เคยได้ยินไหม เพื่อนหรือคนใกล้ตัวไปอัลตราซาวนด์แล้วเจอถุงน้ำรังไข่โดยบังเอิญ แต่พอไปตรวจซ้ำ อ้าว หายไปแล้ว อีกไม่กี่เดือนไปตรวจใหม่ เอ๊ะ ! ทำไมกลับมาอีก แพทย์ก็บอกไม่ต้องทำอะไร แล้วทำไมซีสต์เป็นๆหายๆ ตรวจผิดรึเปล่า แล้วต้องทำยังไงมันถึงจะหายไปนะ ก่อนอื่นเลย ทำความเข้าใจกันก่อน ถุงน้ำ หรือว่าซีสต์ที่รังไข่ที่เราตรวจเจอนั้น ไม่ได้แปลว่าจะเป็นโรคผิดปกติที่ต้องกำจัดเสมอไป

ถุงน้ำรังไข่ที่บวมๆยุบๆ เป็นๆหายๆได้นั้น มักจะเป็นในเรื่องของ “ถุงน้ำจากการทำงานของรังไข่” นั่นเอง รังไข่ของผู้หญิงเรามี 2 ข้าง แต่ละข้างก็จะมีฟองไข่ในรังไข่มากมาย ทุกๆเดือน ฟองไข่ (egg follicle) จะเจริญเติบโตขึ้นมาเดือนละ 1 ใบ เมื่อเข้าสู่ช่วงกลางรอบเดือน จะมีการตกไข่ follicle ที่มีไข่ตกออกไปแล้วก็จะฝ่อไปเอง ในบางครั้ง จะมีของเหลวมาสะสมในฟองไข่เหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็นช่วงที่ไม่ตกไข่หรือหลังตกไข่ไปแล้ว ฟองไข่ก็จะบวมขึ้นจนเห็นเป็นถุงน้ำได้นั่นเอง ส่วนใหญ่แล้วซีสต์จากการทำงานของรังไข่มักไม่มีอาการ จะเจอโดยบังเอิญและหายไปได้เองหลังติดตามอัลตราซาวนด์ประมาณ 2-3เดือน หากมีอาการก็เป็นแค่อาการปวดท้องน้อยตื้อๆหรือจี๊ดๆเท่านั้น มีแค่ส่วนน้อยที่จะปวดมากหรือมีถุงน้ำแตกจนปวดเฉียบพลันรุนแรง

- แพทย์จะดูจากอัลตราซาวนด์เป็นหลัก ลักษณะ ถุงน้ำจะเป็นถุงน้ำใสๆ (จากรูปอัลตราซาวนด์จะเห็นเป็นสีดำ) เป็นถุงน้ำเดี่ยว ไม่มีก้อนเนื้อหรือหินปูนอยู่ด้านใน

- ขนาดของถุงน้ำไม่ใหญ่ มักไม่เกิน 6 ซม.

- ขนาดยุบลงเองได้จากการติดตามอัลตราซาวนด์ซ้ำ

หากหมอตรวจพบถุงน้ำที่มีลักษณะดังกล่าว และคนไข้ไม่ได้มีอาการรุนแรง คุณหมอจะแค่ให้ยาตามอาการ หรืออาจให้ยากลุ่มยาเม็ดคุมกำเนิดเพื่อยับยั้งการตกไข่แล้วนัดมาอัลตราซาวนด์ซ้ำเพื่อติดตามดูขนาดของก้อน ซึ่งการตรวจซ้ำ เราอาจเจอว่าถุงน้ำยุบลง และบางครั้งก็เจอขึ้นมาได้ใหม่อีกแต่ลักษณะจะยังเหมือนเดิม

ดังนั้น หากพบว่ามีถุงน้ำที่คุณหมอบอกว่าไม่อันตราย เป็นเพียงถุงน้ำจากการทำงานของรังไข่ ก็ไม่ต้องกังวลใจไป แต่ก็อย่าลืมไปพบคุณหมอตามนัด เพื่อติดตามอาการด้วย

โดย พญ. จุฑาธิป พูนศรัทธา สูตินรีแพทย์เฉพาะทางด้านการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวช