โปรแกรม Word สัญชาติไทยก่อนยุค Microsoft Office
ก่อนที่ Microsoft Office จะกลายเป็นของธรรมดาที่ทุกคนใช้กัน ประเทศไทยเราก็มีโปรแกรมเขียนเอกสารของตัวเองที่เจ๋งๆ อยู่เหมือนกัน ในช่วงปลายยุค 80 ถึงต้นยุค 90 สมัยที่ยังใช้ MS-DOS แล้วจอก็ยังเป็นแบบขาวดำอยู่ มีสองโปรแกรมที่เด่นๆ คือ CU Writer (CW) กับ Rajavithi Word (RW) สองตัวนี้ไม่ใช่แค่โปรแกรมนะ แต่มันคือสัญลักษณ์ของความเก่งของคนไทย ที่ช่วยเชื่อมช่องว่างระหว่างเครื่องพิมพ์ดีดกับคอมพิวเตอร์สมัยใหม่ ตอนที่โปรแกรมฝรั่งยังใช้กับภาษาไทยได้ไม่ดี มาดูกันว่า CW กับ RW มีที่มาที่ไปยังไง แล้วทำไมมันถึงสำคัญกับวงการคอมบ้านเรา
CU Writer: Word ของคนไทยแท้ๆ
CU Writer หรือที่คนเรียกกันติดปากว่า "Word Chula" หรือ "จุฬาเวิร์ด" นี่คือตัวบุกเบิกวงการคอมพิวเตอร์ไทยเลย เกิดจากความร่วมมือระหว่างสำนักงานบริการคอมพิวเตอร์กับภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยมีคุณสำนวน หิรัญวงษ์ เป็นคนนำทีม เปิดตัวครั้งแรกให้คนทั่วไปใช้ในปี 1989 ออกแบบมาให้ใช้กับเครื่อง IBM PC รุ่นเก่าๆ ตอนแรกใช้ได้แค่กับการ์ดจอ Hercules แต่หลังๆ อัพเกรดให้ใช้กับ VGA meg EGA ได้ด้วย
จุดเด่นของ CU Writer คือมันจัดการภาษาไทยได้ดีมาก ซึ่งโปรแกรมฝรั่งอย่าง WordStar ทำไม่ได้ เพราะภาษาไทยมีทั้งวรรณยุกต์แล้วก็ตัวอักษรที่เรียงไม่เป็นเส้นตรง พอเปิดโปรแกรมปุ๊บ มันจะเล่นเพลงมหาจุฬาลงกรณ์ให้ฟังก่อน แล้วก็โชว์ตัวอักษรสีเขียวบนพื้นดำ ดูง่ายๆ แต่ใช้งานได้จริง เป็นโปรแกรมฟรีที่ใครก็ใช้ได้ ไม่ว่าจะเป็นนักเรียนเขียนรายงาน หรือคนทำงานทำเอกสาร ช่วงต้นยุค 90 CU Writer เลยกลายเป็นของที่ขาดไม่ได้ในโรงเรียนกับที่ทำงาน แถมยังเป็นส่วนนึงของคอร์สเรียนคอมพื้นฐานด้วย
มันไม่ใช่แค่เรื่องใช้งานได้อย่างเดียวนะ CU Writer ยังเป็นอะไรที่สะท้อนความเป็นไทย เป็นโปรแกรมที่คนไทยทำเพื่อแก้ปัญหาของคนไทย โดยไม่ต้องพึ่งของนอก มีเวอร์ชันอัพเดทอย่าง CU Writer 1.52 แล้วก็มีรุ่นที่ทำเป็น Windows ชื่อ "จุฬาจารึก" ด้วย แต่พอ Microsoft Windows กับ Office เริ่มมาแรงช่วงกลางยุค 90 ความดังของมันก็ค่อยๆ หายไป
Rajavithi Word: ตัวเงียบแต่มีดี
ส่วน Rajavithi Word หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า "RW" (บางทีเรียกว่า "Word PC" หรือ "เวิร์ดราชวิถี") อันนี้ดังน้อยกว่า แต่ก็สำคัญไม่แพ้กัน คิดค้นโดยคุณหมอชุษณะ มะกรสาร ซึ่งเป็นหมอที่โรงพยาบาลราชวิถี ออกมาให้ใช้ตั้งแต่ปี 1986 เหมือน CU Writer เลยตรงที่มันรันบน MS-DOS แล้วก็ทำมาเพื่อให้พิมพ์ภาษาไทยบนคอมได้ ชื่อ "ราชวิถี" น่าจะมาจากโรงพยาบาลราชวิถี หรือถนนราชวิถีในกรุงเทพฯ แปลว่ามันอาจจะเริ่มจากหน่วยงานรัฐมากกว่าระดับชาติ
