เหตุใดยูเครนจึงเป็นความผิดพลาดของโลกตะวันตก? (Why is Ukraine the West’s Fault?)

เมื่อคืนนี้ผมได้ชมการบรรยายของศาสตราจารย์จอห์น เมียสไชเมอร์ (Professor John Mearsheimer) แห่งมหาวิทยาลัยชิคาโก  ฟังแล้วได้ความรู้ดีมาก   ความน่าสนใจของการบรรยายนี้คือ  เป็นการบรรยายตั้งแต่ปี 2015 โน้น เมื่อครั้งที่เกิดเหตุรัฐประหารในยูเครนและรัสเซียเข้ายึดแคว้นไครเมียของยูเครน

เมื่อเกิดสงครามรัสเซีย-ยูเครนขึ้นในเดือนนี้  คลิปวิดีโอนี้ก็กลับมาโด่งดังมีคนเข้าไปชมมหาศาลเกือบ 15 ล้านวิว  คอมเม้นท์ส่วนใหญ่เป็นไปในทางบวกคือ  

“คลิปวิดีโอนี้ทำให้รู้ที่มาที่ไปของสงครามรัสเซีย-ยูเครน  ได้เข้าใจว่าใครเป็นผู้ทำให้เกิดสงครามอย่างทุกวันนี้”

https://youtu.be/JrMiSQAGOS4

คลิปนี้ยาว 1 ชั่วโมง 15 นาทีครับ  ใครอยากชมคลิปเต็มก็เชิญได้ครับ  ส่วนผมขอสรุปสั้นๆมาให้ได้อ่านกันครับ  

1. ก่อนที่อเมริกาจะตั้งเป็นประเทศ  ยุโรปคือจุดศูนย์กลางของโลกมายาวนาน  และประเทศที่เป็นมหาอำนาจของยุโรปคือ  “โซเวียต” และ “เยอรมัน”

2. อเมริกาและพันธมิตรในยุโรป คือ ผู้ที่ต้องรับผิดชอบเหตุความวุ่นวายในยูเครน  เพราะอเมริกาพยายามดึงเอายูเครนออกมาจากการเป็นรัฐบริวารของรัสเซีย  แล้วเอามาเป็นพรรคพวกของอเมริกาเสียเอง

3. ยูเครนนั้นเป็นประเทศที่แตกแยกกันโดยทุนเดิมอยู่แล้ว   ด้วยเหตุที่ประชาชนฝั่งตะวันตกพูดภาษายูเครน  ในขณะที่ฝั่งตะวันออกพูดภาษารัสเซีย

4. คราวที่ยูเครนเลือกตั้งในปี 2004  ผลการเลือกตั้งก็เป็นไปตามคาด  คือ  คนยูเครนที่พูดยูเครน (ตะวันตก) เลือกนายยูเชนโก้   คนยูเครนที่พูดรัสเซีย (ตะวันออก) เลือกนายยานูโควิช  ประเทศแบ่งเป็นสองซีก  แต่ละซีกมีขนาดพอๆกัน

5. อีก 6 ปีต่อมา  ผลการเลือกตั้งปี 2010  ก็ยังคงรูปแบบเช่นเดิม  คือ  อยู่กันแบบซีกใครซีกมัน  เพียงแต่คราวนี้นายยานูโควิชซึ่งเป็นคนจากฝั่งยูเครนที่ชอบรัสเซีย  เป็นผู้ชนะการเลือกตั้ง

6. อเมริกาใช้ยุทธศาสตร์สามประการ คือ  

หนึ่ง...เพิ่มจำนวนชาติสมาชิกนาโต้ให้ขยับเข้าใกล้รัสเซียไปเรื่อยๆ  
สอง...ให้สหภาพยุโรป (อียู) ชวนประเทศรอบๆรัสเซียเข้ามาเป็นสมาชิก  และสาม....สนับสนุนการปฏิวัติสีส้ม (ปฏิวัติในยูเครน)

7. การรุกทางนาโต้คือการรุกทางทหาร   ส่วนการรุกโดยอียูคือการรุกทางเศรษฐกิจ

8. การที่อเมริกาพยายามยัดเยียดประชาธิปไตยให้กับประเทศต่างๆนั้น   ไม่ใช่แค่เพียงว่าอเมริกานิยมประชาธิปไตย   แต่เพราะอเมริการู้ว่าเมื่อเอาประชาธิปไตยไปใส่ตามประเทศต่างๆแล้ว  จะสามารถโค่นล้มผู้นำประเทศเดิมได้  และสร้างผู้นำใหม่ที่เป็นคนฝักใฝ่วิถีอเมริกันได้อีก   เป็นการยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว

