“ญาติผมป่วยหนัก หมอให้เจาะคอ จะเจาะดีไหม ไม่อยากให้ทรมาน....”
[คลิกที่นี่เพื่อดูกระทู้ในพันทิป ที่ปรึกษาเรื่องการเจาะคอ]
คำถามแบบนี้มีบ่อย ผมเลยอยากเล่าความรู้สึกของผมที่มีต่อการเจาะคอให้ฟัง
ความสุขของมนุษย์ที่แท้จริงคือการหายใจ รองลงมาคือการกลืนน้ำลาย และการกินข้าวทางปาก
การเจาะคอให้ความสุขได้ทั้งสามอย่าง ผมจะพยายามเล่าให้ฟังว่าการเจาะคอมีข้อดีอย่างไรโดยใช้ความรู้ของผมเอง และอ่านประกอบอีกนิดหน่อย
สำหรับภาพประกอบส่วนใหญ่ จะใส่ link ไว้ที่รูป สามารถคลิกได้
การเจาะคอคืออะไร
คือการเจาะผิวหนังและผนังหลอดลมบริเวณลำคอ ซึ่งต่ำกว่าลูกกระเดือก เพื่อใส่ท่อช่วยหายใจ
เวลาเจาะคุณหมอก็จะให้ผู้ป่วยนอนหงาย ฉีดยาชาที่คอ แล้วใช้มีดกรีดผิวหนังและแหวก ๆ จนถึงหลอดลม โดยพยายามผลักต่อมไธรอยด์ไปด้านบน แล้วก็ใช้มีดกรีดหลอดลมให้เป็นช่อง ใส่ท่อเจาะคอลงไป ง่าย ๆ แบบนั้นเลยแหละครับ
ถ้าผู้ป่วยใส่ท่อทางปากอยู่แล้ว อาจดมยาสลบก็ได้ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะไม่ทรมาน
การใส่ท่อช่วยหายใจ
คือการใส่ท่อเข้าสู่หลอดลม ผ่านปากหรือจมูก ส่วนมากหมอก็จะใช้เครื่องมืองัดปากให้อ้ากว้างๆ จนเห็นกล่องเสียงแล้วเอาท่อยาวๆ ใส่ลงไป
ถ้าหมอมือโปร อาจใช้กล้องเล็ก ๆ ใส่ทางจมูกหรือปากแล้วใส่ท่อตามลงไป เหมาะกับคนที่ใส่ยากมากๆ
[ภาพผู้ป่วยเจาะคอและใส่ท่อ]
[ภาพตำแหน่งที่เจาะคอและใส่ท่อเจาะคอ]
[ภาพตำแหน่งที่ใส่ท่อทางปาก]
ใส่ท่อทางเบ้าตาก็มีครับ ผมเพิ่งเคยเห็นในเวบเหมือนกัน ดูเล่นๆ เพื่อความสยอง
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
[ภาพผู้ป่วยใส่ท่อทางตา]
ควรจะทำอะไรก่อน
โดยทั่วไปเวลาเกิดเหตุฉุกเฉิน แพทย์มักใส่ท่อช่วยหายใจทางปากก่อน เช่นเวลาประสบอุบัติเหตุสลบไป หรือโคม่าจากเส้นเลือดในสมองแตก
เราจะไม่ค่อยได้ยินคำถามว่า ญาติต้องใส่ท่อช่วยหายใจ ควรจะใส่ไหม?
