เราขอบอกเล่าประสบการณ์การทำเพลงขึ้นมา โดยมี ai มาช่วยในการทำงานนะคะ
เผื่อว่าจะมีข้อมูลอะไรที่เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นได้บ้าง
โดยเราใช้ suno เว็บที่ใช้ ai ช่วยในการสร้างเพลง

-----------------------------

- เราไม่ได้แอนตี้ ai นะคะ เรามองว่า ทุกเรื่องในโลกนี้  มันก็มีทั้งคนที่เห็นด้วยและเห็นแตกต่าง
มันมีข้อดีและข้อด้อยของทุกสิ่ง  แล้วแต่จะมองมุมไหน  จะหยิบจับเอาด้านไหนไปใช้ประโยชน์
และผลกระทบมันก็มีหลากหลายค่ะ

เราก็ไม่ได้มองว่า ai มันมีแต่ข้อดี  หรือ มีแต่ข้อด้อย  
คือ มันมีส่วนที่เป็นประโยชน์  และก็มีส่วนที่ทำให้บางคนเสียประโยชน์ค่ะ

ซึ่งทุกวันนี้ เทคโนโลยีต่างๆ  ทำให้เกิดสิ่งนี้แหละค่ะ
คือ  มีคนจำนวนนึงได้รับประโยชน์ และคนจำนวนนึงเสียประโยชน์

ยกตัวอย่างเช่น  มีแอปธนาคาร  ทำธุรกรรมการเงินได้สะดวกผ่านมือถือ ผ่าน internet   มันก็มีประโยชน์มากๆ
ในอีกแง่นึง  สาขาของธนาคารก็มีความจำเป็นน้อยลง  การเปิดสาขาต่างๆ ก็น้อยลง
ลองคิดเล่นๆ ว่า กระทบใครบ้าง  ก็กระทบพนักงานต่างๆ  ธุรกิจก่อสร้าง (เพราะมีการสร้างสาขาธนาคารน้อยลง)
สถานที่ต่างๆ ที่เคยขายที่หรือได้ค่าเช่าพื้นที่จากการที่ธนาคารมาเปิดสาขา  ฯลฯ

....เพราะฉะนั้น  มันก็มีผลกระทบที่ส่งผลดีต่อคนจำนวนนึง  และ ส่งผลด้านไม่ดีต่อคนอีกจำนวนนึง
มันก็หลีกเลี่ยงได้ยากค่ะการที่จะไม่มีใครได้รับผลกระทบด้านลบอะไรเลย

-  ปัญหาที่ซับซ้อนขึ้น คือ เรื่องลิขสิทธิ์ของเพลงนี่แหละค่ะ  
แม้ว่าผู้ให้บริการต่างๆ เช่น suno  หรืออื่นๆ  จะบอกว่า
เราสามารถใช้งานเพลงเหล่านี้สำหรับ commercial use ได้ถ้าคุณมี membership ตามที่เค้ากำหนด
แต่ปัญหาเรื่องลิขสิทธิ์ของงานที่สร้างมาจาก ai  มันเป็นเรื่องใหม่มากๆ  มันซับซ้อน  และไม่รู้จะมีข้อสรุปชัดเจนยังไงค่ะ

คือ ณ ตอนนี้  เรื่องลิขสิทธิ์ของงานต่างๆ  ไม่ว่าจะภาพนิ่ง เสียง ภาพเคลื่อนไหว  ฯลฯ  ที่มี ai มาร่วมสร้าง
มันจะยังไม่มีข้อสรุปแบบฟันธงว่า  อะไรทำได้ หรือไม่ได้?   กม.คุ้มครองแค่ไหน?
แค่ไหน ประมาณไหน ถึงจะแฟร์???   มันมีแง่มุมยิบย่อยเยอะค่ะ  คงเขียนไว้ไม่หมดในที่นี้

------------------------
ขอยกตัวอย่างจากประสบการณ์จริงของเรา  เผื่อจะเป็นประโยชน์บ้างต่อผู้ที่สนใจ
เราเป็นคนทำงานด้านที่เกี่ยวข้องกับการเขียน  และมีเกี่ยวข้องกับด้านดนตรี/เพลงอยู่บ้างค่ะ

เราลองใช้ suno  เป็นเว็บที่ให้บริการสร้างเพลงโดยมี ai มาช่วย  โดยเราสมัครสมาชิกแเบบเสียเงิน
เงื่อนไขคร่าวๆ คือ  suno ก็ให้สิทธิ์เรานำเพลงที่สร้างไว้ไปใช้สำหรับ commercial use ได้
โดยไม่ต้องแบ่งเงินรายได้ให้ suno  ถือว่าเพลงที่สร้างมาจากเว็บนี้ เป็นสิทธิ์ของเรา
...  คร่าวๆ ประมาณนี้นะคะ เงื่อนไขจากเว็บ suno

