What's not down, mate?!

ว่าด้วยเรื่อง "การแปลแบบตรงตัว (literal translation) และการแปลแบบเอาความ (free translation)"

กระทู้นี้มาต่อเรื่องการแปล เดี๋ยวจะยกประโยคภาษาไทยมาให้ อยากให้เพื่อน ๆ ลองแปลเองก่อนจะอ่านเฉลยก็ดีนะ

ทบทวนให้ก่อนละกัน
'Literal translation' คือการแปลแบบคำต่อคำ ภาษาอังกฤษเรียงคำมายังไง เราก็แปลตามนั้นเลย
แบบนี้คนที่เก่งแกรมมาร์อาจจะบอกว่าไม่ยาก
แต่บางครั้งมันก็ทำให้ภาษาที่แปลออกมาฟังดูไม่เป็นธรรมชาติ หรือสื่ออารมณ์ได้ไม่ตรง

'Free translation' คือการแปลโดยตีความหมายของประโยคก่อน แล้วมาคำนึงถึงบริบท สถานการณ์ที่ผู้พูดและผู้ฟังอยู่ในตอนนั้น ถึงค่อยเลือกหาประโยคที่คุ้นเคย ฟังดูเป็นธรรมชาติ

มันไม่ค่อยมีหลักการอะไรหรอกครับ ตอนนี้แอดขอแนะนำว่าให้ฝึกไปก่อน

ว่าแล้วก็ไปดูตัวอย่างประโยคเลยดีกว่ามา
Let's
_______________

"ไม่เป็นฉันไม่รู้หรอก"

ประโยคนี้แปลยากอยู่ ถ้าแปลแบบตรงตัว คงต้องเติมประธานเข้าไปและคำเชื่อมเข้าไปนิดหน่อย (เพื่อให้ตรงกับแกรมมาร์ภาษาอังกฤษ มันต้องมีประธานและประโยคต้องติดกันโดยมีคำเชื่อม)

แปลตรง ๆ ก็จะได้
'You aren't me, so you don't know'

ถ้าลองตีความนิดหน่อย
'ไม่เป็นฉันไม่รู้หรอก' มันแปลว่า 'มีแค่ฉันเท่านั้นที่รู้' เราเลยสามารถแปลว่า
'Nobody knows but me'

หรือลองตีความใหม่ไปเลย (แต่ต้องคงความหมายเดิมไว้นะ) อาจออกมาเป็นประโยคนี้
'Only god knows how I feel'
_______________

"ผมหมดหนทางแล้ว"

ประโยคนี้ถ้าจะแบบตรงตัวนี้ค่อนข้างยากเลย เข้าใจยาก
'I lost all the ways'
ประโยคนี้เหมือนเราจะเข้าใจ แต่ฝรั่งงงแน่นอน

เหมือนเดิม ลองตีความ หาประโยคแบบอื่น ที่สามารถสื่อความเดียวกันได้
'I can do nothing about it'
'I'm totally lost'
'I'm at a dead end'

หรืออาจจะปรับเปลี่ยนประโยคนิดหน่อยเป็น
'Everything makes no sense to me now'
ก็ยังพอได้อยู่

แต่ถ้าประโยคที่แอดชอบที่สุดคงเป็น
'Now my hands are tied'

ในประโยคตัวอย่างเช่น
They told the police everything. I'm afraid my hands are tied.
I'm sorry, but my hands are tied in this situation.

พอจะเห็นภาพการแปลแบบ free translation มั้ย เราต้องไม่ยึดติดกับภาษาไทย (หรือภาษาต้นฉบับ) ไปดูประโยคต่อไป
_______________

เอาประโยคง่าย ๆ บ้าง
"เธอต้องทำได้แน่นอน"

หลายคนคงคิดถึงประโยคนี้
"You can do it"
แต่มันยังไม่เห็นภาพของคำว่า 'แน่นอน'
อาจจะเพิ่มเป็น
"You can do it for sure"
"You definitely can do it"

ที่นี้ลองมาตีความแล้วแปลกันบ้าง เผื่อจะได้ประโยคที่สื่ออารมณ์ได้มากกว่านี้
'You're gonna make it'
'You can rest assured it's all yours' (Rest assured = สบายใจได้เลย)

มีอีกมั้ยที่มันฟังเท่กว่านี้ แอดชอบประโยคที่มันเท่ ๆ
"It's there for you, hands down!"
"I'm sure you're gonna pull this off!"