เพราะว่าเหตุการณ์มักฉุกเฉินเกินไป เกิดขึ้นเร็วเกินไป หมอไม่มีเวลาถามญาติ
แต่บางครั้งการใส่ท่อช่วยหายใจทางปากอาจยากเกินไป เช่นเคสผู้ป่วยขับมอร์เตอร์ไซค์ไปชนท้ายรถสิบล้อ ทำให้กระดูกหน้าแตก เลือดออกมาก ถ้าแบบนี้อาจต้องเจาะคอแต่แรก เว้นแต่หมอดมยามือโปรอาจใส่ท่อทางปากหรือจมูกได้ โดยมีหมอนักเจาะคอยืนข้างๆ
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
[ภาพเด็กหน้าแตก]
มีการเจาะคอในตำนานแบบหนึ่งที่หมอขั้นเทพชอบทำ เช่นหมอเดินไปพบเด็กหายใจไม่ออกกำลังจะเสียชีวิตอยู่ข้างถนน คุณหมอก็ควักมีดพับออกมาเจาะคอแล้วเอาหลอดกาแฟยัดทันทีโดยใช้เวลาไม่ถึงสิบวินาที
แบบนั้นคือการเจาะที่ส่วนใต้ของกล่องเสียง (Cricothyroidotomy) ซึ่งเป็นตำแหน่งที่หลอดลมอยู่ใกล้ผิวหนังมากที่สุด แต่ในชีวิตจริงผมก็ยังไม่เคยเห็นใครทำแบบนั้นมาก่อน
[ภาพ Crico]
เหตุผลที่ควรเจาะคอ
1.หายใจไม่ออกและใส่ท่อช่วยหายใจไม่ได้ เช่นจาก
• การที่กระดูกหน้าแตกรุนแรง
• หลอดลมแตก เช่นจากการขับมอร์เตอร์ไซค์แล้วเอาคอไปกระแทกกับฝาปิดท้ายรถบรรทุก
• โรคติดเชื้อเช่นคอตีบ
• มะเร็งที่คอ เช่นมะเร็งกล่องเสียง มะเร็งหลอดอาหาร
[ภาพโรคคอตีบ]
2.หายใจได้ค่อนข้างดี แต่คาดว่าอนาคตจะหายใจไม่ได้ เช่นคนเป็นมะเร็งกล่องเสียงที่ยังหายใจได้ หรือ เด็กเป็นหูดที่กล่องเสียง ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการคลอดผ่านช่องคลอดของแม่ที่เป็นหูดหรือโรคหงอนไก่ (หูดกล่องเสียงเป็นโรคที่รักษายากมากถึงยากที่สุดโรคหนึ่ง)
[ภาพหงอนไก่]
3.ใส่ท่อช่วยหายใจทางปากนานเกินไป เป็นเหตุผลที่คนไข้ส่วนใหญ่ถูกเจาะคอ ข้อเสียของการใส่ท่อทางปากนานเกินไปคือ
• หลอดลมตีบ เพราะท่อจะผ่านส่วนที่แคบที่สุดของหลอดลมและเป็นกระดูกแข็งคือส่วนที่เรียกว่า Subglottic เมื่อนานเข้ามันจะเกิดแผลกดทับที่บริเวณนี้และแผลเป็นหดตัวจนหลอดลมอาจเหลือกว้างเท่าปลายปากกาเท่านั้น
• เจ็บปวดและทรมาน จากการที่กลืนน้ำลายไม่ได้ น้ำลายไหลข้างแก้ม เหม็นเน่าและเกิดแผลกดทับที่ลิ้น เคยเจอคนที่ใส่ท่อนานจนลิ้นเน่าเป็นสองแฉก ซึ่งเมื่อเจาะคอแล้วก็หายได้
• เกิดรอยรั่วระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร จากการที่ท่อและส่วนที่พองลมของท่อกดจนผนังหลอดลมด้านหลังทะลุ
“นาน” คือใส่ท่อทางปากเกิน 7 วัน แต่ถ้าผมเลือกได้อยากให้เจาะคอตั้งแต่ใส่ท่อไปเพียงสามวันด้วยซ้ำ เพื่อลดการทรมาน