9. อเมริกาใช้นาโต้เป็นหมากในการรุกขยับเข้าไปหารัสเซียเรื่อยๆ (Eastward Expansion of NATO)   เริ่มจากปี 1999 เพิ่มโปแลนด์, สาธารณรัฐเช็ค และฮังการีเข้ามาในนาโต้   และในปี 2004 นาโต้ก็ไปเอาเอสโตเนีย, ลัตเวียและลิธัวเนียเพิ่มเข้ามาอีก   ประเทศทั้งหมดที่ว่ามานี้ล้วนเป็นประเทศที่อยู่รอบชายแดนรัสเซีย

10. รัสเซียประท้วงและต่อต้านการขยายของนาโต้มาตั้งแต่ยุคแรกๆ  เพราะนาโต้คือกลุ่มประเทศที่รวมตัวกันเพื่อนำอาวุธมาต่อต้านรัสเซีย   เพียงแต่ในขณะนั้นรัสเซียออกอาการอะไรไม่ได้   เนื่องจากตนเองก็ยังอ่อนแอจากการล่มสลายหมาดๆของสหภาพโซเวียต

11. จุดแตกหักเกิดขึ้นเมื่อปี 2008 เมื่อนาโต้ประกาศว่าจะรวมเอายูเครนและจอร์เจียเข้ามาเป็นสมาชิกด้วย  

12. รัสเซียไม่เห็นด้วยอย่างรุนแรง  และแถลงว่าการที่ยูเครนและจอร์เจียเข้าไปเป็นสมาชิกนาโต้คือภัยคุกคามโดยตรงต่อรัสเซีย   การกระทำเช่นนี้เป็นยุทธศาสตร์ที่ผิดพลาดและบ่อนทำลายความสงบในภูมิภาคยุโรป

13. ในปี 2008 เกิดสงครามระหว่างรัสเซียกับจอร์เจีย   เพราะจอร์เจียเข้าใจว่าถ้าตนเองแข็งข้อกับรัสเซียแล้วอเมริกาจะเข้ามาช่วยเหลือ   แต่การณ์ก็เป็นอย่างที่ทราบคืออเมริกาไม่ได้เข้าไปช่วย  และทำให้จอร์เจียตกอยู่ในที่นั่งลำบากจนถึงปัจจุบัน

14. ต่อมาในปี 2013  อียูพยายามชักชวนยูเครนให้มาเป็นสมาชิก  เมื่อรัสเซียรู้เข้าก็จึงได้พยายามยื่นข้อเสนอพิเศษ คือ เสนอเงินกู้ 15,000 ล้านเหรียญกับยูเครน  แลกกับการที่ยูเครนไม่ไปเข้ากับอียู  ในขณะที่อียูไม่ได้เสนออะไรให้ยูเครนเลย

15. ปธน.ยานูโควิช ของยูเครน   จึงประกาศว่ายูเครนไม่สนใจจะเข้าร่วมกับอียู  อเมริกาจึงแอบสนับสนุนให้เกิดการประท้วงขนาดใหญ่จนกระทั่งเกิดรัฐประหารต้นปี 2014 และปธน.ยานูโควิชต้องหนีออกนอกประเทศไปอยู่ที่รัสเซีย

16. จากนั้นบรรดารัฐมนตรีต่างประเทศของชาติยุโรปได้พากันบินไปประชุมที่กรุงเคียฟ (หรือ คีฟ) ของยูเครนเพื่อจะช่วยแก้ปัญหา   ผลสรุปคือ  ที่ประชุมบอกว่า  ปธน.ยานูโควิช (ที่มาจากการเลือกตั้ง) ของยูเครนต้องลาออก

17. ปี 2014 รัสเซียจึงได้เคลื่อนทัพเข้าไปยึดครองแคว้นไครเมีย  ซึ่งเป็นแคว้นหนึ่งของยูเครน  และรัฐสภาของแคว้นไครเมียได้ลงมติว่า  “อยากกลับไปอยู่กับรัสเซีย”  รัสเซียจึงผนวกไครเมียเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของรัสเซีย

18. การครอบครองไครเมียโดยกองทัพรัสเซียนั้นเป็นไปอย่างง่ายดายและใช้เวลาเพียง 3 อาทิตย์  เพราะยูเครนนั้นให้รัสเซียเช่าฐานทัพเรือที่แคว้นไครเมียอยู่แล้ว  ไครเมียจึงมีกองทหารรัสเซียตั้งอยู่มาแต่เดิม  เมื่อประกาศว่าจะยึดไครเมีย   รัสเซียก็จึงแทบจะไม่ต้องทำอะไรมากมาย

