เรื่องความสำเร็จ ที่บอกว่าไม่มีสูตรตายตัวจริงๆ อาจเป็นเพราะว่าก่อนหน้านี้ยังไม่เคยมีวงไหนทำได้แบบบังทัน แม้แต่ค่ายใหญ่ๆ ที่มีประสบการณ์ในการผลิตวงไอดอลดังๆ และโปรโมตวงไอดอลมานาน ความเชี่ยวชาญทางการตลาดหรือแม้แต่โปรดักชั่นต่างๆ ค่ายของบังทันยังเทียบหลายๆ ค่ายไม่ได้เลย แต่ผลงานของบังทันถือว่าเป็นประวัติศาสตร์ศิลปิน ไม่ใช่แค่ในเกาหลี แต่เป็นประวัติศาสตร์ของศิลปินเอเชีย เทียบกับแบ็คกราวด์จากค่ายเล็กที่เริ่มต้นมาแบบค่อนข้างทุลักทุเล มีข้อจำกัดทั้งเรื่องการเงิน คอนเนคชั่น และประสบการณ์ เราเองที่ตามวงการเคป็อปมาสิบกว่าปียังทึ่งเหมือนกันว่าวงบอยแบนด์จากค่ายเกาหลีที่ต้นทุนน้อยมากถึงขั้นตัวท็อประดับโลกได้ยังไง พอมีคนจุดประเด็นขึ้นมา เลยมานั่งวิเคราะห์ดูทีละส่วนว่าจุดที่บังทันต่างจากวงอื่นคืออะไร

1. เพลง
เนื้อหาและแแนวเพลงของบังทันมีความหลากหลายมาก ตัวเพลงสามารถเข้าถึงคนที่ฟังเพลงฮิปฮอป หรือเพลงบัลลาด หรือเพลงสดใสฟังสบายๆ ได้หมด สังเกตว่าทุกคัมแบคเพลงของบังทันแทบจะไม่ซ้ำแนวกันเลย เท่าที่เราตามมา 14-15 อัลบั้ม จะมีเพลงที่แนวคล้ายกันไม่เกิน 2 ครั้ง บางเพลงที่ปังมากๆ ก็ไม่กลับไปทำแนวนั้นเพื่อเพลย์เซฟ อย่างเช่น ช่วงที่ Blood, Sweat & Tears ปังมากๆ เป็นผลงานที่ทำให้วงไปถึงขั้นได้แดซัง แต่อัลบั้มต่อมากลับฉีกแนวไปทำไตเติ้ลแบบ Spring Day ซึ่งกลายเป็นเพลงที่อยู่ในชาร์ตเมล่อนนานที่สุด แต่หลังจากนั้นบังทันก็ไม่ได้ทำเพลงไตเติ้ลเป็นเพลงช้าอีกเลยจนถึง Life Goes On (ที่ไม่ได้อยู่ในแพลน แต่คลอดออกมาเพราะติดโควิดและทัวร์ไม่ได้) อย่างปี 2020 เพลงโปรโมต ON, Black Swan, Dynamite ก็มีแค่ Dynamite ที่เพลงเดียวที่แนวเพลงคล้ายกลับ Boy With Luv ส่วนอีก ON กับ Black Swan คือเป็นแนวเพลงใหม่ที่ไม่เคยทำมาก่อน หลายครั้งจะเห็นประเด็นว่าทำไมบังทันไม่มีเพลงชาติ เพราะเพลงไตเติ้ลมีหลายแนว และแต่ละเพลงประสบความสำเร็จในรูปแบบที่ต่างกัน เรื่องเพลงของบังทันเลยพูดไม่ได้ว่าวงดังเพราะทำเพลง 'แนวนี้'  

