เข้าใจว่าโล่ทรงกลมแรกๆมาจากไม้นะ  หาไม้เนื้อแข็งต้นเหมาะผ่าขวางความหนากำลังดี  แว้บ!  โล่!!!

ทาสีแดงน้ำเงิน  แว้บ!  โล่ไวกิ้ง!!!

ในยุคแรกๆการทำเหมืองไม่เจริญ  โลหะเอาไปทำอาวุธก่อน  ถัดมาหัวลูกศร  โล่เหล็กนั้นดีแต่ต้องคำนึงถึงน้ำหนักและต้นทุน  แล้วผู้คนก็ได้ตระหนักว่าโล่ไม้กลมๆถูกๆมันก็ดีอยู่หรอก  แต่มันเล็กไปเนี่ยสิ  ถือโล่สูงๆคลุมหัวและลำตัวก็กันส่วนสำคัญได้  แล้วขาล่ะ  เจอธนูยิ่งสุ่มๆในสนามรบที่ขาจะหนีไปไหนก็ไม่ได้  รอให้คนมาเชือด

บางทีก็มีพวกที่เอาลูกศรชุบน้ำมันยิงมาอีก  โล่ไม้ก็ทนไม่ได้

โล่รูปทรงอื่นๆตามมาหลังจากที่มีการก่อตั้งอาณาจักรต่างๆครับ  เพื่อความได้เปรียบในการทำสงคราม  คือพอพวกเขามีท่อน้ำเลี้ยงแล้วเขาก็สามารถเลี้ยงดูนักคิด  นักวิจัยของพวกเขาให้สร้างอาวุธหรือชุดเกราะที่มีประสิทธิภาพได้  เช่นโล่เหลี่ยมๆใหญ่ๆของโรมัน (เรียกไม่ถูก) ส่วนพวกคนเถื่อนที่ยังไม่ก่อตั้งอาณาจักรได้อย่างมากก็อาวุธจากการหลอมแบบง่ายๆ  แล้วก็โล่ไม้แบบง่ายๆ  แล้วก็เกราะหนังแบบง่ายๆนั่นแหล่ะครับ

แล้วก็รูปทรงของโล่สามารถนำมาปรับสร้างกลยุทธ์ใหม่ๆได้  ดังนั้นเมื่อก่อตั้งเป็นอาณาจักรแล้วจึงไม่มีเหตุผลที่จะไม่พัฒนาจุดนี้ครับ

แต่พูดถึงแค่ระดับคนเถื่อน  ซุ่มยิง  เผาป่า  กลิ้งหินลงเนิน  ตีแล้วหนี  ต่อให้มีอาวุธและอุปกรณ์คุณภาพต่ำถ้าได้สู้รบในพื้นที่ตัวเองก็รับมือยากแล้วนะครับ  คือถ้าอาณาจักรจะไปรุกรานเค้าก็ต้องเตรียมตัวมากๆหน่อยนั่นล่ะครับ