Woke คืออะไร

Woke คือ การต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมของสังคม เพื่อขจัดการกดขี่กันในทางเพศหรือสีผิว ตลอดจนลดความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ พวกเขาเหล่านี้มีหลายจำพวก แต่ที่มีชื่อเสียงเช่น กลุ่มแบล็กไลฟ์แมตเตอร์ หรือแอนตีฟา

จุดเริ่มต้นของ woke อยู่ที่ สหรัฐอันเป็นประเทศที่มีปัญหาภายในหลายประการย ปัญหาที่ขึ้นชื่อมากเช่นปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างคนผิวขาวและผิวดำ และเอเชีย, การเลือกปฏิบัติทั้งทางเพศและสีผิว, ไปจนถึงปัญหาความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ ซึ่ง Woke เป็นกระแสที่เกิดขึ้นต่อต้านสิ่งเหล่านี้

ในช่วงต้นศตวรรษที่ 21 เกิดปัญหาการกระทำเกินกว่าเหตุของตำรวจต่อคนผิวดำอยู่หลายคดี โดยเฉพาะเหตุที่ “ไมเคิล บราวน์ จูเนียร์” หนุ่มอเมริกันผิวดำวัย 18 ปี ถูกดาร์เรน วิลสัน ตำรวจผิวขาวยิงเสียชีวิตในเมืองเฟอร์กูสัน รัฐมิสซูรี เมื่อวันที่ 9 ส.ค. 2014 ทำให้คนกลุ่มหนึ่งเกิดความตื่นตัวและคิดอ่านหาทางแก้ไขปัญหาเหล่านี้

คำว่า “Woke” ในที่นี้จึงหมายถึงพวกเขาได้ตื่นขึ้นจากการหลับใหลแล้ว และจะไม่ปล่อยให้สังคมมากดทับพวกเขาอีกต่อไป

ต่อมากระแส Woke ได้ปริวรรตเป็นกระแสการเมืองฝ่ายซ้ายสายหนึ่ง ซึ่งให้ความสนใจกับปัญหาการเลือกปฏิบัติทางเพศ อัตลักษณ์ และฐานะ นอกจากนั้นยังมุ่งเน้นลดความรุนแรงของตำรวจ และในช่วงหลังได้เพิ่มประเด็นทางเศรษฐกิจเข้าไปด้วย

จนกระทั้งในวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2563 จอร์จ ฟลอยด์ ชาวอเมริกันเชื้อสายแอฟริกา เสียชีวิตในย่านพาวเดอร์ฮอร์นทางทิศใต้ของย่านกลางเมืองมินนีแอโพลิสในสหรัฐ ขณะที่ฟลอยด์ถูกใส่กุญแจมือและนอนคว่ำหน้ากับพื้นถนนระหว่างถูกจับกุม ตำรวจได้ใช้เข่ากดเข้าที่คอเป็นผลให้เขาเสียชีวิต

และผลที่ตามมาคือเกิดการลุกฮือไปทั่วอเมริกาและทั่วโลก จนลามไปถึงการล่มอนุสาวรีย์บุคคบที่มีประวัติว่าค้าทาสหรือเหยียดผิวหรือมีส่วนในการสังหารชาวพื้นเมือง

แต่ในปัจจุบันการแส woke ได้กลายเป็นกระแสในแง่ลบ เพราะหลายคนได้คลั่ง woke จนสติแตกอย่างการเรียกร้องสิทธิคนผิวสี หรือเพศสาม ต่อมาได้ไปเบียดเบียน ชาวเอเชียหรือคนขาว ชาวเอเชียมักโดนหนักสุด

และนอกจากนี้ woke ยังลามไปในวงการเกม หนัง ภาพยนตร์ โดยชาว woke. มักจะทำการยัดเยียดสิ่งต่าง เช่นต้อง มีคนดำ เพศที่สาม ตัวละครต้องไม่สวย อ้วน จนทุกอย่าง พังพินาศ

รวมถึงในวงการต่างไม่ว่าจะเป็นกีฬา ที่คนข้ามเพศอย่างเพศชาย อยากลงแข็งกับเพศหญิง

หรือตัวอย่างล่าสุดอย่าง black myth wukong เกมจากจีนที่ บริษัท woke ให้คำปรึกษา อย่าง sweet baby กล่าวโจมตีว่าไม่มีเพศที่สามหรือคนดำ