Rajavithi Word คล้ายๆ กับ CU Writer ตรงที่ใช้พิมพ์ได้ทั้งไทยและอังกฤษ แต่รายละเอียดของมันไม่ค่อยมีคนรู้เยอะ ไม่เหมือน CU Writer ที่อัพเกรดไปเรื่อยๆ แล้วเข้ากับเครื่องพิมพ์ได้ดีกว่า RW น่าจะเป็นโปรแกรมที่ใช้เฉพาะกลุ่มมากกว่า เช่น ในโรงพยาบาล หรือหน่วยงานรัฐบางที่ แต่ถึงจะไม่ดังเท่า มันก็แสดงให้เห็นว่าคนไทยพยายามทำโปรแกรมของตัวเองเยอะแค่ไหนในสมัยนั้น
ยุคก่อน Microsoft: ช่วงเปลี่ยนผ่าน
ยุค 80 ประเทศไทยกำลังเปลี่ยนจากเครื่องพิมพ์ดีดมาเป็นคอมพิวเตอร์ ความต้องการโปรแกรมที่ใช้ภาษาไทยได้เลยมีเยอะมาก โปรแกรมฝรั่งอย่าง WordStar ที่ออกมาตั้งแต่ปี 1974 มันใช้กับภาษาอังกฤษอย่างเดียว ถ้าจะเอามาใช้กับไทยต้องปรับเยอะ CU Writer กับ Rajavithi Word เลยเข้ามาตอบโจทย์ในช่วงที่โลกดิจิทัลยังเป็นแค่ตัวอักษร ไม่มีหน้าแบบ Windows ให้เห็น
สองโปรแกรมนี้ไม่ใช่แค่เครื่องมือ แต่มันเป็นส่วนนึงของการที่ไทยปรับเทคโนโลยีให้เข้ากับวัฒนธรรมตัวเอง ช่วยให้คนพิมพ์จดหมายราชการ รายงานการเรียน หรือจดบันทึกส่วนตัวได้โดยไม่ต้องง้อโปรแกรมฝรั่ง หน้าจอเขียวๆ บนพื้นดำอาจจะดูโบราณไปแล้ว แต่ตอนนั้นมันคือของล้ำสมัยที่ทำให้คนไทยเริ่มคุ้นกับคอมพิวเตอร์
Microsoft เข้ามา CW กับ RW ก็จางไป
พอถึงกลางยุค 90 Microsoft Windows เริ่มครองโลก พร้อมกับ Microsoft Word ที่รองรับภาษาไทยได้ดีขึ้น Word 95 ที่ออกมากับ Office 95 เป็นโปรแกรม 32 บิตที่จัดการภาษาไทยได้แบบเนียนๆ รูปแบบไฟล์ .doc กลายเป็นมาตรฐานทั่วโลก แล้วหน้าตาแบบกราฟิกของ Windows ก็ใช้งานง่ายกว่า DOS ที่ดูเชยไปแล้ว CU Writer กับ Rajavithi Word ที่ผูกติดกับระบบเก่าเลยสู้ไม่ไหว
CU Writer พยายามปรับตัวด้วยเวอร์ชัน Windows แต่ก็ไม่สวยงามหรือมีเงินพัฒนาเท่า Microsoft ส่วน Rajavithi Word ยิ่งเงียบไปเลย ไม่ค่อยมีใครพูดถึง เหลือแค่ความทรงจำมากกว่าเอกสารบันทึก พอคอมพิวเตอร์กลายเป็นของใช้ประจำวัน ประเทศไทยก็หันไปใช้ Microsoft Office กันหมด CW กับ RW เลยกลายเป็นแค่ของเก่าในอดีต
มรดกและความภูมิใจ
ทุกวันนี้ CU Writer กับ Rajavithi Word ไม่ใช่แค่โปรแกรมเก่าๆ แต่มันคือหลักฐานว่าคนไทยเก่งและไม่ยอมแพ้ มันเตือนเราว่าก่อนที่โลกจะใช้ Microsoft Office กันหมด คนไทยเราก็เคยทำของเจ๋งๆ ไว้ใช้เอง สำหรับคนที่เคยใช้ เสียงเพลงของ CW หรือความเรียบง่ายของ RW ยังเป็นความทรงจำของยุคที่ไทยบุกเบิกโลกดิจิทัลแบบฉบับของตัวเอง ถึงตอนนี้ Microsoft Office จะครองตลาด แต่จิตวิญญาณของ CW กับ RW ยังอยู่ในความสามารถด้านเทคโนโลยีของคนไทย เป็นความภูมิใจเงียบๆ ที่เราทำได้ก่อนที่ยักษ์ใหญ่จะมา
