หลายครั้ง...ที่คนเราประสบปัญหาข้อเท้าพลิกและข้อเท้าแพลง ข้อเท้าพลิก เป็นการบาดเจ็บที่พบได้บ่อยที่สุดอย่างหนึ่งของเท้าและข้อเท้า
ซึ่งสามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย แต่จะพบมากในนักกีฬาและคนที่ใช้ข้อเท้ามากกว่าคนปกติ โดยการเดินบนพื้นที่ไม่เรียบ ตกลงมาจากที่สูง หรือแม้แต่การใส่ส้นสูง ก็ล้วนแล้วแต่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดข้อเท้าพลิก ข้อเท้าแพลงได้ทั้งสิ้น
มีผู้ป่วยจำนวนมากได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นข้อเท้าแพลง แต่หลังจากได้รับการรักษาแล้วยังมีอาการเจ็บต่อเนื่องอีกเป็นเวลานาน ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการวินิจฉัยที่ไม่ถูกต้อง การบริหารที่ไม่เหมาะสม หรืออาการฉีกขาดที่รุนแรงมาก
โดยระดับความรุนแรงข้อเท้าพลิก ข้อเท้าแพลง แบงได้ 3 ระดับ
ระดับ 1 การบาดเจ็บภายในเส้นเอ็น แบบไม่มีการฉีกขาดให้เห็น
ระดับ 2 มีการฉีกขาดบางส่วนของเส้นเอ็น
ระดับ 3 มีการฉีกขาดแบบสมบูรณ์
การออกกำลังกายในผู้ป่วยข้อเท้าพลิก
หลังจากข้อเท้าและเส้นเอ็นไม่มีอาการบวม และอาการเจ็บปวดลดลงแล้ว (ประมาณ ½ สัปดาห์หลังบาดเจ็บ)
ควรทำการบริหารกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า ดังนี้
1. การยืดกล้ามเนื้อข้อเท้า มี 3 ท่าง่ายๆ ช่วยยืดกล้ามเนื้อข้อขา
ท่าที่ 1 ยืนโดยใช้มือดันผนัง ก้าวขาที่ต้องการยืดไปด้านหลัง ส้นเท้าติดพื้น ย่อเข่าหน้าจนรู้สึกตึงขาหลัง
ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
ท่าที่ 2 นั่งกับพื้น ใช้ผ้าขนหนูดึงเท้าเข้าหาตัว ในท่าเข่าเหยียด ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
ท่าที่ 3 ยืดเอ็นร้อยหวาย โดยการยืนที่ขอบบันไดลักษณะดังภาพ ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
2. การออกกำลังกายเพื่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า
ท่าที่ 1 ถ่วงถุงทรายที่หลังเท้า นั่งห้อยขาข้างเตียง กระดกข้อเท้าขึ้น – ลง ทำชุดละ 10-20 ครั้ง ทำซ้ำ 2-3 ชุด
ท่าที่ 2 สายยางคล้องข้างเท้า ให้คล้องยางด้านนอกกับเสาหรือขาโต๊ะ โดยให้ส้นเท้าเป็นจุดหมุน
บิดเท้าออกด้านนอก ทำซ้ำโดยคล้องสายยางทั้งด้านในและด้านหลังเท้า ทำชุดละ 10-20 ครั้งในแต่ละท่า
ทำซ้ำ 2-3 ชุดต่อวัน
3. การบริหารกล้ามเนื้อมัดเล็กรอบข้อเท้า การทรงตัว และการประสานงานของเส้นประสาท
ในผู้ที่เกิดข้อเท้าพลิกบ่อยๆ จะทำให้มีการตอบสนองของกล้ามเนื้อช้ากว่าปกติโดยเฉพาะกล้ามเนื้อบริเวณหน้าแข้งและ
ด้านข้างขา ดังนั้นเมื่อข้อเท้าได้รับการบาดเจ็บนอกจากการฟื้นฟูอาการบาดเจ็บแล้ว จึงต้องฝึกการควบคุมกล้ามเนื้อรอบๆข้อเท้า
เพื่อรักษารูปแบบการเคลื่อนไหวให้ปกติและป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ โดยการฝึกยืนบนพื้นที่มีความไม่มั่นคง เช่น กระดานกระดก
หรือยืนทรงตัวบนพื้นราบหรือหมอนแข็งๆ นานประมาณ 2-3 นาทีต่อครั้ง ทำซ้ำ 2-3 ชุดต่อวัน
