ประเพณีปอยส่างลอง หรือ ประเพณีบวชลูกแก้ว
เป็นประเพณี เพื่อทำการบรรพชาเป็นสามเณรในพระพุทธศาสนา โดยจะพบเห็นการจัดปอยส่างลองกันมากที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
โดยเฉพาะในเขตอำเภอเมือง อำเภอขุนยวม และอำเภอปาย คนส่วนใหญ่ที่เข้าร่วมประเพณีนี้ก็สืบเชื้อสายมาจากไทใหญ่
ซึ่งก็ได้ร่วมกันสืบทอดงานประเพณีนี้มาเป็นเวลาช้านาน ดังปรากฏว่าหลักฐานว่าประเพณีนี้มีมาตั้งแต่มีการสร้างแปลงเมืองแม่ฮ่องสอน
ซึ่งได้มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ทุกๆ ปี เนื่องจากเป็นประเพณีที่สำคัญทางศาสนา และเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดแม่ฮ่องสอน
เฉกเช่นเดียวกันกับ บาชพระ ของภาคอื่น ๆ ผู้ถือหมอน ถือผ้าไตร ถือของบวชต่าง ๆต้องเป็น พ่อแม่ ญาติพี่น้อง เพื่อนสนิท
พ่อแม่ทุกคนรอวันนี้เพื่อเป็น "ผู้ประเคนผ้าไตรจีวร" แก่ส่างลองผู้เป็นลูก ให้เป็นสะพานบุญนำพ่อและแม่ขึ้นสู่สวรรคชั้นฟ้า
ถึงแม้ว่าจะหาเช้ากินค่ำ พ่อแม่ทุกคนรอวันนี้
ท่าน ๆ ผู้ว่า , ข้าราชการ ควรเคารพ จิตวิญญาณ ของประเพณี
คอยสนับสนุนอยู่ห่าง ๆ มิใช่ ไปถือ ไปเดิน ไปมอบผ้าไตร
ข้าราชการในจังหวัด ที่มามอบผ้าไตรให้ ส่างลอง
ในงาน ปอยส่างลอง แทนพ่อแม่ ของ ส่างลอง
ซึ่งงานนี้พ่อแม่ เขาเก็บเงินทุ่มทุนหลักหลายหมื่นจัดงาน
เป็นหน้าเป็นตาให้ตัวเอง ตามประเพณี เก่าแก่
แต่มาปาดหน้า มอบแทน พ่อแม่ เค้าเลย
เหมือนจัดงานวันเกิด จุดเทียน แล้วมีคนอื่นมาเป่าแทนลูกตัวเอง
ปีต่อไปคงพัฒนาปรับปรุงกันต่อไปนะครับ
อยู่เบื้องหลังประชาชน เชิดชูพระคุณพ่อแม่ ให้เขาได้เป็นเจ้าภาพ
แบบนี้แหละ เขาเรียกปิดทองหลังพระครับ
ประเพณีปอยส่างลอง ราชการไม่สนเสียงประชาชนเลยรึ
เป็นประเพณี เพื่อทำการบรรพชาเป็นสามเณรในพระพุทธศาสนา โดยจะพบเห็นการจัดปอยส่างลองกันมากที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน
โดยเฉพาะในเขตอำเภอเมือง อำเภอขุนยวม และอำเภอปาย คนส่วนใหญ่ที่เข้าร่วมประเพณีนี้ก็สืบเชื้อสายมาจากไทใหญ่
ซึ่งก็ได้ร่วมกันสืบทอดงานประเพณีนี้มาเป็นเวลาช้านาน ดังปรากฏว่าหลักฐานว่าประเพณีนี้มีมาตั้งแต่มีการสร้างแปลงเมืองแม่ฮ่องสอน
ซึ่งได้มีการจัดงานอย่างยิ่งใหญ่ทุกๆ ปี เนื่องจากเป็นประเพณีที่สำคัญทางศาสนา และเป็นเอกลักษณ์ของจังหวัดแม่ฮ่องสอน
เฉกเช่นเดียวกันกับ บาชพระ ของภาคอื่น ๆ ผู้ถือหมอน ถือผ้าไตร ถือของบวชต่าง ๆต้องเป็น พ่อแม่ ญาติพี่น้อง เพื่อนสนิท
พ่อแม่ทุกคนรอวันนี้เพื่อเป็น "ผู้ประเคนผ้าไตรจีวร" แก่ส่างลองผู้เป็นลูก ให้เป็นสะพานบุญนำพ่อและแม่ขึ้นสู่สวรรคชั้นฟ้า
ถึงแม้ว่าจะหาเช้ากินค่ำ พ่อแม่ทุกคนรอวันนี้
ท่าน ๆ ผู้ว่า , ข้าราชการ ควรเคารพ จิตวิญญาณ ของประเพณี
คอยสนับสนุนอยู่ห่าง ๆ มิใช่ ไปถือ ไปเดิน ไปมอบผ้าไตร
ข้าราชการในจังหวัด ที่มามอบผ้าไตรให้ ส่างลอง
ในงาน ปอยส่างลอง แทนพ่อแม่ ของ ส่างลอง
ซึ่งงานนี้พ่อแม่ เขาเก็บเงินทุ่มทุนหลักหลายหมื่นจัดงาน
เป็นหน้าเป็นตาให้ตัวเอง ตามประเพณี เก่าแก่
แต่มาปาดหน้า มอบแทน พ่อแม่ เค้าเลย
เหมือนจัดงานวันเกิด จุดเทียน แล้วมีคนอื่นมาเป่าแทนลูกตัวเอง
ปีต่อไปคงพัฒนาปรับปรุงกันต่อไปนะครับ
อยู่เบื้องหลังประชาชน เชิดชูพระคุณพ่อแม่ ให้เขาได้เป็นเจ้าภาพ
แบบนี้แหละ เขาเรียกปิดทองหลังพระครับ