รู้ป่ะ ก่อนจะมี MS Office ประเทศไทยเราก็มี Word ของตัวเองนะ
ก่อนที่ Microsoft Office จะกลายเป็นของธรรมดาที่ทุกคนใช้กัน ประเทศไทยเราก็มีโปรแกรมเขียนเอกสารของตัวเองที่เจ๋งๆ อยู่เหมือนกัน ในช่วงปลายยุค 80 ถึงต้นยุค 90 สมัยที่ยังใช้ MS-DOS แล้วจอก็ยังเป็นแบบขาวดำอยู่ มีสองโปรแกรมที่เด่นๆ คือ CU Writer (CW) กับ Rajavithi Word (RW) สองตัวนี้ไม่ใช่แค่โปรแกรมนะ แต่มันคือสัญลักษณ์ของความเก่งของคนไทย ที่ช่วยเชื่อมช่องว่างระหว่างเครื่องพิมพ์ดีดกับคอมพิวเตอร์สมัยใหม่ ตอนที่โปรแกรมฝรั่งยังใช้กับภาษาไทยได้ไม่ดี มาดูกันว่า CW กับ RW มีที่มาที่ไปยังไง แล้วทำไมมันถึงสำคัญกับวงการคอมบ้านเรา
CU Writer: Word ของคนไทยแท้ๆ
CU Writer หรือที่คนเรียกกันติดปากว่า "Word Chula" หรือ "จุฬาเวิร์ด" นี่คือตัวบุกเบิกวงการคอมพิวเตอร์ไทยเลย เกิดจากความร่วมมือระหว่างสำนักงานบริการคอมพิวเตอร์กับภาควิชาวิทยาการคอมพิวเตอร์ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยมีคุณสำนวน หิรัญวงษ์ เป็นคนนำทีม เปิดตัวครั้งแรกให้คนทั่วไปใช้ในปี 1989 ออกแบบมาให้ใช้กับเครื่อง IBM PC รุ่นเก่าๆ ตอนแรกใช้ได้แค่กับการ์ดจอ Hercules แต่หลังๆ อัพเกรดให้ใช้กับ VGA meg EGA ได้ด้วย
จุดเด่นของ CU Writer คือมันจัดการภาษาไทยได้ดีมาก ซึ่งโปรแกรมฝรั่งอย่าง WordStar ทำไม่ได้ เพราะภาษาไทยมีทั้งวรรณยุกต์แล้วก็ตัวอักษรที่เรียงไม่เป็นเส้นตรง พอเปิดโปรแกรมปุ๊บ มันจะเล่นเพลงมหาจุฬาลงกรณ์ให้ฟังก่อน แล้วก็โชว์ตัวอักษรสีเขียวบนพื้นดำ ดูง่ายๆ แต่ใช้งานได้จริง เป็นโปรแกรมฟรีที่ใครก็ใช้ได้ ไม่ว่าจะเป็นนักเรียนเขียนรายงาน หรือคนทำงานทำเอกสาร ช่วงต้นยุค 90 CU Writer เลยกลายเป็นของที่ขาดไม่ได้ในโรงเรียนกับที่ทำงาน แถมยังเป็นส่วนนึงของคอร์สเรียนคอมพื้นฐานด้วย
มันไม่ใช่แค่เรื่องใช้งานได้อย่างเดียวนะ CU Writer ยังเป็นอะไรที่สะท้อนความเป็นไทย เป็นโปรแกรมที่คนไทยทำเพื่อแก้ปัญหาของคนไทย โดยไม่ต้องพึ่งของนอก มีเวอร์ชันอัพเดทอย่าง CU Writer 1.52 แล้วก็มีรุ่นที่ทำเป็น Windows ชื่อ "จุฬาจารึก" ด้วย แต่พอ Microsoft Windows กับ Office เริ่มมาแรงช่วงกลางยุค 90 ความดังของมันก็ค่อยๆ หายไป
Rajavithi Word: ตัวเงียบแต่มีดี
ส่วน Rajavithi Word หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า "RW" (บางทีเรียกว่า "Word PC" หรือ "เวิร์ดราชวิถี") อันนี้ดังน้อยกว่า แต่ก็สำคัญไม่แพ้กัน คิดค้นโดยคุณหมอชุษณะ มะกรสาร ซึ่งเป็นหมอที่โรงพยาบาลราชวิถี ออกมาให้ใช้ตั้งแต่ปี 1986 เหมือน CU Writer เลยตรงที่มันรันบน MS-DOS แล้วก็ทำมาเพื่อให้พิมพ์ภาษาไทยบนคอมได้ ชื่อ "ราชวิถี" น่าจะมาจากโรงพยาบาลราชวิถี หรือถนนราชวิถีในกรุงเทพฯ แปลว่ามันอาจจะเริ่มจากหน่วยงานรัฐมากกว่าระดับชาติ