พอได้มั้ย
_______________

"จะหาดีกว่านี้ได้ที่ไหน"

เจเอประโยคนี้ มันเหมือนจะง่าย ไม่มีคำศัพท์ยากเลย ลองแปลแบบตรงตัวดู
'Where else can you find anything better than this?'

นี่คือการพยายามแปลตรงตัว และให้ถูกหลักแกรมมาร์ภาษาอังกฤษด้วย ประโยคมันก็จะยาว ๆ หน่อย

ลองย่อประโยคมาหน่อย อาจจะได้
'You can find nothing better'

หรือคิดง่าย ๆ ดู ปรับประโยคนิดหน่อยอาจจะได้
'This is the best thing ever I'm telling you!'
'You bet nothing can compare' (ไม่มีอะไรเทียบสิ่งนี้ได้แน่นอน)

ประโยคที่แอดคิดว่าโดนที่สุดน่าจะเป็น
'It doesn't get better than this, I'm telling ya!'

ในตัวอย่างประโยคเช่น
I'll give you 70% discount. You know it doesn't get better than this!
_______________

ประโยคสุดท้ายละ
"เดี๋ยวกรรมก็ตามสนองเอง"

กรรม = karma (n.)
ตามสนอง = catch up (v.)

หลายคนพอจะแปลประโยคนี้ ชอบไปยึดติดกับคำว่า 'เดี๋ยว' พอไปเปิด dict ก็ไม่เจอ ทำให้แปลประโยคนี้ไม่ได้สักที

เพราะคำว่า 'เดี๋ยว' ในภาษาอังกฤษคือ will
เราจึงแปลได้ว่า
'Karma will catch up with you (or him/her/them etc.)'

หรือใช้คำศัพท์ที่ดีขึ้นมาหน่อย คือ sort out (จัดการให้เรียบร้อย)
'Karma will sort that out'

ในประโยคตัวอย่างเช่น
How long can he keep doing that until karma catches up with him?
(เขาจะทำมันไปได้สักนานแค่ไหนกัน สักวันกรรมต้องตามสนอง)

Let's just hope karma will sort that out.
(หวังว่ากรรมจะตามสนองพวกมันละกัน)

ประโยคอาจดูรุนแรง โฟกัสที่การแปลก็พอนะ!
_______________

วันนี้มันอาจจะยาวนิด ๆ หวังว่าจะเข้าใจ ถ้าใครสนใจเพิ่มเติมลองหาหนังสือหลักการแปลมาอ่านก็ดีนะ

สุดท้ายก็เหมือนเดิม กลับไปฝึกด้วยตัวเอง บางครั้งเราอาจคิดว่าประโยคที่เราแปลออกมาตรง ๆ มันดีแล้ว
แต่ลองเสียเวลานั่งคิดสักนิด เปิดเน็ตหาคำใกล้เคียง อาจจะเจอประโยคที่โดนกว่า

พูดง่าย ๆ คืออย่าขี้เกียจ มันเป็นทางเดียวที่เราจะพัฒนาได้!

'ไม่จำเป็นต้องรู้ทุกอย่างในวันนี้ รู้มากกว่าเมื่อวานนี้ก็พอ'
รู้ภาษาอังกฤษมากขึ้นทุกวันที่: www.facebook.com/MyFathersAnEnglishMan (Page: พ่อผมเป็นคนอังกฤษ)
Stay knowledge-hungry
JGC.


Read also:
- เทคนิคการแปลภาษาอังกฤษ (1) (https://ppantip.com/topic/38056877)