โจทย์มีดังนี้
นายเอกเปิดร้านขายเครื่องดื่ม รับเอาขนมจากนายโทมาขายกระป๋องละ 350 บาท โดยนายโทให้ค่าบำเหน็จนายเอกจากการขายกระป๋องละ 20 บาท ต่อมาขายดี จึงมีข้อตกลงเพิ่มกับนายโทว่า ถ้าหากว่าตัวนายเอกนั้นเกิดขายสินค้าได้แต่ได้เงินจากการขายไม่ครบ นายเอกจะรับผิดชอบชดใช้ในเงินนั้น แต่ขอค่าบำเหน็จเพิ่มอีก 10 บาท เป็น 30 บาทต่อกระป๋อง ต่อมานายตรีมาขอซื้อขนม 50 กระป๋อง แต่ตอนชำระเงินนายตรีบอกไปว่าเงินขาดไป 10 กระป๋องเป็นเงิน 3,500 บาท นายตรีบอกว่าขอติดไว้จ่ายวันพรุ่งนี้ นายเอกไว้ใจจึงให้นายตรีเอาขนมไปหมด ต่อมานายตรีไม่มาชำระค่าขนมที่ขาดอีกเลย นายเอกจึงได้ตกลงว่าจะรับผิดชอบเงินในส่วนที่ขาดไปในส่วนที่นายตรีติดไว้ แต่นายเอกขอค่าบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องเช่นเดิมตามที่ตกลงกันไว้ นายโทปฏิเสธบอกว่าพฤติกรรมของนายเอกทำให้นายโทเสียหาย ดังนั้นนายโทขอจ่ายค่าบำเหน็จ 20 บาทต่อกระป๋องเท่าเดิม อยากทราบว่านายโทต้องจ่ายค่าบำเหน็จแก่นายเอกเท่าไรต่อกระป๋อง
ผมเขียนตอบลงไปดังนี้
มาตรา 833 วางหลักว่า "อันว่าตัวแทนค้าต่างนั้น คือ บุคคลซึ่งในทางค้าขายของเขาย่อมทำการซื้อหรือขายทรัพย์สิน หรือรับจัดทำกิจการค้าขายอย่างอื่นในนามของตนเองต่างตัวการ"
มาตรา 835 วางหลักว่า "บทบัญญัติทั้งหลายแห่งประมวลกฏหมายนี้อันว่าด้วยตัวแทนนั้น ท่านให้ใช้บังคับถึงตัวแทนค้าต่างด้วยเพียงที่ไม่ขัดกับบทบัญญัติในหมวดนี้"
มาตรา 812 วางหลักว่า "ถ้ามีความเสียหายเกิดขึ้นอย่างใดๆ เพราะความประมาทเลินเล่อของตัวแทนก็ดี เพราะไม่ทำการเป็นตัวแทนก็ดี หรือเพราะทำการโดยปราศจากอำนาจหรือนอกเหนือขอบอำนาจ ท่านว่าตัวแทนจะต้องรับผิด"
วินิจฉัย
นายเอกซื้อขนมจากนายโทมาขายในร้านค้าของตนเอง กระป๋องละ 350 บาท โดยได้ค่าบำเหน็จจากนายโทกระป๋องละ 20 บาท ต่อมาสินค้าขายดี ได้มีการตกลงเพิ่มว่า ถ้านายเอกขายสินค้าเก็บเงินมาไม่ครบนายเอกจะรับผิดชอบเงินที่ขาดไปนั้นเอง แต่ขอค่าบำเหน็จเพิ่มเป็นกระป๋องละ 30 บาท แทน เท่ากับว่านายเอกเป็นตัวแทนค้าต่างตามมาตรา 833
