ถ้าจะพูดถึงสื่อที่นำเสนอในด้านรัสเซีย(เอียงทางรัสเซีย) ผมก็ดูจากยูทูปนี่แหละครับ เพราะมันได้ภาพเคลื่อนไหว ไม่ใช่เพียงรูปตัดแปะ

ผมก็มีดูสื่ออินเดีย อันนี้ก็จะเสนอข่าวทั้ง 2 ด้าน(คำว่านำเสนอทั้งสองด้านของผม ก็ประมาณว่าแต่ละข่าวส่วนใหญ่ก็มีการเอียงข้างครับ แต่ก็เอียงทั้งสองข้าง แล้วแต่ว่าข่าวนี้จะเอียงข้างไหน แต่อย่างน้อยก็มีผู้สื่อข่าวเป็นของตนเอง มีภาพ มีเสียง ไม่ได้มีแต่รูปแล้วก็คำประกอบรูปภาพเหมือนที่หลายๆสื่อในโซเชียลทำ)

ผมดูสื่อที่เป็นพวกนักข่าวอิสระ(ก็มีหลายคนอยู่นะครับ) ก็คือคนที่เป็นชาวต่างชาติที่เข้าไปทำข่าวเองในพื้นที่ อันนี้ก็เอียงนะครับ(ซึ่งผมขอพูดเฉพาะส่วนที่เอียงรัสเซีย ตามเนื้อหากระทู้) โดยเขาจะนำเสนอในด้านที่เรา(แทบ)ไม่เคยรับรู้มาก่อน เช่น สัมภาษณ์คนในพื้นที่ สัมภาษณ์ทหารรัสเซีย(บ้าง, แต่น้อยมาก) อธิบายพื้นที่และภาวะสงครามในขณะนั้น เราจะเห็นสภาพของพื้นที่ที่อยู่ภายใต้ภาวะสงครามในขณะนั้น ซึ่งเราจะเห็นด้านที่แบบ(อาจจะ)ไม่เคยปรากฎในสื่อต่างๆเลย(หรือน้อยมาก) ไม่ว่าจะเป็น
- การที่ไปสัมภาษณ์คนที่อยู่ในห้องใต้ดิน เห็นสภาพการอยู่ของประชาชนในห้องใต้ดินเพื่อหลบภัย
- การได้รับข้อมูลว่าทหารยูเครนยิงประชาชนในพื้นที่ โดยอ้างว่าตอนที่โดนยิงนั้น ทหารรัสเซียยังไม่ได้เข้ามาในพื้นที่ ยังคงล้อมอยู่ด้านนอก
- การเห็นภาพที่รัสเซียช่วยเหลือผู้อพยพ(ประชาชน) เอาอาหาร เอาน้ำ เอาที่ชาร์ตแบตโทรศัพท์ไปให้(เพราะมีการร้องขอจากชาวบ้าน)
- การที่ชาวบ้านให้สัมภาษณ์ว่ากลัวทหารรัสเซียยิง ไม่กล้าออกมารับข้าวรับน้ำ(ประมาณว่าถุงยังชีพ)จากทหารรัสเซีย แต่พอออกมารับข้าวรับน้ำ ก็พบว่าทหารรัสเซียไม่ได้ยิงอะไรตนเอง ดีใจที่ทหารรัสเซียตอบกลับชาวบ้านประมาณว่า ผมจะยิงคุณ(ชาวบ้าน)ไปทำไม และทหารรัสเซียดูเป็นมิตรกับชาวบ้านกว่าที่พวกเขาคิด
- การสัมภาษณ์คนในศูนย์อพยพรัสเซีย โดยบางคนให้สัมภาษณ์ว่าหนีมาจากมาริยูโปล โดยโดนทหารจากมาริยูโปลไล่ยิงมา แล้วมาเจอกับกองทหารด้านนอกอีกกองหนึ่งซึ่งก็ไม่รู้ว่าเป็นทหารฝั่งไหนยังไง จากนั้นทหารกองนี้ก็พาเข้าศูนย์อพยพ มีข้าวมีน้ำให้กิน มารู้ภายหลังว่ากองที่อยู่ด้วยนี้คือทหารฝั่งรัสเซีย
- การได้รับข้อมูลว่าทหารยูเครนใช้โรงพยาบาล โบสถ์เป็นที่พัก และที่สู้รบ
- การที่ชาวบ้านให้สัมภาษณ์ว่าอยากไปอยู่กับรัสเซีย(ผมเดาว่าน่าจะเป็นคนที่พูดภาษารัสเซียแต่ดั้งเดิม และอยากอยู่กับรัสเซียมาตั้งนานแล้ว)
- การที่ชาวบ้านให้สัมภาษณ์ว่าไม่เคยได้รับการสนับสนุนอาหารหรือความช่วยเหลือด้านการอพยพจากทหารยูเครน เป็นต้น
- การที่ชาวบ้านให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับทหารนาซีในยูเครน

ถ้าคุณอยากได้ข้อมูล ก็ต้องหาไปเรื่อยๆอะครับ ระบบของยูทูปก็เป็นลักษณะระบบที่เมื่อเราเคยดูอะไร สิ่งที่เราสนใจก็จะเด้งขึ้นฟีดให้เราเห็นเป็นอันดับแรกๆ ฉะนั้นเมื่อคุณเจอสื่ออันนึง คุณก็จะเจอไปเรื่อยๆมากขึ้นๆครับ(แต่หลายๆสื่อก็ถูกยูทูปลบไปเรื่อยๆเช่นกัน)

ส่วนที่อยากจะบอกคือ ทุกสื่อเอียงครับ บางทีเกิดจากการเอียงแบบตั้งใจ บางทีเกิดจากการเอียงแบบไม่ตั้งใจ อย่างเช่นสื่อที่มาจากนักข่าวอิสระที่ผมกล่าวไปข้างต้น เขามักจะสร้างคำถามปลายปิดคือถามมาในแนวว่า ยูเครนทำไม่ดีอย่างไรบ้าง/รัสเซียทำดีอย่างไรบ้าง ประมาณนี้ ส่วนสื่อที่เอียงไปทางตะวันตก ผมคงไม่จำเป็นต้องยกตัวอย่างอะไร เพราะเราคงเข้าถึงกันได้โดยทั่วไปอยู่แล้ว

กระบวนการของสื่อเนี่ย ไม่อยากให้เชื่อเต็มร้อยจริงๆครับ(เผลอๆต้องหารกันเยอะหน่อย) ยกตัวอย่างเมื่อก่อน ผมเคยให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวของรายการหนึ่งเกี่ยวกับหัวข้อว่าเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยกับเรื่องๆหนึ่ง แต่บทสัมภาษณ์และคำตอบของผมคงไม่เป็นที่ถูกใจของรายการนั้น เขาแทบไม่เอาเทปที่ผมให้สัมภาษณ์ออกเลยครับ คือผ่านมาแว็บเดียวแล้วตัดจบ(ยังดีที่ได้ออก 55) ฉะนั้นในส่วนที่ออกอากาศจึงมีแต่บทสัมภาษณ์ของผู้คนที่เขาเห็นด้วย(ซึ่งเป็นไปตามที่รายการอยากให้คำตอบออกมาในรูปนี้อยู่แล้ว) และผมก็คิดว่าหลายๆสื่อก็ทำแบบนี้(อันนี้ผมก็คิดเองครับ ไม่มีหลักฐาน จะบอกว่าผมปรักปรำหรือคิดเองเออเองก็ได้นะครับ)

คือเรื่องข่าว ถ้าเราอยากรู้อะไรให้มองเห็นรูปการณ์กว้างๆก็คงทำได้แค่ต้องดูๆมันทั้งสองฝั่งเท่าที่จะทำได้น่ะครับ แต่ต้องคิดไว้ในใจด้วยนะครับว่าแต่ละฝั่งสามารถทำเสนอด้านที่เขาอยากให้เรารับรู้เสมอ ฝั่งที่ชอบด้านหนึ่งก็จะนำเสนอแต่ด้านนั้น ฝั่งที่ชอบอีกด้านหนึ่งก็จะนำเสนอแต่อีกด้านหนึ่งเช่นกัน ด้านที่เป็นลบสำหรับเขา บางทีเขาก็สามารถตัดและไม่นำเสนอให้เราดูก็ได้ครับ เอาแค่เวลาเราจะถ่ายรูปลงเฟสบุ๊ค เรายังต้องเลือกมุมสวยๆสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับเราเลย นับประสาอะไรกับการทำข่าว ที่อาจต้องมีการเลือกมุมดีๆให้เหมาะสมกับเนื้อข่าวที่เขาอยากนำเสนอ

ส่วนเรื่องสงครามรัสเซีย-ยูเครน ผมก็อยากให้เราดูๆไว้ประกอบการคิดเฉยๆนะครับ อย่ามาทะเลาะกันเองเลย สำหรับผม เราไม่จำเป็นต้องเป็นกลางครับ เราจะนิยมฝั่งไหนก็เป็นเรื่องที่เราสามารถทำได้ หรือจะไม่เข้ากับทั้งสองฝั่งเลยก็เป็นเรื่องที่เราสามารถทำได้ แต่เราไม่ควรมาทะเลาะกันเองครับ เพราะแม้แต่คนในยูเครน/รัสเซียเอง ยังให้ความคิดเห็นเกี่ยวกับสงครามนี้แตกต่างกันเลยครับ

ปล หัวข้อนี้ถามถึงข้อมูลอีกด้านที่ไม่ใช่ตะวันตกนำเสนอ ผมก็เน้นการตอบไปที่ข้อมูลอีกด้านที่ไม่ใช่ด้านที่ตะวันตกนำเสนอ ซึ่งผมไม่ได้บอกว่าข้อมูลอีกด้านถูก หรือข้อมูลด้านใดถูก เพราะผมเป็นแค่ผู้รับข่าว