อธรรมเป็นสิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติ อย่างเป็นทางสายกลาง และไม่ควรเป็นเจ้าของ
อธรรม ๔ ข้อ คือ
- อธรรม ความไม่ถูก ความไม่ดี ความไม่ใช่ทางสายกลาง
- ธรรมฝ่ายชั่วร้าย ความชั่วร้าย
- ความไม่มีวิชา วิชาที่ไม่ถูกไม่ดี
- กิเลส แก้ปัญหาด้วยความผิด
อธรรม ๒๕ ข้อ คือ
- ความไม่ถูก ความไม่ดี ขาดศีล ขาดสติ ขาดสัมปชัญญะ ขาดสมาธิ ขาดวิชา ความไม่ใช่ทางสายกลาง ความหย่อนเกินหรือตึงเกิน
- ความไม่มีวิชา ทักษะที่ไม่ถูกไม่ดี วิชาที่ไม่ถูกไม่ดี
- จิตสำนึกที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความเห็นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี เจตนาที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความหลงผิด การสะสมอธรรมหรือกิเลส
- คิดไม่ถูกคิดไม่ดี คิดร้าย ตั้งจิตปรารถนาในทางที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความปรารถนาไม่ถูกไม่ดี ความอยากอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส ความคาดหวังที่ไม่ถูกไม่ดี การปรารถนา หา มี ติด ยึดติด หรือยึดมั่นถือมั่นในชื่อเสียง หน้าตา เกียรติ ยศ อำนาจ วาสนา อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส
- เจรจาไม่ถูกไม่ดี
- ความประพฤติไม่ถูกไม่ดี การปฏิบัติไม่ถูกไม่ดี การเชื่อมต่อที่ไม่ถูกไม่ดี การเชื่อมต่อขันธ์ของตนกับขันธ์ของผู้อื่น การสร้าง มีบารมีที่ไม่ถูกไม่ดี ทุจริต
- ความเบียดเบียน
- ความพยายามที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความไม่เพียรพยายามในทางที่ถูกที่ดี ความมุ่งมั่นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ไม่มุ่งมั่นในความถูกความดี มักง่าย ไม่รับผิดชอบ ขอไปทีอย่างเป็นอธรรม ความประมาท ไม่รอบคอบ
- ความตั้งมั่นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ไม่มีความตั้งมั่นที่ถูกที่ดี ตั้งจิตไว้ที่ไม่ถูกที่ไม่ดี
- การเรียงความสำคัญไม่ถูก ไม่ถูกอันดับ ไม่ถูกลำดับ การเรียงไม่ถูก ไม่ถูกเนื้อนาม ไม่ถูกลำดับ ไม่เป็นระเบียบ การซ้ำแบบผิด ผิดหลักวิชา
- อ่อนแอ ไม่อดทนในความถูกความดีหรือในการกระทำความถูกความดี
- ความไม่เหมาะสม ไม่พอเหมาะ ไม่พอดี ไม่มีจังหวะที่ถูก ไม่รู้จักผ่อนหนักผ่อนเบา ไม่รู้จักพอ ความมากเกิน หรือน้อยเกิน เกินขอบเขตจำกัด เกินขีดจำกัด การไม่รู้จักเก็บอย่างพอเหมาะ การฟุ้งเฟ้อ สิ้นเปลือง ไม่ทันเวลาที่จำกัด มีความไม่สมดุล
- การไม่รู้จักปรับตัวอย่างถูกต้อง การไม่รู้จักปรับปรุงหรือแก้ไขอย่างถูกต้อง
- ความไม่สม่ำเสมอ ไม่เสมอต้นเสมอปลายอย่างถูกต้อง
- การแย่ง แย่งสมบัตินามขันธ์ อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเสียสมบัตินามขันธ์อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเอาของเขา การใช้ในส่วนของเขา การแทรกแซงขันธ์อื่น การให้ขันธ์อื่นมาแทรกแซงขันธ์ของตน แข่ง เปรียบเทียบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส ความตระหนี่ ความเห็นแก่ตัว ความอิจฉาริษยา การทำให้เข้าใจคลาดเคลื่อน ทำให้เข้าใจผิด การใส่ร้าย การกดขี่ข่มเหง การรังแก การทำให้คลาดเคลื่อน การทำให้ผิดพลาด การทำให้ผิด การบังคับอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเจาะระบบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การถูกเจาะระบบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การรับจากความผิดความไม่ดี การรับสิ่งตอบแทนจากการปฏิบัติอธรรมหรือกิเลส การพนัน อบาย
- การไม่รู้จักออกจาก ความติด ความยึดติด ความยึดมั่นถือมั่น ในสิ่งเคยได้ นามธาตุ รูป นาม สมบัติรูป สมบัตินาม ทรัพย์สมบัติ อย่างเป็นอธรรม เป็นวิชาที่ผิดที่ไม่ดี หรือเป็นกิเลส
- การไม่รู้จักบันทึก ไม่รู้จักเก็บบันทึก
- การไม่รู้จักวางเฉย ไม่รู้จักปล่อยวาง ละวาง
- ความไม่เป็นกลาง ลำเอียง
- ความไม่เป็นธรรม เอาเปรียบ
- การไม่รู้คุณไม่แทนคุณ
- ความคด มีเล่ห์เหลี่ยม โกง ทรยศ หักหลัง ลักไก่
- อสัจ ความไม่จริง ไม่จริงใจ
- ความไม่มีอิสระ ไม่เป็นอิสระอย่างถูกต้อง ความอิสระที่ไม่ถูกไม่ดี
