ตำนานเรื่องสามก๊ก เป็นวรรณคดีเรื่องหนึ่งที่นิยมนำมาแสดงกันมากในแผ่นดินจีน ไม่ว่าจะในรูปแบบงิ้วคุนฉวี่ งิ้วปักกิ่ง งิ้วเสฉวน หรืองิ้วอื่นๆ อีกหลายประเภท ในวันนี้ผมขอมาแชร์ในส่วนของงิ้วปักกิ่งครับ

การแสดงงิ้วปักกิ่งได้นำเนื้อหาตำนานสามก๊กมาจาก “ซันกั๋วเหยี่ยนอี้” (三国演义) ผลงานการประพันธ์ของหลัวกว้านจง (罗贯中) นักประพันธ์นามกระเดื่องในยุคปลายราชวงศ์หยวน-ต้นราชวงศ์หมิง โดยเริ่มจับเนื้อหาตั้งแต่กบฏโพกผ้าเหลือง ราชวงศ์ฮั่นเสื่อมสลาย การแก่งแย่งอำนาจในราชสำนัก แผ่นดินแตกออกเป็นสามส่วน วุยก๊กของโจโฉ จ๊กก๊กของเล่าปี่ งอก๊กของซุนกวน จวบจนตระกูลสุมาเรืองอำนาจ รวมแผ่นดินกลับคืนเป็นหนึ่ง

การแสดงงิ้วปักกิ่งเรื่องสามก๊ก นิยมแสดงเป็นชุดเป็นตอน โดยจะนำเนื้อหาตอนที่สนุกๆ หรือมีเรื่องราวน่าติดตามมาแสดง โดยมีรูปแบบ เอกลักษณ์ ทั้งการแสดง การร้อง เครื่องแต่งกาย งดงามประณีตสมกับที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นงิ้วหลวงแห่งราชวงศ์ชิง ขึ้นมาแทนที่งิ้วคุนฉวี่ซึ่งค่อยๆ เสื่อมความนิยมไปในยุคนั้น

ตัวอย่างการแสดงงิ้วปักกิ่งเรื่องสามก๊ก

ตอน จัวฟั่งเฉา (捉放曹) เนื้อเรื่องกล่าวถึง โจโฉ วางอุบายลอบสังหารตั๋งโต๊ะไม่สำเร็จจึงหนีไปจนถึงอำเภอจงมู่ จึงถูกจับตัวได้ตามประกาศจับ ตันก๋ง นายอำเภอประทับใจในความจงรักภักดีต่อราชวงศ์ฮั่นจึงปล่อยตัวและหนีไปด้วยกัน ระหว่างทาง เจอลิแปะเฉีย สหายเก่าของบิดาโจโฉ จึงได้ไปพักที่บ้านลิแปะเฉีย โจโฉเข้าใจผิดว่าคนในบ้านลิแปะเฉียจะจับตนส่งให้ทางการ จึงสังหารยกบ้าน รวมทั้งลิแปะเฉียด้วย ตันก๋งเห็นโจโฉจิตใจอำมหิตจึงแยกตัวออกจากโจโฉ


ตอน หลวี่ปู้อวี่เตียวฉาน (吕布与貂婵) เนื้อเรื่องกล่าวถึง เตียวเสี้ยน สาวใช้อ้องอุ้นขุนนางราชวงศ์ฮั่น อาสาตนใช้แผนสาวงามพิฆาต อ้องอุ้นจึงรับนางเป็นธิดาบุญธรรม และทำทีว่าจะยกนางให้ลิโป้ซึ่งหลงในความงาม เมื่อเป็นไปตามแผนกลับยกนางให้ตั๋งโต๊ะ ทำให้พ่อลูกบุญธรรมทั้งสองแตกกันจนเข่นฆ่ากันเองในที่สุด

