อำภา ภูษิต เกิดเมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2502 ที่โรงพยาบาลหัวเฉียว ชื่อเล่นว่า  "แอ๊ว"  มีชื่อเกิดว่า  "อำภา ภู่ห้อย"  พี่สาวแท้ ๆ คือ  "คุณผดุงศรี โสภิตตา"  ซึ่งเป็นดารานักแสดงเช่นเดียวกัน บิดารับราชการทหาร มารดาเป็นแม่บ้าน บิดาเป็นคนมอญ มารดาเป็นคนจีน จบการศึกษาจากโรงเรียนสตรีวรนาถ เทเวศร์

ชีวิตในช่วงวัยเด็กของคุณแอ๋วเป็นไปอย่างเรียบง่าย ไม่มีอะไรโดดเด่นนัก กระทั่งเมื่อคุณแอ๊วได้เติบโตย่างก้าวเข้าสู่วัยสาวสะพรั่ง ร่างกายที่เคยอ้วนท้วมจ้ำม้ำก็กลับกลายเป็นหุ่นสะคราญ ส่วนผิวพรรณที่ดูเหมือนว่าจะดำคล้ำ ก็กลายกลับเป็นผิวพม่าคมขำ ทำให้เธอจึงเริ่มเป็นดาวเด่นทำกิจกรรมของทางโรงเรียน 

จุดเริ่มต้นของการเข้าสู่วงการบันเทิงของเธอเริ่มต้นขึ้นเมื่อคุณตา (คุณผดุงศรี) ถูกคุณเกียวเพื่อนสาวของเธอที่กำลังเรียนตัดเสื้อที่โรงเรียนสอนตัดเสื้อสรยาชักชวนให้เดินแบบชุดไทยให้กับโรงเรียนสอนตัดเสื้อ วันหนึ่งคุณแอ๊วอยากรู้อยากเห็นจึงขอติดตามผู้เป็นพี่สาวไปด้วย ขณะที่คุณแอ๊วกำลังชมการเดินแบบ เธอได้สังเกตุเห็นสายตาของ "คุณสำราญ" เจ้าของโรงเรียนตัดเสื้อสรยามองมาที่เธอ จนคุณแอ๊วสังเกตุเห็นได้ จากนั้นท่านจึงเรียกตัวคุณแอ๊วไปพบพร้อมชักชวนให้เธอเข้าประกวดเทพีสงกรานต์สวนสามพราน จนคุณแอ๊วได้รับตำแหน่ง เมื่อประกวดได้ตำแหน่ง  "คุณเด่นชัยวัฒนา"  เห็นแววจนตัดสินใจส่งเธอไปประกวด Mis International ที่ประเทศญี่ปุ่น

หลังจากที่คุณแอ๊วประกวดนางงามไม่นานนักทาง  "คุณจิรวรรณ กัมปนาทแสนยากร"  (คุณนายแดง) หัวหอกของบริษัทจิรบันเทิงฟิล์มได้ชักนำให้คุณแอ๊วเข้าสู่เส้นทางวงการแสดง โดยเริ่มแรกคุณแอ๊วได้ถูกวางตัวให้แสดงภาพยนตร์เรื่องรอยลิขิตคู่กับคุณเนาวรัตน์ ทว่าด้วยปัญหาเรื่องบทที่ยังไม่พร้อมทำให้มีการยกเลิกไป ภายหลังคุณแอ๊วจึงได้ถูกคัดเลือกจากคุณพิศาล อัครเศรณี ผู้กำกับภาพยนตร์เรื่อง  "ฟ้าหลังฝน"  ด้วยเหตุผลที่ว่าดวงตาของคุณแอ๊วนั้นบริสุทธิ์ไร้เลศนัย