ต่อมานายเอกขายขนมให้แก่นายตรีๆ ขอติดเงินไว้ก่อน 10 กระป๋องเป็นเงิน 350 บาท นายเอกประมาทไว้ใจให้ขนมนายตรีไปหมด ต่อมาภายหลังนายตรีไม่กลับมาชำระเงินส่วนที่ขาดอีกเลย เท่ากับนายเอกเป็นตัวแทนที่กระทำโดยประมาทเลินเล่อ ทำให้เกิดความเสียหายแก่ตัวการ นายเอกต้องใช้เงินส่วนที่ขาดนั้นแก่ตัวการคือนายโทตามที่ตกลงเป็นเงิน 3500 บาท ตามมาตรา 835 ประกอบมาตรา 812
ส่วนเงินบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องตามที่ตกลงกันไว้นั้น นายเอกสามารถมีสิทธิที่จะได้รับบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องตามที่ตกลงกันไว้ เนื่องจากเงินส่วนบำเหน็จนั้นแยกออกมาคนละส่วนกับเงินส่วนที่ขาดไป 3500 บาทที่นายเอกต้องรับผิดชอบ ดังนั้นเมื่อนายเอกรับผิดชอบเงินส่วนที่ขาดไปจำนวน 3500 บาท ให้แก่นายโทแล้ว นายเอกก็ยังมีสิทธิที่จะได้รับเงินค่าบำเหน็จกระป๋องละ 30 บาทตามที่ตกลงกันไว้
สรุป นายโทต้องจ่ายค่าบำเหน็จแก่นายเอก 30 บาทต่อกระป๋อง
(ป.ล. ผมลืมเขียนมาตรา 834 ลงไป อันว่าด้วยเรื่องบำเหน็จเป็นอะไรหรือเปล่าครับ ตอบอย่างนี้พอเรียกได้ว่าได้คะแนนหรือถูกหรือเปล่าครับ จะมีสิทธิได้คะแนนเต็มหรือเปล่าครับ แม้ไม่ได้เขียนมาตรา 834 ลงไป)
ข้อสอบราม law 2011 ข้อหนึ่งผมตอบอย่างนี้ถูกหรือเปล่าครับ
นายเอกเปิดร้านขายเครื่องดื่ม รับเอาขนมจากนายโทมาขายกระป๋องละ 350 บาท โดยนายโทให้ค่าบำเหน็จนายเอกจากการขายกระป๋องละ 20 บาท ต่อมาขายดี จึงมีข้อตกลงเพิ่มกับนายโทว่า ถ้าหากว่าตัวนายเอกนั้นเกิดขายสินค้าได้แต่ได้เงินจากการขายไม่ครบ นายเอกจะรับผิดชอบชดใช้ในเงินนั้น แต่ขอค่าบำเหน็จเพิ่มอีก 10 บาท เป็น 30 บาทต่อกระป๋อง ต่อมานายตรีมาขอซื้อขนม 50 กระป๋อง แต่ตอนชำระเงินนายตรีบอกไปว่าเงินขาดไป 10 กระป๋องเป็นเงิน 3,500 บาท นายตรีบอกว่าขอติดไว้จ่ายวันพรุ่งนี้ นายเอกไว้ใจจึงให้นายตรีเอาขนมไปหมด ต่อมานายตรีไม่มาชำระค่าขนมที่ขาดอีกเลย นายเอกจึงได้ตกลงว่าจะรับผิดชอบเงินในส่วนที่ขาดไปในส่วนที่นายตรีติดไว้ แต่นายเอกขอค่าบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องเช่นเดิมตามที่ตกลงกันไว้ นายโทปฏิเสธบอกว่าพฤติกรรมของนายเอกทำให้นายโทเสียหาย ดังนั้นนายโทขอจ่ายค่าบำเหน็จ 20 บาทต่อกระป๋องเท่าเดิม อยากทราบว่านายโทต้องจ่ายค่าบำเหน็จแก่นายเอกเท่าไรต่อกระป๋อง