ตอน จ้านหว่านเฉิง (战宛城) เนื้อเรื่องกล่าวถึง โจโฉยกทัพไปตีเมืองอ้วนเซ๊ย เตียวสิ้วเจ้าเมืองอ้วนเซ๊ยยอมสวามิภักดิ์ จึงนำครอบครัวไปคำนับ โจโฉหลงความงามนางเจ๋าซือ อาสะใภ้ของเตียวสิ้วซึ่งเป็นม่าย ทั้งสองแอบได้เสียกัน เตียวสิ้วทราบความก็โกรธ จึงลอบยกพลเข้าสังหารโจโฉ นางเจ๋าซือถูกสังหาร ส่วนโจโฉหนีไปได้

ตอน จีกู่ม่าเฉา (击鼓骂曹) เนื้อเรื่องกล่าวถึง โจโฉจัดงานเลี้ยงภายในวัง มีแขกเหรื่อเข้าร่วมมากมาย ยีเอ๋ง แต่งตัวด้วยชุดขาดวิ่นมาตีกลอง ซ้ำยังด่าทอโจโฉว่าเป็นโจรขบถ ปล้นราชบัลลังก์ โจโฉใคร่จะประหารแต่ยั้งใจไว้ทัน จึงส่งยีเอ๋งไปเป็นทูต หวังยืมมือเล่าเปียวสังหารยีเอ๋ง

ตอน ฉางป่านโพ (长坂坡) เนื้อเรื่องกล่างถึง เล่าปี่พาครอบครัวและประชาชนชาวเมืองซินเอี๋ย อพยพไปยังเมืองอ้วนเซ๊ยหนีการไล่ล่าของทัพโจโฉ ระหว่างทางเล่าปี่และสองฮูหยินพลัดพรากจากกัน จูล่งตามช่วยเหลือกำฮูหยินไว้ได้ จึงตามหาบิฮูหยิน จนเจอนางและอาเต๊า บิฮูหยินถูกอาวุธบาดเจ็บไม่ต้องการเป็นตัวถ่วง จึงฝากอาเต๊าไว้กับจูล่ง ส่วนนางก็กระโดดลงบ่อน้ำ


ตอน หลงเฟิ่งเฉิงเสียง (龙凤呈祥) เนื้อเรื่องกล่าวถึง เล่าปี่และจูล่งเดินทางไปยังกังตั๋ง ตามอุบายที่ซุนกวนวางไว้ว่าจะให้เล่าปี่สมรสกับน้องสาวตน แล้วจะสังหาร แต่แผนที่วางไว้กลับถูกขงเบ้งซ้อนแผนทำให้เล่าปี่ได้แต่งงานกับนางซุนฮูหยินจริงๆ ภายหลัง เล่าปี่ จูล่งก็หนีออกมาจากกังตั๋งได้ด้วยความช่วยเหลือของซุนฮูหยิน


ตอน ติ้งจวินซาน (定军山) เนื้อเรื่องกล่าวถึง ฮองตงและหวดเจ้ง รับคำสั่งขงเบ้งให้ไปตั้งทัพที่เตงกุนสัน หวดเจ้งขึ้นไปบนยอดเขาคอยสังเกตทัพข้าศึก พอเห็นว่าเหนื่อยล้าจึงยกธงขึ้น ฮองตงที่รักษาทัพอยู่เชิงเขาจึงเข้าโจมตี สังหารแฮหัวเอี๋ยนตาย และทัพแตกไปในที่สุด

ตอน ค่งเฉิงจี้ (空城计) เนื้อเรื่องกล่าวถึง ขงเบ้ง หลังจากม้าเจ๊กเสียเกเต๋ง ทัพสุมาอี้จวนตัว จึงสั่งให้เปิดประตูเมืองและขึ้นไปดีดพิณอยู่บนเชิงเทินกำแพงเมือง ฝ่ายสุมาอี้ยกทัพมา ระแวงว่าขงเบ้งจะซ้อนกลซ่อนพลไว้ในเมือง จึงยกทัพหนีกลับไป