เราก็ลองผลิตเพลงขึ้นมาค่ะ 

- เรื่องเนื้อเพลง  เราแต่งเองค่ะ 100%
เราทำงานด้านที่เกี่ยวกับการเขียนอยู่แล้ว
เพราะฉะนั้น การแต่งเนื้อเพลงไม่ใช่เรื่องยากสำหรับเรา  
เราทำงานที่เกี่ยวข้องกับเรื่องเพลงอยู่บ้าง
เพราะฉะนั้น  เราก็มี sense ทางการแต่งเพลง  ดนตรี  ทำนอง  อยู่ไม่น้อยค่ะ
การเขียนเนื้อเพลง กำหนด concept ของเพลง  เป็นเรื่องไม่ยากสำหรับเราค่ะ

จะให้ ai แต่งเนื้อให้ก็ได้ค่ะ  แต่เราไม่ใช้วิธีนั้น  เพราะเราแต่งเนื้อเองได้  มันได้ดั่งใจเรามากกว่า 
เราถนัดด้านเขียนเนื้อและทำนองค่ะ

- เรื่องทำนองเพลง
พอเราใช้ suno  มันก็เป็นเรื่องที่กำหนดทำนองได้ยาก  
เพราะการกำหนดทำนองเพลงโดย ai เพื่อให้ลงตัวกับเนื้อร้องภาษาไทย  มันเป็นเรื่องไม่ง่ายนัก

เช่น ภาษาไทยมีวรรณยุกต์  เรียกได้ว่า มีโน้ตสูงๆ ต่ำ ๆ  อยู่ในคำ  
รวมทั้งการผันเสียงให้ลงกับทำนอง  การแบ่งวรรค แบ่งคำ  การเอื้อน ฯลฯ

เพราะฉะนั้น ทำนองที่เกิดขึ้นจากการสร้างของ ai    
มันก็ต้องใช้เวลาไม่น้อยในการแก้ไขกว่าจะได้ทำนองเพลงที่ลงตัวกับเนื้อเพลงและสไตล์ดนตรีที่ต้องการ

สำหรับเรื่องทำนองเพลงนี้  ปกติเวลาเราแต่งเพลง  เราก็จะแต่งทำนองเองค่ะ
การแต่งทำนองเพลงและเนื้อเพลงให้มันสอดคล้องกัน มันไม่ใช่เรื่องยากสำหรับคนที่พอจะแต่งเพลงเป็น   
แต่การแต่งเนื้อก่อน..แล้วไปให้คนอื่น หรือ ให้ ai ช่วยแต่งทำนองให้   มันก็ไม่ง่ายที่จะได้ผลเป็นที่พอใจ

เพราะฉะนั้น สำหรับเรื่องทำนองเพลงนั้น   กว่าจะให้ ai แก้ไขจนได้ดั่งใจ
ก็เป็นเรื่องไม่ง่ายค่ะ     โดยเฉพาะเนื้อเพลงที่มีคำเยอะ  มีการแบ่งท่อนที่ยากหน่อย
ai จะจับจังหวะการแบ่งวรรค แบ่งท่อน ได้ไม่ค่อยลงตัว
เพลงก็จะออกมามีทำนองแบบเรื่อยเปื่อย  เลื่อนลอย

มันก็มีหลายเทคนิคที่จะลดปัญหาตรงนี้  เช่น  การกำหนดคำสั่งให้เฉพาะเจาะจงมากขึ้น (ซึ่งก็ได้ผลดั่งใจบ้าง ไม่ได้ผลบ้าง)
หรือการเขียนเนื้อร้องให้มีโครงสร้างคล้ายๆ กลอนแปด   ให้การแบ่งวรรค แบ่งท่อนไม่ซับซ้อน
ทำนองเพลงก็จะออกมาไม่เลื่อนลอยมากนัก เป็นต้น  
แต่มันก็มีข้อด้อยอยู่ด้วย เช่น  ถ้าคุณเขียนเนื้อเพลงให้มันคล้ายกลอนแปด  มันก็จะค่อนข้างซ้ำซาก  โครงสร้างเพลงก็จะจำเจ

- เรื่องสไตล์ดนตรี และ/หรือ การเรียบเรียงดนตรี

เรื่องนี้ ai ช่วยเราได้เยอะ  เพราะในเวลาผลิตเพลงจริงๆ   
สมมติเราอยากได้เพลงแบบ orchestra วงใหญ่   เราคงไม่สามารถจ้างนักดนตรีจริงมาอัดเสียงได้

และการเรียบเรียงดนตรี  ถ้าใครแต่งเพลงเป็น แต่ไม่ได้เก่งเรื่องการเรียบเรียงเสียงประสาน
ก็ต้องส่งงานส่วนที่เป็นการเรียบเรียงดนตรีให้กับคนอื่นช่วยทำให้ แล้วก็ปรับแก้ไขจนลงตัว

