ความฉลาดทางดิจิทัล เป็นสมรรถนะด้านสติปัญญา การรู้คิด สังคม อารมณ์ และการใช้เทคโนโลยีดิจิทัล ในการเผชิญปัญหาและความท้าทาย เพื่อใช้ชีวิต ได้อย่างมีความสุขในโลกดิจิทัลอย่างมีคุณธรรมและจริยธรรม
โดยการมีความฉลาดทางดิจิทัล มีองค์ประกอบที่สำคัญ 8 ประการ
1. ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) คือ ความสามารถในการสร้างและบริหารจัดการอัตลักษณ์ที่ดีของตนเองไว้ได้อย่างดีทั้งในโลกออนไลน์และโลกความจริงโดยเป็นทักษะพื้นฐานแรกเพราะ เป็นทักษะที่จะรักษาอัตลักษณ์ของตัวเองไม่ให้ตัวตนในโลกความเป็นจริงไปปะปนกับตัวตนในโลกออนไลน์และไม่นำเอาตัวตนในโลกออนไลน์ออกมาภายนอก
2. ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว (Privacy Management) คือ มีดุลพินิจในการบริหารจัดการข้อมูลส่วนตัว โดยเฉพาะการแชร์ข้อมูลออนไลน์เพื่อป้องกันความเป็นส่วนตัวทั้งของตนเองและผู้อื่น เป็นเรื่องที่สำคัญเป็นอย่างมากเพราะในปัจจุบันโลกอินเตอร์เน็ตที่เป็นพื้นที่ไร้ตัวตนเราจึงไม่สามารถรับรู้สิ่งใดได้ว่าทุกสิ่งนั้นปลอดภัยหรือไม่
3. ทักษะในการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดี (Critical Thinking) คือ ความสามารถในการวิเคราะห์แยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกต้อง และข้อมูลที่ผิด หรือ ข้อมูลที่มีเนื้อหาดีและข้อมูลที่เข้าข่ายอันตราย หรือ ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ที่น่าตั้งข้อสงสัยและน่าเชื่อถือได้ เพราะ หลากหลายเรื่องราวในโลกอินเตอร์เน็ตมีหลายด้านหลายสังคม
4. ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) คือ ความสามารถในการบริหารเวลาในการใช้อุปกรณ์ยุคดิจิทัล รวมไปถึงการควบคุมเพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างโลกออนไลน์ และโลกภายนอก
5. ทักษะในการรับมือกับการคุกคามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) คือ ความสามารถในการรับรู้ และรับมือการคุกคามข่มขู่บนโลกออนไลน์ได้อย่างชาญฉลาด เนื่องจากเป็นเรื่องปกติที่เราจะเจอความคิดเห็นทั้งเรื่องที่ดีและไม่ดีจากบุคคลที่นิรนามในอินเตอร์เน็ต
6. ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูล ที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) คือ ความสามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่อยรอยข้อมูลทิ้งไว้เสมอ รวมไปถึงเข้าใจผลลัพธ์ ที่อาจเกิดขึ้น เพื่อการดูแลสิ่งเหล่านี้อย่างมีความรับผิดชอบ เพราะ ข้อมูลเหล่านี้จะมีผลทั้ง การรักษาข้อมูลส่วนตัว,อัตลักษณ์ที่เราได้เคยทำ ฯลฯ เพราะข้อมูลเหล่านี้อาจจะมีผลต่อเราทั้งเล็กน้อยถึงใหญ่โตได้
7. ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) คือ ความสามารถในการป้องกันข้อมูลด้วยการสร้างระบบความปลอดภัยที่เข้มแข็ง และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือการโจมตีทางออนไลน์ได้ ที่แรกเริ่มสุดคือ การมีทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว
8. ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) คือ ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์
ความฉลาดทางดิจิทัลคืออะไร???
โดยการมีความฉลาดทางดิจิทัล มีองค์ประกอบที่สำคัญ 8 ประการ
1. ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) คือ ความสามารถในการสร้างและบริหารจัดการอัตลักษณ์ที่ดีของตนเองไว้ได้อย่างดีทั้งในโลกออนไลน์และโลกความจริงโดยเป็นทักษะพื้นฐานแรกเพราะ เป็นทักษะที่จะรักษาอัตลักษณ์ของตัวเองไม่ให้ตัวตนในโลกความเป็นจริงไปปะปนกับตัวตนในโลกออนไลน์และไม่นำเอาตัวตนในโลกออนไลน์ออกมาภายนอก
2. ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว (Privacy Management) คือ มีดุลพินิจในการบริหารจัดการข้อมูลส่วนตัว โดยเฉพาะการแชร์ข้อมูลออนไลน์เพื่อป้องกันความเป็นส่วนตัวทั้งของตนเองและผู้อื่น เป็นเรื่องที่สำคัญเป็นอย่างมากเพราะในปัจจุบันโลกอินเตอร์เน็ตที่เป็นพื้นที่ไร้ตัวตนเราจึงไม่สามารถรับรู้สิ่งใดได้ว่าทุกสิ่งนั้นปลอดภัยหรือไม่
3. ทักษะในการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดี (Critical Thinking) คือ ความสามารถในการวิเคราะห์แยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกต้อง และข้อมูลที่ผิด หรือ ข้อมูลที่มีเนื้อหาดีและข้อมูลที่เข้าข่ายอันตราย หรือ ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ที่น่าตั้งข้อสงสัยและน่าเชื่อถือได้ เพราะ หลากหลายเรื่องราวในโลกอินเตอร์เน็ตมีหลายด้านหลายสังคม
4. ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) คือ ความสามารถในการบริหารเวลาในการใช้อุปกรณ์ยุคดิจิทัล รวมไปถึงการควบคุมเพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างโลกออนไลน์ และโลกภายนอก
5. ทักษะในการรับมือกับการคุกคามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) คือ ความสามารถในการรับรู้ และรับมือการคุกคามข่มขู่บนโลกออนไลน์ได้อย่างชาญฉลาด เนื่องจากเป็นเรื่องปกติที่เราจะเจอความคิดเห็นทั้งเรื่องที่ดีและไม่ดีจากบุคคลที่นิรนามในอินเตอร์เน็ต
6. ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูล ที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) คือ ความสามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่อยรอยข้อมูลทิ้งไว้เสมอ รวมไปถึงเข้าใจผลลัพธ์ ที่อาจเกิดขึ้น เพื่อการดูแลสิ่งเหล่านี้อย่างมีความรับผิดชอบ เพราะ ข้อมูลเหล่านี้จะมีผลทั้ง การรักษาข้อมูลส่วนตัว,อัตลักษณ์ที่เราได้เคยทำ ฯลฯ เพราะข้อมูลเหล่านี้อาจจะมีผลต่อเราทั้งเล็กน้อยถึงใหญ่โตได้
7. ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) คือ ความสามารถในการป้องกันข้อมูลด้วยการสร้างระบบความปลอดภัยที่เข้มแข็ง และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือการโจมตีทางออนไลน์ได้ ที่แรกเริ่มสุดคือ การมีทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว
8. ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) คือ ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์