ในแง่ความหลากหลายของเนื้อหา เรารู้สึกว่าเพลงของบังทันเข้าได้ถึงคนทุกกลุ่มและทุกช่วงเวลาของชีวิต ไม่ว่าจะเป็นเด็กนักเรียนที่ชอบฟังเพลงสนุกๆ เนื้อหาเกี่ยวกับความรัก ความฝัน หรือคนวัยทำงานที่จะค่อนข้างรีเลทกับเพลงที่มีเนื้อหาที่เกี่ยวกับปัญหาชีวิตและสุขภาพจิต หรือวัยกลางคน-สูงอายุที่ชอบฟังเพลงฮีลลิ่งสบายๆ  ในหนึ่งอัลบั้ม ต่อให้จะไม่ชอบเพลงไตเติ้ล แต่จะมีเพลงในอัลบั้มที่เราถูกใจแน่ๆ ไม่ว่าเราจะเป็นคนที่ฟังเพลงแนวไหนก็ตาม ชอบฮิปฮอปของมีเพลงของแร็ปไลน์ ชอบฟังบัลลาดหรือเพลงฟังง่ายแบบคนเกาหลีก็มีเพลงโวคอลไลน์ ทั้งแนวเพลงและเนื้อหาเจาะคนได้ทุกกลุ่ม ซึ่งเราว่าเป็นเรื่องที่ศิลปินคนหนึ่งหรือวงหนึ่งทำได้ยาก โดยเฉพาะวงไอดอล เพราะสำหรับบังทัน ไม่ใช่ว่าตัวค่ายดูแลเรื่องเพลงให้ทั้งหมด แต่ศิลปินมีส่วนร่วมตลอด แม้แต่คนที่ไม่ได้มาสายทำเพลงก็ยังมีส่วนร่วมในเพลงโซโล่ของตัวเอง ซึ่งจุดนี้เรามองว่ามันเป็นความยูนีคที่ใครใช้เป็นโมเดลไม่ได้จริงๆ เพราะไม่ใช่ศิลปินทุกคนที่ทำเพลงเองหรือ 'เป็นตัวเอง' แล้วจะถูกใจคนจำนวนมาก

2. ความสามารถ/เมมเบอร์
ตรงนี้เราอาจจะพูดได้ว่าทุกวงก็มีเมมเบอร์ที่มีความสามารถ แต่จุดแข็งของบังทันอย่างแรกเลยคือแร็ปไลน์ นัมจุนและยุนกิเคยเป็นแร็ปเปอร์ใต้ดินมาก่อนและได้รับการยอมรับจากวงการเคฮิปฮอปในแง่ความสามารถ (ถึงจะเมื่อก่อนเคยโดนแซะเรื่องที่ผันตัวมาสายไอดอล) บังชีฮยอกประธานค่ายเคยพูดว่ายังไงก็ต้องให้เด็กสองคนนี้เดบิวต์ให้ได้ คือตัวเด็กมีพรสวรรค์และแพสชั่นในการทำเพลงแรงมากก่อนที่จะมาฝึกกับค่ายอยู่แล้ว ถ้าจะใช้ส่วนนี้เป็นโมเดล ค่ายอื่นหรือแม้กระทั่งบิ๊กฮิตเองก็ต้องหาเด็กอายุ 16-17 ที่มีแพสชั่นในการทำเพลงและทำให้บังชีฮยอกรู้สึกเหมือนกับตอนที่เจอนัมจุนกับยุนกิครั้งแรก ส่วนตัวเรามองว่าประธานค่ายมีประสบการณ์ด้านทำเพลงมาก่อน การที่เขาถูกใจเด็กคนนึงเพราะความสามารถด้านแต่งเพลงน่าจะการันตีได้ระดับหนึ่งว่าเด็กคนนั้น 'มีของ' หรือพรสวรรค์ที่ค่อนข้างยูนีคจริงๆ ส่วนเจโฮป อันนี้น่าจะรู้กันอยู่แล้วทำงานเป็นแดนเซอร์อาชีพมาก่อน ไม่ใช่เทรนการเต้นเพื่อเป็นไอดอล แล้วการมาฝึกแร็ปใหม่ก็คือฝึกการทำเพลงไปในตัว เราค่อนข้างประทับใจที่ตัวค่ายมีชุดความคิดว่าแร็ปเปอร์ยังไงก็ต้องแต่งท่อนแร็ปของตัวเองให้ได้ ซึ่งมันเป็นส่วนสำคัญของเพลงฮิปฮอป ยิ่งถ้าเป็นสายฮิปฮอปฝั่งตะวันตก แค่การแร็ปแบบ 'ร้องเร็ว' หรือไม่ได้แต่งท่อนแร็ปเอง คนฟังหลายคนก็ปัดตกแล้วค่ะ