แต่พอใช้ ai ช่วยในการเรียบเรียงดนตรี   
แทนที่เราจะบรีฟ หรือกำหนดโจทย์ให้กับนักดนตรีหรือคนทำดนตรี
เราก็สื่อสารกับ ai แทน  โดยเรากำหนดสไตล์ดนตรีที่เราต้องการ  เราอยากได้แบบไหน
มีเครื่องดนตรีประมาณไหน   อยากให้ซาวด์แบบไหน  ฯลฯ
ซึ่งก็ขึ้นอยู่กับการที่เราสื่อสารกับ ai  เพื่อให้ผลิตดนตรีออกมาตามโจทย์ที่เราต้องการ
ขั้นตอนนี้ คล้ายๆ กับการทำงานกับคน  ซึ่งเราก็ต้องบรีฟให้คนทำดนตรีรู้โจทย์ที่เราต้องการ
เพียงแต่ว่า เปลี่ยนเป็นการสื่อสารให้ ai เข้าใจในสิ่งที่เราต้องการ
ซึ่งก็ต้องหาทางสื่อสารกับ ai ค่ะ  หลายครั้ง ai ก็ไม่ได้ทำตามที่เราต้องการ
ซึ่งก็แน่นอนค่ะว่า   มันก็ไม่ง่ายนัก ที่จะได้ถูกใจเรา   ก็ต้องใช้เวลานานพอสมควรในบางครั้ง

- เรื่องเสียงร้อง
นี่เป็นปัญหาสำคัญที่เราว่า มันน่าจะมีข้อถกเถียงเยอะนะคะ   เพราะเราไม่รู้ว่า เสียงร้องนั้น นำเสียงของผู้ใดมาใช้
ซึ่งถ้าพอฟังออกว่า  นี่มันเป็นเสียงของศิลปิน A  หรือ  ศิลปิน B นี่นา
มันจะเริ่มวุ่นวายแล้วว่า  แล้วลิขสิทธิ์มันจะยังไงดี   ในเมื่อเสียงที่ออกมามันไปคล้ายนักร้อง A หรือ B หรือ C

------------------------

สรุป คือ นี่เป็นการทดลองค่ะ   กว่าจะได้เพลงออกมาได้ดั่งใจ จำนวน 4-5 เพลง   
เราใช้เวลาในการซ่อม แก้ไข  ตัดต่อ   ป้อนคำสั่งใหม่  และอื่นๆ  อยู่พอสมควร
หลายครั้ง ai  ก็ไม่ได้ทำตามคำสั่ง  เช่น  เรากำหนดว่า ไม่เอา guitar solo  แต่ ai ก็ยังใส่มาให้  อะไรแบบนี้ค่ะ
เพราะฉะนั้น  มันเป็นการที่เราต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้านั่นแหละค่ะ
มนุษย์ใช้ ai เป็นผู้ช่วยในบางเรื่อง  แต่ไม่สามารถพึ่ง ai ให้ตัดสินแทนได้ในหลายเรื่อง มนุษย์อย่างเราต้องเป็นผู้สั่งการ ควบคุม ตัดสินใจ ฯลฯ
กว่าจะสื่อสารกับ ai  ให้ได้ผลดั่งใจ  มันก็มีปัจจัยหลายอย่างที่ไม่สามารถสั่งได้ดั่งใจเสมอไปค่ะ
ซึ่งอีกหน่อยถ้าผู้ให้บริการพัฒนาไปมากกว่านี้  ก็คงจะลดข้อด้อยพวกนี้ลงไปได้ไม่น้อยค่ะ

หลังจากแก้ไปๆ มาๆ  จนในที่สุดได้เพลงเป็นที่พอใจ    
แล้วเราก็สมัคร tunecore ให้ช่วยเผยแพร่เพลงเราไปยังปลายทางต่างๆ  
ไม่ว่าจะ streaming  หรือ youtube ต่างๆ
แล้วงานก็ถูกเผยแพร่ไป 2-3  เพลง  เรียบร้อยแล้ว

แต่ใจเราก็ยังค้างคาใจเรื่องลิขสิทธิ์
เพราะเราว่า  มันต้องยุ่งเหยิงแน่ๆ  ในเมื่อมันเป็นเรื่องใหม่สำหรับโลกนี้

ในเมืองนอก ก็มีหลายประเด็นที่ถกเถียงเรื่องลิขสิทธิ์งานที่มาจาก ai
ซึ่งไม่รู้ว่า ข้อสรุปจบมันจะชัดเจน ฟันธงได้เมื่อไหร่  เพราะมันเป็นเรื่องใหม่มากๆ