- กิเลส ความโลภ ความโลภมี ความโกรธ ความหลง ความมัวเมา แก้ปัญหาด้วยความผิด
อธรรมหลัก ธรรมฝ่ายชั่วร้าย
อธรรม ๔ ข้อ คือ
- อธรรม ความไม่ถูก ความไม่ดี ความไม่ใช่ทางสายกลาง
- ธรรมฝ่ายชั่วร้าย ความชั่วร้าย
- ความไม่มีวิชา วิชาที่ไม่ถูกไม่ดี
- กิเลส แก้ปัญหาด้วยความผิด
อธรรม ๒๕ ข้อ คือ
- ความไม่ถูก ความไม่ดี ขาดศีล ขาดสติ ขาดสัมปชัญญะ ขาดสมาธิ ขาดวิชา ความไม่ใช่ทางสายกลาง ความหย่อนเกินหรือตึงเกิน
- ความไม่มีวิชา ทักษะที่ไม่ถูกไม่ดี วิชาที่ไม่ถูกไม่ดี
- จิตสำนึกที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความเห็นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี เจตนาที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความหลงผิด การสะสมอธรรมหรือกิเลส
- คิดไม่ถูกคิดไม่ดี คิดร้าย ตั้งจิตปรารถนาในทางที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความปรารถนาไม่ถูกไม่ดี ความอยากอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส ความคาดหวังที่ไม่ถูกไม่ดี การปรารถนา หา มี ติด ยึดติด หรือยึดมั่นถือมั่นในชื่อเสียง หน้าตา เกียรติ ยศ อำนาจ วาสนา อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส
- เจรจาไม่ถูกไม่ดี
- ความประพฤติไม่ถูกไม่ดี การปฏิบัติไม่ถูกไม่ดี การเชื่อมต่อที่ไม่ถูกไม่ดี การเชื่อมต่อขันธ์ของตนกับขันธ์ของผู้อื่น การสร้าง มีบารมีที่ไม่ถูกไม่ดี ทุจริต
- ความเบียดเบียน
- ความพยายามที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ความไม่เพียรพยายามในทางที่ถูกที่ดี ความมุ่งมั่นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ไม่มุ่งมั่นในความถูกความดี มักง่าย ไม่รับผิดชอบ ขอไปทีอย่างเป็นอธรรม ความประมาท ไม่รอบคอบ
- ความตั้งมั่นที่ไม่ถูกที่ไม่ดี ไม่มีความตั้งมั่นที่ถูกที่ดี ตั้งจิตไว้ที่ไม่ถูกที่ไม่ดี
- การเรียงความสำคัญไม่ถูก ไม่ถูกอันดับ ไม่ถูกลำดับ การเรียงไม่ถูก ไม่ถูกเนื้อนาม ไม่ถูกลำดับ ไม่เป็นระเบียบ การซ้ำแบบผิด ผิดหลักวิชา
- อ่อนแอ ไม่อดทนในความถูกความดีหรือในการกระทำความถูกความดี
- ความไม่เหมาะสม ไม่พอเหมาะ ไม่พอดี ไม่มีจังหวะที่ถูก ไม่รู้จักผ่อนหนักผ่อนเบา ไม่รู้จักพอ ความมากเกิน หรือน้อยเกิน เกินขอบเขตจำกัด เกินขีดจำกัด การไม่รู้จักเก็บอย่างพอเหมาะ การฟุ้งเฟ้อ สิ้นเปลือง ไม่ทันเวลาที่จำกัด มีความไม่สมดุล
- การไม่รู้จักปรับตัวอย่างถูกต้อง การไม่รู้จักปรับปรุงหรือแก้ไขอย่างถูกต้อง
- ความไม่สม่ำเสมอ ไม่เสมอต้นเสมอปลายอย่างถูกต้อง
- การแย่ง แย่งสมบัตินามขันธ์ อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเสียสมบัตินามขันธ์อย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเอาของเขา การใช้ในส่วนของเขา การแทรกแซงขันธ์อื่น การให้ขันธ์อื่นมาแทรกแซงขันธ์ของตน แข่ง เปรียบเทียบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส ความตระหนี่ ความเห็นแก่ตัว ความอิจฉาริษยา การทำให้เข้าใจคลาดเคลื่อน ทำให้เข้าใจผิด การใส่ร้าย การกดขี่ข่มเหง การรังแก การทำให้คลาดเคลื่อน การทำให้ผิดพลาด การทำให้ผิด การบังคับอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การเจาะระบบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การถูกเจาะระบบอย่างเป็นอธรรมหรือเป็นกิเลส การรับจากความผิดความไม่ดี การรับสิ่งตอบแทนจากการปฏิบัติอธรรมหรือกิเลส การพนัน อบาย
- การไม่รู้จักออกจาก ความติด ความยึดติด ความยึดมั่นถือมั่น ในสิ่งเคยได้ นามธาตุ รูป นาม สมบัติรูป สมบัตินาม ทรัพย์สมบัติ อย่างเป็นอธรรม เป็นวิชาที่ผิดที่ไม่ดี หรือเป็นกิเลส
- การไม่รู้จักบันทึก ไม่รู้จักเก็บบันทึก
- การไม่รู้จักวางเฉย ไม่รู้จักปล่อยวาง ละวาง
- ความไม่เป็นกลาง ลำเอียง
- ความไม่เป็นธรรม เอาเปรียบ
- การไม่รู้คุณไม่แทนคุณ
- ความคด มีเล่ห์เหลี่ยม โกง ทรยศ หักหลัง ลักไก่
- อสัจ ความไม่จริง ไม่จริงใจ
- ความไม่มีอิสระ ไม่เป็นอิสระอย่างถูกต้อง ความอิสระที่ไม่ถูกไม่ดี
- กิเลส ความโลภ ความโลภมี ความโกรธ ความหลง ความมัวเมา แก้ปัญหาด้วยความผิด