พูดถึงโวคอลไลน์ของบังทัน ชัดเจนว่าไม่ใช่สายดีโว่หรือขายพลังเสียงบัลลาดจ๋าๆ แบบที่คนเกาหลีชอบฟัง แต่โวคอลไลน์ทุกคนร้องเพลงอยู่ในระดับดี และมีพัฒนาการอย่างเห็นได้ชัดในทุกคัมแบค การทำเพลงให้เข้ากับลักษณะเฉพาะตัวและเข้ากับเนื้อเสียงของศิลปินเพื่อถ่ายทอดเพลงออกมาให้ดีที่สุดเป็นจุดแข็งของโวคอลไลน์เลย เพราะจริงๆ แล้วคนฟังเพลงทุกคนไม่ได้ต้องการฟังเพลงที่ใช้พลังเสียงหรือเต็มไปด้วยไฮโน้ตจนเหนื่อย ถ้าเทียบกับนักร้องไทย เราก็ไม่ได้ฟังเพลงเฉพาะนักร้องสายดีว่าแบบแก้มเดอะสตาร์หรืออ๊อฟปองศักดิ์ ถูกมั้ยคะ เพราะเน้นทำเพลงที่เข้ากับเสียงและลักษณะเฉพาะของศิลปิน แนวเพลงและเนื้อหาเพลงโซโล่ของเมมเบอร์แต่ละคนก็ต่างกันด้วย ไม่ใช่เน้นทำเพลงช้าแบบขายโวคอลอย่างเดียว จุดนี้ทำให้โวคอลไลน์ของบังทันเข้าถึงได้ทั้งคนฟังเพลงฝั่งเอเชียและฝั่งตะวันตก (เพราะส่วนตัวเราเองก็ไม่ชอบบัลลาดหนักๆ ฟังไปเรื่อยๆ แล้วจะเบื่อง่าย) ตัวอย่าง เพลงโซโล่ของจินทั้ง Epiphany และ Moon ชาร์ตในเกาหลีดีมากๆ ส่วนฝั่งตะวันตกจะเพลงของมักเน่ไลน์จะชาร์ตดีกว่า ส่วนนี้ถ้าจะลอกเป็นโมเดลก็ทำได้ยากเหมือนกัน เพราะอย่างแรกเลยคือค่ายเกาหลีต้องเลิกยึดติดกับบัลลาดแและยัดไฮโน้ตตลอดเวลา แต่ต้องเรียนรู้และมองหาจุดเด่นของศิลปินแบบรายบุคคลและให้ศิลปินมีส่วนร่วมในเพลงของตัวเองให้มากที่สุด ส่วนจะถูกใจคนฟังทั่วไปมั้ยต้องมาลุ้นอีกที

อีกอย่างที่สำคัญเหมือนกันคือบังทันไม่มีเมมเบอร์ที่ 'ร้องเพลงไม่ได้' หรือ 'แร็ปไม่ได้' มีเมมเบอร์ที่เป็นแร็ปเปอร์ (ที่ไม่ใช่ร้องเร็ว) 3 คน อีก 4 คนเป็นโวคอลไลน์ที่ร้องเพลงได้อย่างน้อยในระดับดี-ดีมาก ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่ศิลปินวงหนึ่งควรจะมี ไม่มีการยัดท่อนให้เมมเบอร์ที่ร้องเพลงไม่ได้เพื่อให้ร้องกันครบๆ คน ซึ่งต้องบอกตรงๆ ว่าหลายวงในเคป็อปเป็นแบบนี้ จริงอยู่ว่ามีบางเพลงเนียนได้ ฟังแล้วไม่สะดุดแต่หลายเพลงเราฟังแล้วเจอท่อนแร็ปที่ไม่สมูธ เจอท่อนร้องที่ฟังแค่ 3 วิก็รู้แล้วว่าเป็น 'ท่อนยัด' เพราะเมมเบอร์คนนี้ร้องเพลงไม่ได้ คีย์เพี้ยนโดดออกมาเลยก็มี การที่ศิลปินร้องเพลงไม่ได้หรือโดนยัดท่อนแร็ป (ที่จริงๆ คือร้องเร็ว) เราถือว่าเป็นจุดอ่อนนะ