การเจาะคอมีข้อดีอย่างไร
• ไม่เจ็บ คือในมุมมองของคนไข้ที่ใส่ท่อทางปากมานานจนเป็นแผลเต็มปาก น้ำลายล้นออกข้างปาก หรือลิ้นเน่าเป็นสองแฉก เหมือนได้ขึ้นสวรรค์เลยทีเดียว
• กล่องเสียงไม่ตีบ
• ถ้าท่อหลุดมีโอกาสใส่ใหม่ได้ง่าย และมักไม่เสียชีวิตทันที
• เวลาดูดเสมหะไม่เจ็บ
• กลืนน้ำลายได้ และอาจกินอาหารได้
ใน คห.1 ขอให้เพื่อนๆ ลองทดสอบว่า มีความเข้าใจในข้อเสียของการเจาะคออย่างถูกต้องหรือไม่
เจาะคอดีหรือไม่ดี? อยากให้ญาติเจาะคอไหม? ทำความเข้าใจเรื่องการเจาะคอไปด้วยกัน
[คลิกที่นี่เพื่อดูกระทู้ในพันทิป ที่ปรึกษาเรื่องการเจาะคอ]
คำถามแบบนี้มีบ่อย ผมเลยอยากเล่าความรู้สึกของผมที่มีต่อการเจาะคอให้ฟัง
ความสุขของมนุษย์ที่แท้จริงคือการหายใจ รองลงมาคือการกลืนน้ำลาย และการกินข้าวทางปาก
การเจาะคอให้ความสุขได้ทั้งสามอย่าง ผมจะพยายามเล่าให้ฟังว่าการเจาะคอมีข้อดีอย่างไรโดยใช้ความรู้ของผมเอง และอ่านประกอบอีกนิดหน่อย
สำหรับภาพประกอบส่วนใหญ่ จะใส่ link ไว้ที่รูป สามารถคลิกได้
การเจาะคอคืออะไร
คือการเจาะผิวหนังและผนังหลอดลมบริเวณลำคอ ซึ่งต่ำกว่าลูกกระเดือก เพื่อใส่ท่อช่วยหายใจ
เวลาเจาะคุณหมอก็จะให้ผู้ป่วยนอนหงาย ฉีดยาชาที่คอ แล้วใช้มีดกรีดผิวหนังและแหวก ๆ จนถึงหลอดลม โดยพยายามผลักต่อมไธรอยด์ไปด้านบน แล้วก็ใช้มีดกรีดหลอดลมให้เป็นช่อง ใส่ท่อเจาะคอลงไป ง่าย ๆ แบบนั้นเลยแหละครับ
ถ้าผู้ป่วยใส่ท่อทางปากอยู่แล้ว อาจดมยาสลบก็ได้ ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะไม่ทรมาน
การใส่ท่อช่วยหายใจ
คือการใส่ท่อเข้าสู่หลอดลม ผ่านปากหรือจมูก ส่วนมากหมอก็จะใช้เครื่องมืองัดปากให้อ้ากว้างๆ จนเห็นกล่องเสียงแล้วเอาท่อยาวๆ ใส่ลงไป
ถ้าหมอมือโปร อาจใช้กล้องเล็ก ๆ ใส่ทางจมูกหรือปากแล้วใส่ท่อตามลงไป เหมาะกับคนที่ใส่ยากมากๆ
[ภาพผู้ป่วยเจาะคอและใส่ท่อ]
[ภาพตำแหน่งที่เจาะคอและใส่ท่อเจาะคอ]
[ภาพตำแหน่งที่ใส่ท่อทางปาก]
ใส่ท่อทางเบ้าตาก็มีครับ ผมเพิ่งเคยเห็นในเวบเหมือนกัน ดูเล่นๆ เพื่อความสยอง
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้[ภาพผู้ป่วยใส่ท่อทางตา]
ควรจะทำอะไรก่อน
โดยทั่วไปเวลาเกิดเหตุฉุกเฉิน แพทย์มักใส่ท่อช่วยหายใจทางปากก่อน เช่นเวลาประสบอุบัติเหตุสลบไป หรือโคม่าจากเส้นเลือดในสมองแตก
เราจะไม่ค่อยได้ยินคำถามว่า ญาติต้องใส่ท่อช่วยหายใจ ควรจะใส่ไหม?
