เมื่อ ธาตุรับ เจอกับ ธาตุกระทบ ก็เกิด ธาตุรู้

ตัวอย่างอุบายเช่น เมื่อศัตรูเดินเข้ามา ก็ดูที่ภายใน แล้วใช้คัมภีร์ปัฎฐานช่วย ด้วยการท่องดังนี้
รูปายตนํ    จกฺขุวิญฺญาณธาตุยา    ตํสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมานํ    ปุเรชาตปจฺจเยน   ปจฺจโย  
จักขายตนะ เป็นปัจจัยแก่จักขุวิญญาณธาตุ และธรรมอันสัมปยุตด้วยจักขุวิญญาณธาตุนั้น โดยปุเรชาตปัจจัย

https://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=40&item=11&items=1

-----
https://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=40&item=11&items=1&preline=0&pagebreak=0

----
๑๑. "ตสฺมึ โข ปน สมเย ธมฺมา โหนฺติ. ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรตี" ติอาทีสุ นิสฺสตฺตนิชฺชีวตายํ.
ธมฺมศัพท์ที่ปรากฏในอรรถไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่ชีวิต เช่นในอุทาหรณ์ทั้งหลายเป็นต้นว่า ก็ ในสมัยนั้นแล สภาวธรรมทั้งหลายมีอยู่ ภิกษุมีปกติพิจารณาธรรมในธรรมทั้งหลายอยู่
ธมฺเมสุ นิสฺสตฺตนิชฺชีวสภาเวสุ ขนฺธาทิธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสิโน นิสฺสตฺตนิชฺชีวสภาวานุปสฺสิโน, น อิตฺถิปุริสาทิอนุปสฺสิโนติ อตฺโถ.
อธิบายว่า พิจารณาเห็นแจ้งธรรมในสภาวะที่ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่ชีวิต คือในธรรมทั้งหลาย มีขันธ์เป็นต้น คือพิจารณาเห็นสภาวะที่ปราศจากสัตว์ ปราศจากชีวิต ไม่ใช่พิจารณาเห็นเป็นหญิง เป็นชาย เป็นต้น