พ.ศ. 2521 หลังภาพยนตร์เรื่องฟ้าหลังฝนเข้าฉายก็ประสบความสำเร็จอย่างมาก ทำรายได้สูงถึง 3 ล้านบาท อีกทั้งคุณแอ๊วยังถูกชื่นชมอย่างมากเพราะถึงแม้จะเป็นผลงานการแสดงเรื่องแรก อีกทั้งบทบาทที่ได้รับยังเป็นบทชีวิต บทหนักแต่คุณแอ๊วกลับสามารถแสดงออกมาได้อย่างดี ทำให้ ณ ปีนั้น เธอสามารถคว้ารางวัลนักแสดงสนับสนุนหญิงยอดเยี่ยมจากเวทีสุพรรณหงส์ไปครอง

การที่คุณแอ๊วมาเป็นนักแสดงในสังกัดจิรบันเทิงทำให้เธอจำเป็นต้องอาศัยอยู่กับคุณแดง (จิรวรรณ) เป็นเวลากว่า 2 ปี โดยจะมีตารางงานและมีรถรับส่ง อีกทั้งคุณแอ๊วยังมีกิจกรรมสำหรับเรียนพิเศษความสามารถทางด้านต่าง ๆ อีกด้วย และดูเหมือนความสามารถด้านการขี่ม้าจะส่งผลให้ภายหลังคุณแอ๊วเข้าฉากขี่ม้าแต่กลับเกิดความผิดพลาด แต่เธอก็สามารถเอาตัวรอดจากอุบัติเหตุได้เพราะที่พื้นฐานการเรียนขี่ม้าเมื่อหลายปีก่อน

หลังความโด่งดังของภาพยนตร์เรื่องฟ้าหลังฝนคุณแอ๊วได้รับงานแสดงอย่างต่อเนื่องกระทั่งเมื่อปี พ.ศ. 2523 คุณแอ๊วได้ร่วมแสดงผลงานภาพยนตร์เรื่อง  "สามใบเถา"  ผลงานภาพยนตร์ที่ถือที่เป็นที่สุดในชีวิตของเธอ ร่วมแสดงกับคุณเนางรัตน์ ยุกตะนันท์ และคุณสุพรรษา เนื่องภิรมย์ กับบทบาทสามพี่น้องต่างแม่ที่ประสบอุบัติเหตุจนกลายเป็นคนพิการ ทว่าความรักความกลมเกลียวของพวกเธอยังคงแน่นแฟ้น 

ภาพยนตร์ประสบความสำเร็จอย่างสูงส่งผลให้ทั้งสามกลายเป็นนักแสดงที่ผู้คนให้การจับตามอง นอกจากนี้เพราะความโด่งดังของสามใบเถาทำให้มีงานโชว์ตัวตามสถานที่ต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นห้างสรรพสินค้าหรือตามชุมชม งานวัดหลั่งไหลเข้ามาหาคุณแอ๊วมากมาย สามใบเถาจึงนับว่าเป็นอีกหนึ่งภาพจำที่ผู้คนยังมิลืมเลือนสำหรับพวกเธอ

นอกจากนี้ในปีเดียวกันคุณแอ๊วยังได้มีโอกาสคว้ารางวัลการแสดงอันทรงเกียรติระดับเอเชียจากผลงานภาพยนตร์เรื่อง  "พรุ่งนี้ฉันจะรักคุณ"  โดยคุณแอ๊วสามารถคว้ารางวัลระดับนานาชาติไปมากถึง 2 รางวัล ได้แก่ รางวัลเป๋าติงและรางวัลดาวรุ่งหญิงแห่งเชีย นับว่าอีกหนึ่งปีทองที่สุดในชีวิตนักแสดงของคุณแอ๊วเลยก็ว่าได้

จากนั้นคุณแอ๊วยังคงมีผลงานการแสดงเข้ามาอย่างไม่ขาดสาย โดยภายหลังบทบาทที่คุณแอ๊วได้รับมักเป็นบทรองโดดเด่น กระทั่งวงการจอเงินเริ่มเกิดการเปลี่ยนแปลง เมื่อวงการจอแก้วเริ่มได้รับความนิยม ทำให้ในปี พ.ศ. 2526 คุณแอ๊วตัดสินใจมีผลงานทางละครโทรทัศน์เรื่องแรกกับผลงานละครโทรทัศน์เรื่อง  "พัชราวลัย"  จากการชักชวนของคุณทิวากร บำรุงรัตน์ ทางช่อง 3 

