ขอออกตัวนะครับว่าผมไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญคอมพิวเตอร์ ที่เขียนเรื่องนี้ก็หวังเพียงว่าน่าจะเป็นประโยชน์แก่ผู้อื่นบ้าง
หากพบสิ่งใดผิดพลาดบกพร่อง รบกวนช่วยแจ้งให้ทราบ เพื่อจะได้แก้ไขปรับปรุงต่อไป ขอบคุณมากครับ

สามารถดาวน์โหลดไฟล์ (filename.doc ขนาด 74 KB 5 หน้า มีภาพประกอบ) ได้ที่
http://sites.google.com/site/lovethisman123/articles/filename
 
ในอดีตนั้นชื่อและนามสกุลไฟล์จะมีความจำกัดมาก
เช่นต้องตั้งชื่อในระบบ 8.3 คือชื่อไฟล์ 8 ตัว นามสกุล 3 ตัว ทั้งหมดเป็นตัวภาษาอังกฤษตัวใหญ่

ตัวอย่างชื่อไฟล์สมัยก่อน
TEXTFILE.TXT (ชื่อไฟล์คือ TEXTFILE นามสกุลคือ .TXT)

ปัจจุบันชื่อและนามสกุลของไฟล์มีความยืดหยุ่นมากขึ้น เช่น
ไม่ต้องใช้ระบบ 8.3
ชื่อไฟล์ยาวได้มากกว่า 8 ตัว (ยาวได้ถึง 255 ตัว)
นามสกุลสามารถมีมากกว่าหรือน้อยกว่า 3 ตัว
ชื่อไฟล์และนามสกุลสามารถใช้อักษรภาษาอังกฤษตัวเล็กหรือใหญ่ก็ได้
ใช้ตัวอักษรภาษาไทยได้
เว้นวรรคได้

อย่างไรก็ตามในระบบ Windows จะไม่อนุญาตให้เราใช้ 9 เครื่องหมายเหล่านี้ในชื่อไฟล์คือ
\\ / : * ? " < > |
ลองเปลี่ยนชื่อไฟล์แล้วใส่เครื่องหมายเหล่านี้ จะมีคำเตือนขึ้นมา

เวลาส่งอีเมลแล้วมีการแนบไฟล์ (attach file) เพื่อให้สามารถอ่านได้โดยไม่มีปัญหากับบางอีเมล
อาจตั้งชื่อไฟล์เป็นภาษาอังกฤษ หรือตัวเลข และใช้เครื่องหมาย underscore _ แทนการเว้นวรรค

สำหรับรูปแบบนามสกุลจะขึ้นต้นด้วยจุด .
และตามด้วยอักษรภาษาอังกฤษ (อาจเป็นตัวพิมพ์เล็กหรือตัวพิมพ์ใหญ่ก็ได้) ส่วนใหญ่มักมี 3-4 ตัว

ตัวอย่างนามสกุลของไฟล์ที่เราอาจพบเห็นบ่อย เช่น
ไฟล์ของโปรแกรม Microsoft Word มีนามสกุล .doc
ไฟล์โปรแกรม Microsoft Excel นามสกุล .xls
ไฟล์โปรแกรม Microsoft PowerPoint นามสกุล .ppt
ไฟล์รูปภาพมีหลายอย่าง เช่น .jpg .jpeg .gif .png .bmp ฯลฯ
ไฟล์เสียงหรือเพลงมีหลายอย่าง เช่น .mp3 .wav .mid ฯลฯ
ไฟล์หนังหรือวีดิโอมีหลายเช่น .mpg .mpeg .avi .wmv .flv ฯลฯ
ไฟล์เว็บเพจ (เว็บไซต์) มีหลายอย่างเช่น .htm .html .asp .php ฯลฯ
ไฟล์ข้อความ นามสกุล .txt
ไฟล์ของโปรแกรม Adobe Reader หรือ Adobe Acrobat นามสกุล .pdf
ไฟล์ของตัวโปรแกรม นามสกุล .exe
ไฟล์ที่ถูกย่อหรือบีบอัด นามสกุล .zip

ดูเพิ่มเติมคำอธิบายนามสกุลต่าง ๆ เรียงลำดับตามอักษรได้ที่
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_file_formats_(alphabetical)

การเปลี่ยนชื่อไฟล์อาจทำได้โดย
1. คลิกขวาที่ไฟล์นั้น > เลือก Rename จะเห็นมีแถบสีน้ำเงินขึ้นที่ชื่อไฟล์เดิม > พิมพ์ชื่อใหม่ทับลงไป หรือถ้าจะแก้บางส่วนก็คลิกตรงตำแหน่งที่ต้องการแล้วพิมพ์แก้ไข > กดปุ่ม Enter ที่คีย์บอร์ด หรือ คลิกที่ว่างบนหน้าจอ
หรือ 2. คลิกที่ไฟล์นั้นช้า ๆ 2 ครั้ง จะเกิดแถบสีน้ำเงินที่ชื่อไฟล์เดิม แล้วแก้ไขตามขั้นตอนข้างต้น

ส่วนนามสกุลนั้นปกติ Windows จะไม่แสดงนามสกุลของไฟล์ที่ Windows รู้จักแล้วให้เห็น
เพื่อป้องกันไม่ให้เผลอไปแก้หรือลบนามสกุลหายไป

เราสามารถดูว่าไฟล์นั้นมีนามสกุลอะไรได้โดย เปิด My Computer (หรือ My Documents หรือ folder อะไรก็ได้) > คลิกเมนู Tools > คลิกเลือก Folder Options > คลิก View > ตรงช่อง Hide extensions for known file types คลิกเอาเครื่องหมายถูกออก > คลิก Apply จะเห็นมีนามสกุลแสดงขึ้นมา > คลิก OK

เมื่อดูเสร็จแล้วควรคืนค่ากลับเป็นค่าเดิม โดยคลิกให้มีเครื่องหมายถูกเหมือนเดิมตรงช่อง Hide extensions for known file types หรือคลิก Restore Defaults > คลิก Apply > คลิก OK

เวลาเปลี่ยนชื่อไฟล์ ถ้าเราเผลอไปลบเอานามสกุลออกหรือหายไป จะมีคำเตือนขึ้นมา ถ้าคลิกเลือก Yes ไฟล์นั้นจะไม่สามารถใช้งานได้ สังเกตว่าไอคอน (icon) หรือสัญลักษณ์ของไฟล์นั้นจะเปลี่ยนไปด้วย

วิธีแก้ไขคือ แก้ไขชื่อไฟล์นั้นโดยเติมนามสกุลที่ถูกต้องท้ายชื่อ (นามสกุลต้องใส่จุดข้างหน้าด้วย เช่น .mp3) หรือถ้าเพิ่งทำผิดพลาด ให้รีบคลิก Edit > Undo Rename หรือกดปุ่ม Ctrl และปุ่มอักษร Z บนคีย์บอร์ดพร้อมกัน

แถม
ขอแนะนำโปรแกรมที่สามารถเล่นไฟล์เสียงและวีดิโอประเภทต่าง ๆ ได้อย่างมากมาย
สมควรมีติดไว้ประจำเครื่อง
K-Lite Codec Pack
ปัจจุบัน version 4.8.5 Full (แนะนำเลือกแบบ Full) ขนาด 13.3 MB
ดาวน์โหลดฟรีได้ที่
http://www.codecguide.com/