สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ได้จัดประกวดหนังสือดีเด่นมาอย่างต่อเนื่องทุกปี  มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการผลิตและการกระจายหนังสือดี มีคุณภาพ และสารประโยชน์สู่สาธารณชนให้แพร่หลายกว้างขวางมากยิ่งขึ้น และเพื่อกระตุ้นให้คนไทยมีนิสัยรักการอ่าน รวมทั้งยังเป็นการส่งเสริมให้ผู้จัดพิมพ์  ผู้ประพันธ์  ผู้วาดภาพประกอบ  และบุคคลทั่วไปร่วมส่งหนังสือเข้าประกวด ส่งผลให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในวงการผลิตหนังสือเกิดความกระตือรือร้น ตระหนักและให้ความสำคัญที่จะผลิตหนังสือดี มีคุณค่า มีสารประโยชน์ และเป็นมาตรฐานสากล พัฒนารูปแบบและเนื้อหาสาระให้น่าสนใจ และมีความทันสมัยมากขึ้น ทำให้ประชาชนมีหนังสือที่มีคุณภาพเพิ่มมากขึ้น

การประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2565 เป็นการประกวดหนังสือที่ตีพิมพ์โฆษณาเป็นเล่มบริบูรณ์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2564 ในปีนี้มีผู้ประพันธ์  ผู้จัดพิมพ์ และหน่วยงานต่างๆ ร่วมส่งหนังสือประกวดรวมจำนวนทั้งสิ้น 369 เรื่อง จากสำนักพิมพ์กว่า 100 แห่ง แยกเป็นกลุ่มหนังสือต่างๆ  ได้แก่  หนังสือสารคดี  หนังสือนวนิยาย หนังสือกวีนิพนธ์  หนังสือรวมเรื่องสั้น หนังสือสำหรับเด็กเล็ก อายุ 3 - 5 ปี หนังสือสำหรับเด็ก อายุ 6-11 ปี หนังสือสำหรับเด็กวัยรุ่น อายุ 12-18 ปี  หนังสือการ์ตูน และ หรือนิยายภาพ  และหนังสือสวยงาม   

การพิจารณาตัดสินการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2565  สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้แต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาตัดสินประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2565 โดยมี  ดร. พนม  พงษ์ไพบูลย์ เป็นประธานกรรมการ  ผู้ทรงคุณวุฒิจากสถาบันทั้งภาครัฐและเอกชน เป็นกรรมการ และผู้อำนวยการสำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา (นางสาวรัตนา  แสงบัวเผื่อน) เป็นกรรมการและเลขานุการ

ผลการพิจารณาตัดสินหนังสือให้ได้รับรางวัลหนังสือดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2565 ปรากฏว่ามีหนังสือได้รับรางวัล 49 เรื่อง แยกเป็น รางวัลดีเด่น 11 เรื่อง  รางวัลชมเชย 38 เรื่อง ดังรายชื่อต่อไปนี้

❖ หนังสือสารคดี  ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล
                        
❖ หนังสือสารคดี ด้านศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศาสนา และชีวประวัติ เรื่อง ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมตะวันออก : อิทธิพล คติความเชื่อ และความหมายสถาปัตยกรรม  ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย วิโรจน์ ชีวาสุขถาวร
 - ประเภทบันเทิงคดี  เรื่อง  อยากให้ทุกสิ่งในโลกนี้มีชีวิต  ประพันธ์โดย ติณณา ตริยานนท์ ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ผีเสื้อเด็ก ๆ
- ประเภทบันเทิงคดี  เรื่อง เฒ่าแสน  ประพันธ์โดย  ไพศาล ประหา ; จัดพิมพ์โดย บริษัท เอเชี่ยนเทค อุตสาหกรรม จำกัด
- ประเภทสารคดี   ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล  
    
- ประเภทบทร้อยกรอง  เรื่อง รวมบทร้อยกรอง ในวันที่ต้นหวังสะพรั่งบาน  ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย ชิษณุพงศ์ อินทรเกษม
- การ์ตูน และ หรือนิยายภาพทั่วไป  ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล    
                        
- การ์ตูน และ หรือนิยายภาพสำหรับเด็ก  ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล  
                        