สำหรับกรณีของเรา คือ  เราเขียนเนื้อเพลงเอง ลิขสิทธิ์ในเนื้อเพลงเป็นของเรา 100%

ส่วนทำนองและดนตรี   ทาง suno ให้สิทธิ์ในการใช้สำหรับ commercial use แก่เราเต็มที่ ไม่หักเปอร์เซ็นต์
แต่ suno ไม่สามารถฟันธงได้ว่า  ลิขสิทธิ์ของทำนองและดนตรี เป็นของ suno หรือไม่? 
เพราะมันคงต้องให้มีการฟ้องร้องกันจนจบชัดเจนว่า  ทำนองและดนตรีที่ ai สร้างมา  
suno ผู้ซึ่งเป็นผู้ให้บริการนี้ไปละเมิดผู้ใดหรือไม่?

โดยเฉพาะที่เราคิดว่า มันน่าจะมีปัญหา คือ เรื่องเสียงร้อง  
เพราะเราไม่รู้ว่า ai ไปเอาเสียงใครมาใช้   ถ้าเป็นเสียงของนักร้องดังๆ  เช่น  พี่เบิร์ด  พี่ตูน   ฯลฯ  อะไรแบบนี้
แล้วเสียงไม่ได้ถูกผสมหรือสร้างขึ้นใหม่มากพอ  ฟังแล้วก็เกิดไปเหมือนเสียงพี่เบิร์ด  อะไรแบบนี้  
ทีนี้  ถ้าเพลงไม่ดัง  ไม่มีใครสนใจ  ก็คงไม่เป็นไร

แต่ถ้าเกิดเพลงเริ่มดัง  มีคนเอาไปเปิด  เอาไป cover   เอาไปใช้งาน  
ปัญหาก็ต้องเกิดขึ้นวุ่นวายละว่า  เพลงนี้พี่เบิร์ดร้องเหรอ?   แล้วถ้าไม่ใช่ คนอาจจะคิดว่า แล้วมันแฟร์กับพี่เบิร์ดหรือไม่?
และ บลา...บลา ...... 555

สรุป คือ
มันมีหลายประเด็นที่หาข้อสรุปตอนนี้ได้ยาก  และไม่รู้จะได้ข้อสรุปในอีกนานแค่ไหน    เราก็เลยตัดใจค่ะ
เราเอาเพลงที่เราทำไว้  ซึ่งไม่ได้ใช้ ai ทำอย่างเดียว   เราก็มี edit  มีซ่อม  มีการปรับแต่งอะไรเองอยู่ไม่น้อย
แล้วก็เผยแพร่ไปแล้วด้วย    

เราตัดใจ  cancel  ทั้งหมด  ระงับการเผยแพร่ไปทั้งหมดเลยค่ะ   เพราะเราไม่มั่นใจในข้อสรุปเรื่องลิขสิทธิ์ค่ะ

เราว่า  เรื่องทำนองและการเรียบเรียงดนตรี   ปัญหามันไม่ยากนักที่จะได้ข้อสรุป
เช่น  ถ้าบังเอิญ เพลงมีทำนองบางท่อนบางส่วน ไปคล้ายกับเพลงอื่น  แล้วเจ้าของสิทธิ์ของเพลงนั้น มีการฟ้องร้อง
ก็ต้องไปต่อสู้กันทางกฎหมาย   เพราะเรื่องทำนองคล้ายกัน  มีการ  copy มา หรือ ลอกเลียน  เอามาดัดแปลง
หรือมันบังเอิญจริงๆ   หรือได้แรงบันดาลใจมา  หรืออื่นๆ    เรื่องพวกนี้มีการฟ้องร้องกันอยู่ในต่างประเทศ
และมันก็มีกรอบกติกา ให้หาข้อสรุปได้พอสมควร

แต่เรื่องเสียงร้องนี่  มันน่าจะวุ่นๆ หน่อย  คือ  ถ้า ai  สร้างเสียงร้องที่มันไปคล้ายกับศิลปินดัง  
หรือศิลปินที่อาจจะไม่ดังมาก แต่มีตัวตนอยู่
อันนี้  มันวุ่นแล้วแหละ  ว่าจะทำไงดี?? 

มันจะฟ้องร้องได้มั้ยว่า นี่เป็นเสียงของคนอื่นๆ   หรือ  ai ต้องไปสร้างเสียงที่ผสมขึ้นมาใหม่  ไม่ให้ไปคล้ายกับนักร้องที่มีตัวตนจริงๆ  
หรืออื่นๆๆๆๆๆ ???

เพราะฉะนั้น เรื่องเสียงร้อง เป็นประเด็นที่เราว่ามันยังไม่ชัดเจน   
เราก็เลยงดการเผยแพร่ออกสู่สาธารณะ   ถอนเพลงทั้งหมดออกค่ะ

edit ข้อความเพื่อเพิ่ม tag นะคะ