3. หน้าตา
ว่ากันตามตรง บังทันโดนบุลลี่เรื่องหน้าตาและภาพลักษณ์มาตลอดตั้งแต่เดบิวต์ โดยเฉพาะแร็ปไลน์ แต่จริงๆ ก็ไม่ใช่ปัญหาขนาดนั้น เพราะเราอยู่ทันยุคบิ๊กแบง ก็รับรู้ว่ามีปัญหาโดนวิจารณ์หน้าตาเหมือนกัน คือเราว่าวิชวลของบังทันก็ไม่ได้โดดเด่นกว่าไอดอลเกาหลีวงอื่น แล้วยิ่งแร็ปไลน์ที่พูดได้ว่าหน้าตาก็ไม่ได้เป็นไปตามบิวตี้สแตนดาร์ดของเกาหลี มันเป็นองค์ประกอบอื่นที่ทำให้ศิลปินดูไชน์หรือสะดุดตามากกว่า เราเรียกว่าเป็น 'เสน่ห์' เฉพาะตัว อย่างเราเองเมนนัมจุน ก่อนหน้าที่จะมาตามบังทัน เคยตามวงอื่นแล้วมีเมนเป็นสายวิชวลมาตลอด นัมจุนไม่ได้หน้าตาตรงไทป์เราเลย แต่ด้วยเพลงของเขา บุคลิก stage presence วิธีการคิดการพูด ความสามารถและทัศคติในการทำเพลง อีกอย่างบิวตี้สแตนดาร์ดของแต่ละประเทศแตกต่างกันมาก เพราะงั้นในเคสของบังทันที่รูปร่างหน้าตาไม่ได้โดดเด่นกว่าไอดอลวงอื่นและไม่ได้หน้าตาตรงไทป์ 'คนขาว' แต่มีจำนวนแฟนคลับที่บาลานซ์กันทั่วโลก อาจพูดได้ว่าหน้าตาแทบไม่มีผลที่ทำให้ดังได้ขนาดนี้

4. โปรดักชั่นและ stage presence
ส่วนนี้เราให้เครดิตบิ๊กฮิตในเรื่องการดีไซน์สเตจ (ซึ่งไม่รู้ว่าเป็นคนในบริษัทหรือจ้างเอาท์ซอร์ส) ไม่ว่าจะงานในเกาหลีหรืออเมริกา ค่ายพยายามจะทำสเตจให้แตกต่างกัน อย่างงานปลายปี 2020 ลองเอาสเตจไดนาไมต์มาเทียบกันได้เลยว่าทั้ง MAMA, MMA, KBS และ SBS ชุด โปรดักชั่น บล็อกกิ้ง วิธีพรีเซนต์สเตจจะต่างกันเลยทั้งที่เป็นเพลงเดียวกัน อีกอย่างที่เราชื่นชมส่วนตัวคือค่ายค่อนข้างใส่ใจเรื่อง 'กาลเทศะ' คือดูรูปแบบของงานว่าเป็นงานลักษณะไหน อย่างงานจบการศึกษาปีที่แล้วของอเมริกา Dear Class 2020 ที่เป็นงานค่อนข้างทางการ ค่ายเลือกที่จะให้บังทันเพิร์ฟเพลงฟังง่ายและมีเนื้อหาเชิงบวกแทนที่จะโปรโมตเพลงอัลบั้มใหม่ที่เนื้อหาค่อนข้างหนัก หลายงานก็มีการเลือกเพลงเก่าๆ มาแสดงและใส่สตอรี่ที่แตกต่างกัน เรียกได้ว่าขึ้นสเตจแต่ละครั้ง บังทันต้องซ้อมคิว สคริปต์ และบล็อกกิ้งใหม่แทบทุกครั้งต่อให้จะเป็นเพลงเดิม การตามดูเพิร์ฟของบังทันถึงสนุกและค่อนข้าง healthy มาก เพราะในฐานะอาร์มี่ เราจะลุ้นตลอดว่างานนี้โปรดักชั่นจะเป็นแบบไหน เล่าสตอรี่ออกมายังไง เพราะบังทันมีวิธีพรีเซนต์สเตจแบบใหม่ๆ ออกมาให้เราว้าวได้ตลอด เรื่องโปรโมตหรือการบริหารอาจไม่ค่อยดีเท่าไหร่ในสายตาเรา แต่ในแง่โปรดักชั่นยอมรับว่าบิ๊กฮิตตั้งใจและลงทุนทุ่มให้บังทันเต็มที่มากจริงๆ