เพราะว่าเหตุการณ์มักฉุกเฉินเกินไป เกิดขึ้นเร็วเกินไป หมอไม่มีเวลาถามญาติ
แต่บางครั้งการใส่ท่อช่วยหายใจทางปากอาจยากเกินไป เช่นเคสผู้ป่วยขับมอร์เตอร์ไซค์ไปชนท้ายรถสิบล้อ ทำให้กระดูกหน้าแตก เลือดออกมาก ถ้าแบบนี้อาจต้องเจาะคอแต่แรก เว้นแต่หมอดมยามือโปรอาจใส่ท่อทางปากหรือจมูกได้ โดยมีหมอนักเจาะคอยืนข้างๆ
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
[ภาพเด็กหน้าแตก]
มีการเจาะคอในตำนานแบบหนึ่งที่หมอขั้นเทพชอบทำ เช่นหมอเดินไปพบเด็กหายใจไม่ออกกำลังจะเสียชีวิตอยู่ข้างถนน คุณหมอก็ควักมีดพับออกมาเจาะคอแล้วเอาหลอดกาแฟยัดทันทีโดยใช้เวลาไม่ถึงสิบวินาที
แบบนั้นคือการเจาะที่ส่วนใต้ของกล่องเสียง (Cricothyroidotomy) ซึ่งเป็นตำแหน่งที่หลอดลมอยู่ใกล้ผิวหนังมากที่สุด แต่ในชีวิตจริงผมก็ยังไม่เคยเห็นใครทำแบบนั้นมาก่อน
[ภาพ Crico]
เหตุผลที่ควรเจาะคอ
1.หายใจไม่ออกและใส่ท่อช่วยหายใจไม่ได้ เช่นจาก
• การที่กระดูกหน้าแตกรุนแรง
• หลอดลมแตก เช่นจากการขับมอร์เตอร์ไซค์แล้วเอาคอไปกระแทกกับฝาปิดท้ายรถบรรทุก
• โรคติดเชื้อเช่นคอตีบ
• มะเร็งที่คอ เช่นมะเร็งกล่องเสียง มะเร็งหลอดอาหาร
[ภาพโรคคอตีบ]
2.หายใจได้ค่อนข้างดี แต่คาดว่าอนาคตจะหายใจไม่ได้ เช่นคนเป็นมะเร็งกล่องเสียงที่ยังหายใจได้ หรือ เด็กเป็นหูดที่กล่องเสียง ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากการคลอดผ่านช่องคลอดของแม่ที่เป็นหูดหรือโรคหงอนไก่ (หูดกล่องเสียงเป็นโรคที่รักษายากมากถึงยากที่สุดโรคหนึ่ง)
[ภาพหงอนไก่]
3.ใส่ท่อช่วยหายใจทางปากนานเกินไป เป็นเหตุผลที่คนไข้ส่วนใหญ่ถูกเจาะคอ ข้อเสียของการใส่ท่อทางปากนานเกินไปคือ
• หลอดลมตีบ เพราะท่อจะผ่านส่วนที่แคบที่สุดของหลอดลมและเป็นกระดูกแข็งคือส่วนที่เรียกว่า Subglottic เมื่อนานเข้ามันจะเกิดแผลกดทับที่บริเวณนี้และแผลเป็นหดตัวจนหลอดลมอาจเหลือกว้างเท่าปลายปากกาเท่านั้น
• เจ็บปวดและทรมาน จากการที่กลืนน้ำลายไม่ได้ น้ำลายไหลข้างแก้ม เหม็นเน่าและเกิดแผลกดทับที่ลิ้น เคยเจอคนที่ใส่ท่อนานจนลิ้นเน่าเป็นสองแฉก ซึ่งเมื่อเจาะคอแล้วก็หายได้
• เกิดรอยรั่วระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร จากการที่ท่อและส่วนที่พองลมของท่อกดจนผนังหลอดลมด้านหลังทะลุ
“นาน” คือใส่ท่อทางปากเกิน 7 วัน แต่ถ้าผมเลือกได้อยากให้เจาะคอตั้งแต่ใส่ท่อไปเพียงสามวันด้วยซ้ำ เพื่อลดการทรมาน
การเจาะคอมีข้อดีอย่างไร
• ไม่เจ็บ คือในมุมมองของคนไข้ที่ใส่ท่อทางปากมานานจนเป็นแผลเต็มปาก น้ำลายล้นออกข้างปาก หรือลิ้นเน่าเป็นสองแฉก เหมือนได้ขึ้นสวรรค์เลยทีเดียว
• กล่องเสียงไม่ตีบ
• ถ้าท่อหลุดมีโอกาสใส่ใหม่ได้ง่าย และมักไม่เสียชีวิตทันที
• เวลาดูดเสมหะไม่เจ็บ
• กลืนน้ำลายได้ และอาจกินอาหารได้
ใน คห.1 ขอให้เพื่อนๆ ลองทดสอบว่า มีความเข้าใจในข้อเสียของการเจาะคออย่างถูกต้องหรือไม่