วิธีนี้ สามารถใช้ได้ทั้งกับตัวเราเอง และกรณีที่ต้องการหาครูบาอาจารย์สำหรับการศึกษาปฏิบัติธรรม
และเพื่อเป็นการยืนยันว่าสิ่งที่ผมจะแนะนำนี้ถูกต้อง ให้ลองนำไปเทียบกับครูบาอาจารย์ พระอริยะ ที่เรารู้จักหรือที่คนจำนวนมากเคารพนับถืออยู่แล้ว เช่น หลวงพ่อชา หลวงพ่อพุธ หลวงปู่เทสก์ หลวงพ่อเทียน หลวงพ่อคำเขียน หลวงพ่อปราโมทย์ หลวงพ่อครรชิต (สุทธิจิตโต) ฯลฯ และอีกมากมายนับไม่ถ้วน ว่าตรงกับที่ผมกำลังจะแนะนำหรือไม่
ก่อนอื่น หลายคนคงเคยได้ยินคำพูดของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ที่บอกว่า
"...ถ้าคุณอธิบายมันให้เข้าใจง่ายๆ ไม่ได้ แสดงว่าคุณยังเข้าใจมันไม่ดีพอ..."
เป็นคำพูดที่ถูกต้องที่สุด และนี่ก็คือวิธีที่ผมแนะนำนั่นเอง ให้เราถือหลักนี้เป็นสำคัญ นั่นคือ ให้เราเลือกครูบาอาจารย์ที่สอนให้เราเข้าใจง่ายๆ ได้ ซึ่งเราอาจจะเข้าใจได้ง่ายๆ แต่ที่จริงแล้ว ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะสอนเราได้แบบนั้น อย่างแรกท่านต้องรู้จริง (ถ้าพูดตรงๆ คือ ท่านบรรลุธรรมแล้ว เห็นความจริงแล้ว) และอย่างที่สองคือ ท่านต้องมีอัธยาศัยที่อยากจะสอนด้วย เพราะพระอริยะทุกรูปไม่ได้หมายความว่าท่านจะสอนคนได้ทั้งหมด
หากใครก็ตามที่สอนให้เราฟังไม่รู้เรื่อง ยิ่งประเภทพูดไทยคำบาลีคำ หรือเวลาพูดบาลีแล้วไม่มีการแปลความหมายอย่างน้อย 1 ครั้งก่อน (เพราะบางคำศัพท์อาจจะหาภาษาไทยมาแทนไม่ได้) ขอให้หลีกเลี่ยง มั่นใจได้ว่าสิ่งที่สอนไม่ถูกต้องเลย เป็นความเข้าใจของตัวผู้สอนเอง (และเขาเชื่อว่าตัวเขาน่าจะเข้าใจถูกต้อง ไม่ได้มีเจตนาหลอกลวง)
ผมเคยได้ยินครูที่เป็นฆราวาสสอนพระอภิธรรม สอนพระไตรปิฏก นอกจากจะไม่รู้จริงแล้ว ยังแนะนำผู้เรียนว่า เวลาคุยกับใครให้พูดภาษาบาลีเยอะๆ คงจะหมายถึงให้คนมาเลื่อมใสเรา นับถือเรา เป็นคนมีธรรมะธัมโม ประมาณนั้น
ผมคงไม่ต้องสรุปใดๆ แต่อยากให้ระลึกเสมอว่า ใครก็ตามที่สอนธรรมะเรา แล้วใช้คำศัพท์บาลีเยอะๆ ฟังไม่รู้เรื่อง พวกเขาต้องการเพียงความเลื่อมใสศรัทธา ความเชื่อถือ ความชื่นชม ฯลฯ ไม่ได้ต้องการถ่ายทอดความรู้จริงๆ ซึ่งการเชิดชู ยกยอ เป็นสิ่งที่พระอริยะไม่ต้องการเลย
หากท่านจะต้องการ ก็เพื่อให้เชื่อถือท่าน รับฟังท่าน และนำคำสอนไปปฏิบัติ ซึ่งการนำสิ่งที่สอนไปปฏิบัติคือเป้าหมายหลักของท่าน ผมมั่นใจว่าท่านหวังเพียงอย่างเดียวนี้เท่านั้น
(อย่าลืมลองนำไปเทียบกับครูบาอาจารย์หรือพระอรยเจ้าด้วย เป็นอย่างที่ผมบอกหรือไม่ และทุกวันนี้ ยังไม่มีครูบาอาจารย์พระอริยะองค์ใดที่ท่านสอนด้วยไทยคำบาลีคำเลยแม้แต่องค์เดียว แม้ท่านจะศึกษาพระไตรปิฏก ศึกษาพระอภิธรรมเป็นอย่างดีแล้ก็ตาม จะมีก็ประเภทไม่รู้จริงเท่านั้น ผมกล้าพูดแบบนี้เพราะเห็นมาแล้ว)
วิธีง่ายๆ เพื่อดูว่าใครมีความเข้าใจธรรมะดีมากน้อยแค่ไหน (สำหรับผู้ที่ต้องการหาครูบาอาจารย์)
และเพื่อเป็นการยืนยันว่าสิ่งที่ผมจะแนะนำนี้ถูกต้อง ให้ลองนำไปเทียบกับครูบาอาจารย์ พระอริยะ ที่เรารู้จักหรือที่คนจำนวนมากเคารพนับถืออยู่แล้ว เช่น หลวงพ่อชา หลวงพ่อพุธ หลวงปู่เทสก์ หลวงพ่อเทียน หลวงพ่อคำเขียน หลวงพ่อปราโมทย์ หลวงพ่อครรชิต (สุทธิจิตโต) ฯลฯ และอีกมากมายนับไม่ถ้วน ว่าตรงกับที่ผมกำลังจะแนะนำหรือไม่
ก่อนอื่น หลายคนคงเคยได้ยินคำพูดของอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ที่บอกว่า
"...ถ้าคุณอธิบายมันให้เข้าใจง่ายๆ ไม่ได้ แสดงว่าคุณยังเข้าใจมันไม่ดีพอ..."