5. การทำงานวงมากกว่างานเดี่ยว
บังทันทำงานเหมือนศิลปินที่เดบิวต์มาเพื่อเป็นศิลปินจริงๆ ไม่ใช่เป็นไอดอลเพื่อปูทางไปเป็นนักแสดงหรือทำงานสายอื่น เมมเบอร์เองค่อนข้างยึดติดกับงานวงและด้วยความที่งานเดี่ยวก็วนเวียนอยู่กับการทำเพลง ผลงานทั้งหมดปล่อยออกมาไม่ว่าจะงานเดี่ยวหรืองานวงมันแทบจะเป็นงานเพลงทั้งหมด อัลบั้มมิกซ์เทปก็ขึ้นอยู่กับศิลปิน ถ้าอยากทำก็ทำเองเลย เพราะงั้นแฟนคลับจะไม่ค่อยมีปัญหาว่าทำไมทำโซโล่ให้คนนั้น ทำไมไม่ทำให้คนนี้ ส่วนนี้ค่ายอื่นก็ใช้เป็นโมเดลไม่ได้ เพราะพื้นฐานอย่างแรกเลยคือศิลปินมีแพสชั่นกับการทำเพลงและอยากทำอัลบั้มโซโล่ของตัวเอง โดยไม่จำเป็นต้องรอการตัดสินใจหรือการอนุมัติจากคนอื่น แฟนคลับและแฟนเพลงเลยมีเพลงที่ศิลปินทำเองออกมาให้ฟังเรื่อยๆ อย่างปีที่แล้วก็ปล่อยเพลงออกมาเกือบทุกเดือน (ยกเว้นเมษา) เพลงอัลบั้มเต็ม อัลบั้มมิกซ์เทป เพลงโซโล่ปล่อยลงซาวด์คลาวด์ เพลง OST เพลงที่โปรดิวซ์ให้คนอื่น เพลงที่ฟีทกับศิลปินฝั่งเกาหลีและฝั่งตะวันตก ถ้าตามบังทันจริงๆ จะรู้เลยว่าสิ่งที่เราตามอยู่ทุกวัน เกิน 80% มีแต่เพลง เพิร์ฟ และทัวร์คอน

อาจสรุปได้ว่าแนวเพลงและเนื้อหาเพลง ความสามารถทางดนตรี และ stage presence เป็นองค์ประกอบหลักที่ทำให้บังทันกลายเป็นศิลปินระดับโลก ซึ่งสองอย่างแรกไม่ใช่ 'สูตรสำเร็จ' เพราะมันเป็นลักษณะเฉพาะตัวจริงๆ เอาแค่การทำเพลงให้ดังก็ยากแล้วค่ะ แต่เราเข้าใจคนที่ตั้งคำถามนะคะเพราะบังทันเริ่มจากติดลบ ไม่ได้มีพร้อมทุกอย่าง สิ่งที่บังทันขาดเทียบกับหลายๆ วงคือ
- เงินทุนสนับสนุนจากค่ายตอนเดบิวต์
- คอนเนคชั่นของค่ายในวงการบันเทิงทั้งในเกาหลีและตะวันตก (จนถึงตอนนี้เรายังมองว่าบิ๊กฮิตยังต้องอาศัยบังทันในการลงทุนและสร้างคอนเนคชั่นต่างๆ อยู่ดี)
- เมมเบอร์เป็นเกาหลีทั้งหมด ไม่มีเมมเบอร์สายอินเตอร์ มีคนพูดภาษาอังกฤษคล่องแค่คนเดียว
- หน้าตาที่ตรงตามบิวตี้สแตนดาร์ด (แบบที่แฟนคลับเกาหลีเรียกว่า 'วิชวลทั้งวง')
- การโปรโมตและออกสื่อสาธารณะของเกาหลี ไม่มีวาไรตี้ออกช่องเกาหลี ไม่รับซีรี่ย์

แต่เห็นคนตั้งคำถามว่าทำไมบังทันถึงมาไกลได้ขนาดนี้ทั้งที่ค่ายติดลบ เราก็อดคิดไม่ได้ว่าถ้าบังทันมีพร้อมทุกอย่างมาตั้งแต่แรก อาจจะดังเร็วและไปได้ไกลกว่าตอนนี้มากก็ได้