19. อเมริกาและชาติตะวันตกพากันตกใจว่า  รัสเซียพยายามจะสร้างสหภาพโซเวียตขึ้นมาอีกครั้ง  แต่ปูตินเป็นคนที่ฉลาดกว่านั้น   ปูตินไม่ได้ต้องการที่จะครอบครองยูเครน  แต่ปูตินกำลังจะทำลายประเทศยูเครนทั้งประเทศ

20. ปูตินทำเช่นนั้นเพื่อจะส่งสาส์นให้กับโลกตะวันตกรู้ว่า  

หนึ่ง....”ถอยไปซะ   อย่ามายุ่งกับยูเครน  แล้วกลับไปสู่สภาพเดิมที่ยูเครนเป็นเพียงรัฐกันชนระหว่างเรา”  

สอง....”แต่ถ้ายังอยากจะเล่นเกมส์เอายูเครนเข้าไปเป็นนาโต้กันต่อไป   รัสเซียจะบดขยี้และทำลายยูเครนให้สิ้น”

21. เหตุที่ปูตินทำเช่นนั้น   เพราะรัสเซียเป็นชาติมหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่   และไม่มีวันยอมให้อเมริกากับพันธมิตรเข้ามาวางกำลังบนดินแดนสำคัญทางยุทธศาสตร์ติดกับรัสเซีย

22. อเมริกาเองนั้นก็มีหลักการนี้เช่นกัน  ชื่อว่า  “หลักการมอนโร” (Monroe Doctrine)  กล่าวสั้นๆคือ  อเมริกาถือว่าซีกโลกตะวันตกคือหลังบ้านของอเมริกา   อเมริกาจะไม่ยอมให้ชาติอื่นใดเอาขีปนาวุธมาติดตั้งและเป็นภัยต่ออเมริกา

23. ยกตัวอย่างในยุคปี 1960  เมื่อคราวที่โซเวียตเอาขีปนาวุธและกำลังทหารมาตั้งอยู่ที่คิวบา  ซึ่งห่างจากอเมริกาเพียงไม่กี่ร้อยกิโลเมตร  อเมริกาถึงกับเต้นผางและจวนเจียนจะเกิดสงครามนิวเคลียร์

24. อเมริกาจะมีพฤติกรรมแตกต่างไปจากรัสเซียไหม?   หากว่าอีก 20 ปีข้างหน้า  จีนมาเป็นพันธมิตรกับแคนาดาและเม็กซิโก   แล้วเอากองทหารจีนและขีปนาวุธจีนมาตั้งอยู่ใกล้ๆกับชายแดนอเมริกา

25. อเมริกาและนาโต้กำลังกล่อมยูเครนให้เชื่อมั่นว่า   หากยูเครนมาร่วมกับโลกตะวันตกแล้ว   เราจะทำลายรัสเซียและปูตินลงได้   ยูเครนจึงมีท่าทีที่ไม่ประนีประนอมและแข็งกร้าวต่อรัสเซีย

ดังนั้นแล้วอเมริกาและชาติยุโรปก็จึงไม่มีเหตุผลอะไรเลยที่จะตกใจในการที่กองทัพรัสเซียกำลังทำลายยูเครนในวันนี้

นอกจากนี้แล้วท่านศาสตราจารย์ยังบรรยายต่อไปว่า  “การที่อเมริกาพยายามให้ยูเครนเข้ามาเป็นสมาชิกนาโต้นั้น   ไม่ได้ก่อให้เกิดผลประโยชน์ใดต่ออเมริกาเลย  มีแต่จะไปกวนให้รัสเซียซึ่งเป็นชาติมหาอำนาจและมีอาวุธนิวเคลียร์อยู่มากมายนั้นต้องตัดสินใจอย่างคับขันเท่านั้นเอง”

“หนทางที่ดีที่สุดสำหรับผลประโยชน์ของชาวยูเครนคือ  เราควรจะแนะนำให้ยูเครนวางตัวเป็นกลาง”
.
.
.
นี่คือ  บทบรรยายจากเมื่อ 7 ปีที่แล้วนะครับ   ฟังแล้วก็เป็นคำตอบให้เราได้เข้าใจสถานการณ์ทุกวันนี้มากขึ้น

ทุกอย่างล้วนมีที่มาที่ไป  การที่รัสเซียบุกยูเครนก็เช่นกัน  มิใช่อยู่ดีๆก็ผุดขึ้นมาเหมือนเห็ดงอกหลังฝนตก