เป็นคำพูดที่ถูกต้องที่สุด และนี่ก็คือวิธีที่ผมแนะนำนั่นเอง ให้เราถือหลักนี้เป็นสำคัญ นั่นคือ ให้เราเลือกครูบาอาจารย์ที่สอนให้เราเข้าใจง่ายๆ ได้ ซึ่งเราอาจจะเข้าใจได้ง่ายๆ แต่ที่จริงแล้ว ไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะสอนเราได้แบบนั้น อย่างแรกท่านต้องรู้จริง (ถ้าพูดตรงๆ คือ ท่านบรรลุธรรมแล้ว เห็นความจริงแล้ว) และอย่างที่สองคือ ท่านต้องมีอัธยาศัยที่อยากจะสอนด้วย เพราะพระอริยะทุกรูปไม่ได้หมายความว่าท่านจะสอนคนได้ทั้งหมด
หากใครก็ตามที่สอนให้เราฟังไม่รู้เรื่อง ยิ่งประเภทพูดไทยคำบาลีคำ หรือเวลาพูดบาลีแล้วไม่มีการแปลความหมายอย่างน้อย 1 ครั้งก่อน (เพราะบางคำศัพท์อาจจะหาภาษาไทยมาแทนไม่ได้) ขอให้หลีกเลี่ยง มั่นใจได้ว่าสิ่งที่สอนไม่ถูกต้องเลย เป็นความเข้าใจของตัวผู้สอนเอง (และเขาเชื่อว่าตัวเขาน่าจะเข้าใจถูกต้อง ไม่ได้มีเจตนาหลอกลวง)
ผมเคยได้ยินครูที่เป็นฆราวาสสอนพระอภิธรรม สอนพระไตรปิฏก นอกจากจะไม่รู้จริงแล้ว ยังแนะนำผู้เรียนว่า เวลาคุยกับใครให้พูดภาษาบาลีเยอะๆ คงจะหมายถึงให้คนมาเลื่อมใสเรา นับถือเรา เป็นคนมีธรรมะธัมโม ประมาณนั้น
ผมคงไม่ต้องสรุปใดๆ แต่อยากให้ระลึกเสมอว่า ใครก็ตามที่สอนธรรมะเรา แล้วใช้คำศัพท์บาลีเยอะๆ ฟังไม่รู้เรื่อง พวกเขาต้องการเพียงความเลื่อมใสศรัทธา ความเชื่อถือ ความชื่นชม ฯลฯ ไม่ได้ต้องการถ่ายทอดความรู้จริงๆ ซึ่งการเชิดชู ยกยอ เป็นสิ่งที่พระอริยะไม่ต้องการเลย
หากท่านจะต้องการ ก็เพื่อให้เชื่อถือท่าน รับฟังท่าน และนำคำสอนไปปฏิบัติ ซึ่งการนำสิ่งที่สอนไปปฏิบัติคือเป้าหมายหลักของท่าน ผมมั่นใจว่าท่านหวังเพียงอย่างเดียวนี้เท่านั้น
(อย่าลืมลองนำไปเทียบกับครูบาอาจารย์หรือพระอรยเจ้าด้วย เป็นอย่างที่ผมบอกหรือไม่ และทุกวันนี้ ยังไม่มีครูบาอาจารย์พระอริยะองค์ใดที่ท่านสอนด้วยไทยคำบาลีคำเลยแม้แต่องค์เดียว แม้ท่านจะศึกษาพระไตรปิฏก ศึกษาพระอภิธรรมเป็นอย่างดีแล้ก็ตาม จะมีก็ประเภทไม่รู้จริงเท่านั้น ผมกล้าพูดแบบนี้เพราะเห็นมาแล้ว)