Rajavithi Word คล้ายๆ กับ CU Writer ตรงที่ใช้พิมพ์ได้ทั้งไทยและอังกฤษ แต่รายละเอียดของมันไม่ค่อยมีคนรู้เยอะ ไม่เหมือน CU Writer ที่อัพเกรดไปเรื่อยๆ แล้วเข้ากับเครื่องพิมพ์ได้ดีกว่า RW น่าจะเป็นโปรแกรมที่ใช้เฉพาะกลุ่มมากกว่า เช่น ในโรงพยาบาล หรือหน่วยงานรัฐบางที่ แต่ถึงจะไม่ดังเท่า มันก็แสดงให้เห็นว่าคนไทยพยายามทำโปรแกรมของตัวเองเยอะแค่ไหนในสมัยนั้น
ยุคก่อน Microsoft: ช่วงเปลี่ยนผ่าน
ยุค 80 ประเทศไทยกำลังเปลี่ยนจากเครื่องพิมพ์ดีดมาเป็นคอมพิวเตอร์ ความต้องการโปรแกรมที่ใช้ภาษาไทยได้เลยมีเยอะมาก โปรแกรมฝรั่งอย่าง WordStar ที่ออกมาตั้งแต่ปี 1974 มันใช้กับภาษาอังกฤษอย่างเดียว ถ้าจะเอามาใช้กับไทยต้องปรับเยอะ CU Writer กับ Rajavithi Word เลยเข้ามาตอบโจทย์ในช่วงที่โลกดิจิทัลยังเป็นแค่ตัวอักษร ไม่มีหน้าแบบ Windows ให้เห็น
สองโปรแกรมนี้ไม่ใช่แค่เครื่องมือ แต่มันเป็นส่วนนึงของการที่ไทยปรับเทคโนโลยีให้เข้ากับวัฒนธรรมตัวเอง ช่วยให้คนพิมพ์จดหมายราชการ รายงานการเรียน หรือจดบันทึกส่วนตัวได้โดยไม่ต้องง้อโปรแกรมฝรั่ง หน้าจอเขียวๆ บนพื้นดำอาจจะดูโบราณไปแล้ว แต่ตอนนั้นมันคือของล้ำสมัยที่ทำให้คนไทยเริ่มคุ้นกับคอมพิวเตอร์
Microsoft เข้ามา CW กับ RW ก็จางไป
พอถึงกลางยุค 90 Microsoft Windows เริ่มครองโลก พร้อมกับ Microsoft Word ที่รองรับภาษาไทยได้ดีขึ้น Word 95 ที่ออกมากับ Office 95 เป็นโปรแกรม 32 บิตที่จัดการภาษาไทยได้แบบเนียนๆ รูปแบบไฟล์ .doc กลายเป็นมาตรฐานทั่วโลก แล้วหน้าตาแบบกราฟิกของ Windows ก็ใช้งานง่ายกว่า DOS ที่ดูเชยไปแล้ว CU Writer กับ Rajavithi Word ที่ผูกติดกับระบบเก่าเลยสู้ไม่ไหว
CU Writer พยายามปรับตัวด้วยเวอร์ชัน Windows แต่ก็ไม่สวยงามหรือมีเงินพัฒนาเท่า Microsoft ส่วน Rajavithi Word ยิ่งเงียบไปเลย ไม่ค่อยมีใครพูดถึง เหลือแค่ความทรงจำมากกว่าเอกสารบันทึก พอคอมพิวเตอร์กลายเป็นของใช้ประจำวัน ประเทศไทยก็หันไปใช้ Microsoft Office กันหมด CW กับ RW เลยกลายเป็นแค่ของเก่าในอดีต
มรดกและความภูมิใจ
ทุกวันนี้ CU Writer กับ Rajavithi Word ไม่ใช่แค่โปรแกรมเก่าๆ แต่มันคือหลักฐานว่าคนไทยเก่งและไม่ยอมแพ้ มันเตือนเราว่าก่อนที่โลกจะใช้ Microsoft Office กันหมด คนไทยเราก็เคยทำของเจ๋งๆ ไว้ใช้เอง สำหรับคนที่เคยใช้ เสียงเพลงของ CW หรือความเรียบง่ายของ RW ยังเป็นความทรงจำของยุคที่ไทยบุกเบิกโลกดิจิทัลแบบฉบับของตัวเอง ถึงตอนนี้ Microsoft Office จะครองตลาด แต่จิตวิญญาณของ CW กับ RW ยังอยู่ในความสามารถด้านเทคโนโลยีของคนไทย เป็นความภูมิใจเงียบๆ ที่เราทำได้ก่อนที่ยักษ์ใหญ่จะมา