ผมเขียนตอบลงไปดังนี้
มาตรา 833 วางหลักว่า "อันว่าตัวแทนค้าต่างนั้น คือ บุคคลซึ่งในทางค้าขายของเขาย่อมทำการซื้อหรือขายทรัพย์สิน หรือรับจัดทำกิจการค้าขายอย่างอื่นในนามของตนเองต่างตัวการ"
มาตรา 835 วางหลักว่า "บทบัญญัติทั้งหลายแห่งประมวลกฏหมายนี้อันว่าด้วยตัวแทนนั้น ท่านให้ใช้บังคับถึงตัวแทนค้าต่างด้วยเพียงที่ไม่ขัดกับบทบัญญัติในหมวดนี้"
มาตรา 812 วางหลักว่า "ถ้ามีความเสียหายเกิดขึ้นอย่างใดๆ เพราะความประมาทเลินเล่อของตัวแทนก็ดี เพราะไม่ทำการเป็นตัวแทนก็ดี หรือเพราะทำการโดยปราศจากอำนาจหรือนอกเหนือขอบอำนาจ ท่านว่าตัวแทนจะต้องรับผิด"
วินิจฉัย
นายเอกซื้อขนมจากนายโทมาขายในร้านค้าของตนเอง กระป๋องละ 350 บาท โดยได้ค่าบำเหน็จจากนายโทกระป๋องละ 20 บาท ต่อมาสินค้าขายดี ได้มีการตกลงเพิ่มว่า ถ้านายเอกขายสินค้าเก็บเงินมาไม่ครบนายเอกจะรับผิดชอบเงินที่ขาดไปนั้นเอง แต่ขอค่าบำเหน็จเพิ่มเป็นกระป๋องละ 30 บาท แทน เท่ากับว่านายเอกเป็นตัวแทนค้าต่างตามมาตรา 833
ต่อมานายเอกขายขนมให้แก่นายตรีๆ ขอติดเงินไว้ก่อน 10 กระป๋องเป็นเงิน 350 บาท นายเอกประมาทไว้ใจให้ขนมนายตรีไปหมด ต่อมาภายหลังนายตรีไม่กลับมาชำระเงินส่วนที่ขาดอีกเลย เท่ากับนายเอกเป็นตัวแทนที่กระทำโดยประมาทเลินเล่อ ทำให้เกิดความเสียหายแก่ตัวการ นายเอกต้องใช้เงินส่วนที่ขาดนั้นแก่ตัวการคือนายโทตามที่ตกลงเป็นเงิน 3500 บาท ตามมาตรา 835 ประกอบมาตรา 812
ส่วนเงินบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องตามที่ตกลงกันไว้นั้น นายเอกสามารถมีสิทธิที่จะได้รับบำเหน็จ 30 บาทต่อกระป๋องตามที่ตกลงกันไว้ เนื่องจากเงินส่วนบำเหน็จนั้นแยกออกมาคนละส่วนกับเงินส่วนที่ขาดไป 3500 บาทที่นายเอกต้องรับผิดชอบ ดังนั้นเมื่อนายเอกรับผิดชอบเงินส่วนที่ขาดไปจำนวน 3500 บาท ให้แก่นายโทแล้ว นายเอกก็ยังมีสิทธิที่จะได้รับเงินค่าบำเหน็จกระป๋องละ 30 บาทตามที่ตกลงกันไว้
สรุป นายโทต้องจ่ายค่าบำเหน็จแก่นายเอก 30 บาทต่อกระป๋อง
(ป.ล. ผมลืมเขียนมาตรา 834 ลงไป อันว่าด้วยเรื่องบำเหน็จเป็นอะไรหรือเปล่าครับ ตอบอย่างนี้พอเรียกได้ว่าได้คะแนนหรือถูกหรือเปล่าครับ จะมีสิทธิได้คะแนนเต็มหรือเปล่าครับ แม้ไม่ได้เขียนมาตรา 834 ลงไป)