น้ำลายมีบทบาทสำคัญต่อสุขภาพช่องปากเป็นอย่างมาก น้ำลายทำหน้าที่เป็นตัวกลางในทุกๆ กระบวนการของการป้องกัน หรือซ่อมแซมฟันที่ผุ
น้ำลายทำหน้าที่ป้องกันฟันผุได้โดยธรรมชาติ โดยการชะล้างเศษอาหารออกจากช่องปาก (Oral clearance) ปริมาณน้ำลายที่มากพอและรวดเร็วในการเคลื่อนตัวของน้ำลาย ช่วยกำจัดแป้งและน้ำตาลให้หมดไปจากปากโดยเร็ว

ตำแหน่งในปากที่น้ำลายไหลเวียนได้ดี เช่น ด้านลิ้นของฟันล่าง / ตำแหน่งที่น้ำลายไหลได้น้อยคือ ด้านหน้า (Labial surface) ของฟันหน้าบนและด้านประชิด

นอกจากนี้น้ำลายยังมีความสามารถในการทำให้กรด ซึ่งผลิตโดยจุลินทรีย์เกิดความเป็นกลาง ทำให้เสี่ยงต่อฟันผุลดลง น้ำลายประกอบด้วยสารต่างๆ ที่สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียได้ (Bacteriostatic) ซึ่งสารเหล่านี้แตกต่างกันในแต่ละคนค่ะ