไปให้อุรังอุตังและิน จะว่าไปคนที่ซื่อสัตย์ต่อสัญชาตญาณมนุษย์มากที่สุดก็คือไฮยีนานีแหละ พวกบรรดาปากถือศีลที่ไม่ยอมให้มือเปื้อนเลือดฆ่าม้าลายกลับเอาผลประโยชน์จากการตายของม้าลายไป และคนที่ชั่วร้ายที่สุดก็คือเสือที่เป็นผู้เคร่งครัดศาสนาที่สุด เสือยอมดูแม่อุรังอุตังตายต่อหน้าเพื่อหนีออกมาจากไฮยีนา และสุดท้ายก็แอบไปฆ่าไฮยีนาทีเผลอ


บทสรุปตอนท้ายตอบข้อคำถามที่ว่า ศาสนาใหญ่ทั้งสี่ยังมีความจำเป็นต่อสังคมปัจจุบันที่มีวิทยาศาสตร์ก้าวหน้าอยู่หรือ? คำตอบตอนจบเรื่องได้บอกไว้แล้ว เมื่อบริษัทประกันญี่ปุ่นเลือกจะบันทึกเรื่องที่เป็นมหัศจรรย์มากกว่าเรื่องที่เป็นความจริงอิงหลักเหตุผลวิทยาศาสตร์มากกว่า เพราะศาสนายังจำเป็นเพื่อปิดบังความโสมมที่เป็นธาตุแท้ของมนุษย์


หลังเกิดเหตุการณ์ หัวใจของไพก็แตกสลายจากการที่ ศรัทธาของตนที่มีต่อศาสนาหลักที่สอนให้ไม่ฆ่าคน แต่ตนเองที่เป็นผู้เคร่งศาสนากลับประพฤติเสียเอง ทั้งการฆ่าคน ปล่อยให้พ่อแม่พี่ตาย หรือตลอดจนการกินเนื้อซึ่งปกติเขาเป็นมังสวิรัติ แต่เพื่อการอยู่รอดแล้วเขากินเนื้อมนุษย์ซึ่งรวมถึงแม่ของเขาด้วย เมื่อหลักที่ตนเองใช้ดำเนินชีวิตแหลกสลาย ไพจะมีชีวิตอยู่กับบาดแผลลึกนี้ได้อย่างไร ในหนังได้ตอบไว้แล้ว คือ ไพใช้กลไก Defense mechanism โยนความผิดบาปในใจจากการกระทำชั่วของตนให้กับสัตว์ที่ตนเองจินตนาการอย่างเสือเบงกอลไป และปล่อยให้เสือเบงกอลเข้าไปในป่า



จากบทความเดิมชื่อ Life of Pi : chaos begins, moral corrupts
ที่มา ประชาไท http://prachatai.com/journal/2013/01/44475