เนื่องเพราะความที่คุณแอ๊วมาจากวงการจอเงินซึ่งมีความแตกต่างจากวงการจอแก้วในเรื่องของเสียงและการท่องบท ภาพยนตร์จะมีการบอกบทและใช้เสียงพากย์ทับภายหลัง ขณะที่ละครจะต้องมีการท่องบทและใช้เสียงจริงของตัวแสดง ผลงานละครโทรทัศน์เรื่องแรกของคุณแอ๊วจึงมีปัญหาในเรื่องการใช้เสียงของเธอที่ยังใช้ได้ไม่เป็นธรรมชาตินัก แต่ภายหลังคุณแอ๊วก็ได้เรียนรู้จนสามารถปรับตัวกับการเล่นละครโทรทัศน์ได้

จากนั้นพ.ศ. 2528 คุณแอ๊วได้พลิกบทบาทการแสดงทางจอแก้วครั้งแรกเมื่อเธอหันมารับบทร้ายในผลงานละครเรื่อง  "กิ่งมัลลิกา"  ทางช่อง 7 คุณแอ๊วได้ให้เหตุผลในการรับงานแสดงครั้งนี้ว่าหากเธอจะกลับมาอีกครั้งอย่างไรก็ขอกลับมาด้วยบทบาทร้ายเสียเลย หลังจากนี้คุณแอ๊วจึงได้ผันมารับงานแสดงละครเป็นหลักตามกระแสความผันผวนของวงการบันเทิง โดยบทบาทที่คุณแอ๊วได้รับจะเป็นบทบาทรอง บทบาทสมทบ ซึ่งผลงานการแสดงที่โดดเด่นของเธอในช่วงเวลานี้คงจะเป็นผลงานละครเรื่อง  "อยากหยุดตะวันไว้ที่ปลายฟ้า"  ในปี พ.ศ. 2538 กับบทบาทแม่นมของเจ้าหญิงทรรศิกาที่คอยดูแล คุ้มครองเธอตลอดเวลาทั้งเรื่อง

ผลงานของคุณแอ๊วยังไม่มีผลงานไหนที่โดดเด่นจนทำให้ตัวเธอกลายเป็นที่พูดถึงหรือเป็นกระแสของสังคม แต่ก็ยังพอมีผลงานที่ส่งให้เธอรับรางวัลทางการแสดงบ้างอย่าง  "นิราศสองภพ"  ที่ส่งให้เธอคว้ารางวัลนักแสดงสมทบหญิงยอดเยี่ยมจากเวทีโทรทัศน์ทองคำ

พ.ศ. 2556 เมื่อมีการนำ  "ทองเนื้อเก้า"  ละครโทรทัศน์ที่เคยโด่งดังประสบความสำเร็จอย่างสูงในอดีตมาสร้างใหม่อีกครั้ง คุณแอ๊วได้รับการทาบทามให้รับบท  "ยายแล"  เพียงแค่ไม่กี่วันก่อนการเปิดกล้องถ่ายทำ แต่ประสบการณ์การแสดวกว่า 30 ปีจึงไม่เป็นเรื่องยากสำหรับเธอ หลังทองเนื้อเก้าลงจอฉายก็ได้เกิดกระแสการตอบรับอย่างสูงอีกครั้ง ส่งผลให้นักแสดงภายในเรื่องกลายเป็นกระแสพูดถึงของสังคมและบทบาทยายแลขอลคุณแอ๊วก็เป็นหนึ่งในนั้น ความโด่งดังของยายแลทำให้คุณแอ๊วได้ถูกรับเชิญไปในรายการทอล์คโชว์เลยทีเดียว ฝีมือการแสดงอันยอดเยี่ยมของคุณแอ๊วได้ส่งให้เธอคว้ารางวัลสนับสนุนหญิงและสมทบหญิงจากโทรทัศน์ทองคำ, นาฏราช และคมชัดลึก อวอร์ด นับเป็นผลงานการแสดงที่ทำให้คนรุ่นหลังที่จดจำเธอได้มากขึ้นเป็นอย่างยิ่ง