หรืออย่าง stellar blade ที่ถูกโจมตีว่าตัวละครหญิงเป็นวัตถุทางเพศ

ตอนนี้พวก woke ถูกมองว่าเป็นพวก อนาธิปไตย ต่อต้านกบฎสังคม และทุกสิ่งทุกอย่าง

เรียกร้องความเท่าเทียม แต่มิวายกลับกดขี่ชนอีกกลุ่มด้วยอคติและความเกลียดชัง มีการล่าแม่มดทาง โลกโซเซียร

คำขวัญของ Woke และ sjw(social justice warriors)

เอเชีย คนขาว สวยมาตรฐาน หุ่นดี คือศัตรู

อ้วนดำ เพศที่สาม หน้าเกลียด คือของดี

ผมเลยจะถามว่า

ในวงการจิตแพทย์พอมีคำอธิบายไหมว่าอะไรทำให้คนกลายเป็น woke และต่อต้านสังคมก่อความวุ่นวาย

แต่ทุกอย่างมีที่มา

1.บาดแผลทางประวัติศาสตร์ (historical trauma)

จุดกำเนิดของ woke มักมีที่มาที่ไปและเป็นบาดแผลทางประวัติศาสตร์เสียด้วย คนดำในสมัยก่อนถูกกดเป็นทาสถูกกวาดต้อนมายังอเมริกาถูกกดขี่สารผัด ข่มขืนกระทำชำเรา ถูกฆ่าเหมือนไม่ใช้คน หลังอเมริกาเลิกทาสคนดำถูกสังคมแบ่งแยกถูกปฏิบัติราวกับไม่ใช่มนุษย์ มีการประชาทัณฑ์และสังหารหมู่ กว่าคนดำจะได้สิทธิพลเมืองก็ปาไปยุค 1970

เพศที่สามในประวัติศาสตร์ถูกสังคมและศาสนาตีตราว่าเป็นคนบาปตัว ถูกเข่นฆ่าทรมานสารพัด ถูกกดขี่ข่มเหงอย่างโหดร้าย ถูกสังคมเลือกปฏิบัติ

ส่วนเพศหญิงสิทธิสตรี ถูกสังคมปิตาอธิปไตยกดขี่สาระพัด มาตลอดประวัติศาสตร์

 the dream of the oppressed is to become the oppressor" 
ความฝันของผู้ถูกกดขี่ คือการกลายเป็นผู้กดขี่เสียเอง

- Paulo Freire

2.ช่วงที่เกิด woke อยู่ในช่วง 2020 อันเป็นช่วงโรคโควิทระบาดจากจีน เศรษฐกิจโลกพังพินาศ คนตกงานไม่มีงานทำความยากจนกระจายไปทั่วโลกในอเมริกามีคนตกงานไร้บ้านเพิ่มขึ้น

และเหตุการณ์ในปีนั้นมันเหมือนกับความสิ้นหวังและเก็บกดที่สะสมมานานได้ปะทูขึ้น เมื่อสังคมในเวลานั้นมันไม่เหลืออะไรแล้วผู้คนเลยลุกขึ้นมาก่อความวุ่นวาย

ผมเลยจะถามว่าในวงการจิตแพทย์ พอมีคำอธิบายหรือไม่ว่าอะไรทำให้คนในปัจจุบัน กลายเป็นพวก woke(กลุ่มคนที่ลุกขึ้นมาเรียกร้อง ความเท่าเทียมจนเลยเถิด) ที่คลั่งความเท่าเทียมจนกลายเป็น พวกต่อต้านกบฎสังคม จนเลยเทิดทำลายวงการศิลปะ หนัง อนิเมชั่น จนถึงสังคม ความเท่าเทียมที่เรียกร้องกลายเป็นการกดขี่ชนอีกกลุ่มหนึ่ง

คิดว่าบาดแผลทางประวัติศาสตร์ (historical trauma) และ เหตุการณ์เศรษฐกิจตกต่ำและโควิท ปี 2020 มีส่วนหรือไม่