- การ์ตูนปกิณกะเชิงสร้างสรรค์   ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล  
 - ประเภททั่วไป  เรื่อง  สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง   ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย ณรงค์ สุวรรณรงค์
- ประเภทสำหรับเด็ก  เรื่อง  ใครนะสัตว์เลี้ยงแสนรัก   ประพันธ์โดย กุลวรากร เอกอัครากุล ; จัดพิมพ์โดย บริษัท สำนักพิมพ์โลกหนังสือ จำกัด
❖ หนังสือสารคดี ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม มี 1 เรื่อง   รักก่อนกำเนิด เกิดก่อนกำหนด
      ประพันธ์โดย  แพทย์หญิงดาริน จตุรภัทรพร และชิดชนก ชูช่วย  ; จัดพิมพ์โดย SOOK Publishing
❖ หนังสือสารคดี ด้านศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศาสนา และชีวประวัติ มี 3 เรื่อง  
                                    
1)   นัยตำนานพระธาตุพนม
      ประพันธ์โดย ดร. ศิริศักดิ์ อภิศักดิ์มนตรี และ ดร. เพลิงสุริยเทพ รามางกูร ณ โคตะปุระ ; จัดพิมพ์โดย  ดร. ศิริศักดิ์ อภิศักดิ์มนตรี
2)  ราชบพิธมิตรธรรม FRIENDSHIP BEYOND TIME
     ประพันธ์โดย รองศาสตราจารย์ ดร. ปรีดี พิศภูมิวิถี  ; จัดพิมพ์โดย สาละพิมพการ
3)     ส่องลายคราม : สืบหาจีนกรุงศรีฯ
         ประพันธ์โดย  พิมพ์ประไพ พิศาลบุตร ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ซิลค์เวอร์ม 
❖ หนังสือสารคดี ด้านการท่องเที่ยว อาหาร ฯลฯ มี 3 เรื่อง  
                                    

1)   กว่าจะถึงคองโก
       ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย  เกษศิรินทร์ ซิกเกิ้ล 
2)     ตามรอยสามก๊กจากจีนสู่บางกอก : กวนอู จากขุนพลสู่เทพเจ้าศักดิ์สิทธิ์
        ประพันธ์โดย ปริวัฒน์ จันทร ; จัดพิมพ์โดย บริษัทวิริยะธุรกิจ จำกัด (สำนักพิมพ์สารคดี)
3)  ไม่ใช่ที่ของเรา
      ประพันธ์โดย แพท พาวเวอร์แพท ; จัดพิมพ์โดย amarin ในเครือบริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)
❖ หนังสือนวนิยาย  มี 3 เรื่อง
                                    
1)    เดฟั่น เรื่องเล่าของตระกูลคนเฆี่ยนเสือจากไทรบุรี
       ประพันธ์โดย  ศิริวร แก้วกาญจน์ ; จัดพิมพ์โดย ผจญภัยสำนักพิมพ์   
2)     วินาทีไร้น้ำหนัก
      ประพันธ์โดย วุฒิชัย กฤษณะประกรกิจ ; จัดพิมพ์โดย บริษัท มติชน จำกัด (มหาชน)
3)    อโศกสาง
      ประพันธ์โดย ปราปต์ ; จัดพิมพ์โดย แพรวสำนักพิมพ์ ในเครือบริษัทอมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)
❖ หนังสือกวีนิพนธ์  มี 3 เรื่อง
                                    
1)    กวีนิพนธ์ไม่เคยตาย
    ประพันธ์และจัดพิมพ์ โดย  อภิชาติ ดำดี
2)   กวีวัจนะ บนเส้นทางที่ย่างก้าว
       ประพันธ์โดย สุปาณี พัดทอง ; จัดพิมพ์โดย Artbook
3)  กวีนิพนธ์ ผลึกฝันรางวัลชีวิต
     ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย  ชัยรัตน์ วงศ์เกียรติ์ขจร
❖ หนังสือรวมเรื่องสั้น  มี 3 เรื่อง  
                                    
1)  บ้านที่กลับไม่ได้
    ประพันธ์โดย  บุญเลิศ วิเศษปรีชา ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์มูลนิธิกระจกเงา
2) เรื่องคุณเล่า
    ประพันธ์โดย  จำลอง ฝั่งชลจิตร; จัดพิมพ์โดย แมวบ้านสำนักพิมพ์
3)  เสือเทพเจ้า
    ประพันธ์โดย  อธิวัฒน์ พงษ์สุระ ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์หยาดแสงรุ้ง