บทความโดยฟิสิคอลคลินิกกายภาพบำบัด
การฟื้นฟูและออกกำลังกายในผู้ป่วยข้อเท้าพลิก
ซึ่งสามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย แต่จะพบมากในนักกีฬาและคนที่ใช้ข้อเท้ามากกว่าคนปกติ โดยการเดินบนพื้นที่ไม่เรียบ ตกลงมาจากที่สูง หรือแม้แต่การใส่ส้นสูง ก็ล้วนแล้วแต่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดข้อเท้าพลิก ข้อเท้าแพลงได้ทั้งสิ้น
มีผู้ป่วยจำนวนมากได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นข้อเท้าแพลง แต่หลังจากได้รับการรักษาแล้วยังมีอาการเจ็บต่อเนื่องอีกเป็นเวลานาน ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากการวินิจฉัยที่ไม่ถูกต้อง การบริหารที่ไม่เหมาะสม หรืออาการฉีกขาดที่รุนแรงมาก
โดยระดับความรุนแรงข้อเท้าพลิก ข้อเท้าแพลง แบงได้ 3 ระดับ
ระดับ 1 การบาดเจ็บภายในเส้นเอ็น แบบไม่มีการฉีกขาดให้เห็น
ระดับ 2 มีการฉีกขาดบางส่วนของเส้นเอ็น
ระดับ 3 มีการฉีกขาดแบบสมบูรณ์
การออกกำลังกายในผู้ป่วยข้อเท้าพลิก
หลังจากข้อเท้าและเส้นเอ็นไม่มีอาการบวม และอาการเจ็บปวดลดลงแล้ว (ประมาณ ½ สัปดาห์หลังบาดเจ็บ)
ควรทำการบริหารกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า ดังนี้
1. การยืดกล้ามเนื้อข้อเท้า มี 3 ท่าง่ายๆ ช่วยยืดกล้ามเนื้อข้อขา
ท่าที่ 1 ยืนโดยใช้มือดันผนัง ก้าวขาที่ต้องการยืดไปด้านหลัง ส้นเท้าติดพื้น ย่อเข่าหน้าจนรู้สึกตึงขาหลัง
ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
ท่าที่ 2 นั่งกับพื้น ใช้ผ้าขนหนูดึงเท้าเข้าหาตัว ในท่าเข่าเหยียด ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
ท่าที่ 3 ยืดเอ็นร้อยหวาย โดยการยืนที่ขอบบันไดลักษณะดังภาพ ทำค้างไว้ประมาณ 30 วินาที ทำซ้ำ 4-5 ครั้ง
2. การออกกำลังกายเพื่อความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบข้อเท้า
ท่าที่ 1 ถ่วงถุงทรายที่หลังเท้า นั่งห้อยขาข้างเตียง กระดกข้อเท้าขึ้น – ลง ทำชุดละ 10-20 ครั้ง ทำซ้ำ 2-3 ชุด
ท่าที่ 2 สายยางคล้องข้างเท้า ให้คล้องยางด้านนอกกับเสาหรือขาโต๊ะ โดยให้ส้นเท้าเป็นจุดหมุน
บิดเท้าออกด้านนอก ทำซ้ำโดยคล้องสายยางทั้งด้านในและด้านหลังเท้า ทำชุดละ 10-20 ครั้งในแต่ละท่า
ทำซ้ำ 2-3 ชุดต่อวัน
3. การบริหารกล้ามเนื้อมัดเล็กรอบข้อเท้า การทรงตัว และการประสานงานของเส้นประสาท
ในผู้ที่เกิดข้อเท้าพลิกบ่อยๆ จะทำให้มีการตอบสนองของกล้ามเนื้อช้ากว่าปกติโดยเฉพาะกล้ามเนื้อบริเวณหน้าแข้งและ
ด้านข้างขา ดังนั้นเมื่อข้อเท้าได้รับการบาดเจ็บนอกจากการฟื้นฟูอาการบาดเจ็บแล้ว จึงต้องฝึกการควบคุมกล้ามเนื้อรอบๆข้อเท้า
เพื่อรักษารูปแบบการเคลื่อนไหวให้ปกติและป้องกันการบาดเจ็บซ้ำ โดยการฝึกยืนบนพื้นที่มีความไม่มั่นคง เช่น กระดานกระดก
หรือยืนทรงตัวบนพื้นราบหรือหมอนแข็งๆ นานประมาณ 2-3 นาทีต่อครั้ง ทำซ้ำ 2-3 ชุดต่อวัน
บทความโดยฟิสิคอลคลินิกกายภาพบำบัด