เลนส์เก่า เล่าใหม่ #14 Jupiter-8 50mm F2 Red P M39 เลนส์ดีคุ้มค่า Sonnar Soviet

กระทู้สนทนา

สวัสดีครับ พบกันอีกแล้วเดือนละครั้งกับกระทู้ยาวๆ 555 วันนี้ผมจะมาเล่าเรื่องเกี่ยวกับเลนส์สัญชาติรัสเซียตัวนึงนั่นก็คือ Jupiter-8 50mm F2 Red P M39 ซึ่งก็ทุกครั้งก่อนที่ผมจะเข้าเรื่องเลนส์จะขอเล่าประวัติคร่าวๆก่อนที่เข้าเรื่องเลนส์ จุดประสงค์เพื่อเป็นข้อมูลให้กับคนรุ่นต่อๆไป ว่าแล้วก็มาเริ่มกันเลยครับ

*ข้อมูลส่วนใหญ่ได้จากการค้นหาและรวบรวมด้วยตัวผมเอง หากผิดพลาดประการใดต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วยนะครับ*

ความเดิมจากครั้งก่อน ส่วนที่เกี่ยวข้องกับกล้อง Zorki อยู่ในกระทู้นี้แล้วครับ ผมเข้าเรื่องเลนส์เลย
เลนส์เก่า เล่าใหม่ #13 Jupiter-12 35mm 2.8 M39 พฤหัสตูดงอน Biogon Soviet
https://ppantip.com/topic/37593436

จุดกำเนิดคือในช่วงเวลาสงครามโลกครั้งที่2 บริษัท Carl Zeiss Jena ได้สร้างเลนส์ Carl Zeiss Jena Sonnar 50mm F2 Sonnar แปลว่าพระอาทิตย์ โดยเลนส์ตัวนี้มีสองเม้าท์คือ Contax RF และ M39 [Mount Contax RF ใช้กับกล้อง Contax / Mount M39 ใช้กับกล้อง Leica]

ลองดูตัวต้นฉบับกันก่อน Carl Zeiss Jena Sonnar 50mm F2 M39

Carl Zeiss Jena Sonnar 50mm F2 Contax RF

เมื่อโซเวียตชนะสงครามและยึด[ปล้น]ทุกอย่างที่เป็นประโยชน์กลับประเทศ นั่นรวมทั้ง เครื่องจักร ชิ้นเลนส์ พิมพ์เขียว รวมทั้งเจ้าหน้าที่ของ Carl Zeiss ด้วย

*ข้อมูลในวงเล็บ เหล่านี้อ้างอิงจากกระทู้ https://ppantip.com/topic/37280181 ของน้าTamrong ขอขอบพระคุณน้าTamrong มา ณ ที่นี้ด้วยนะครับ*

[ มีเลนส์จำนวนมากที่ถูกผลิตที่โรงงาน KMZ นี้ โดย optical design ของเลนส์ในยุคแรกๆ ก็จะยึดเอาของ Carl Zeiss มาทำ โดยแบ่งได้คร่าวๆดังนี้
Zeiss Biotar มาทำใหม่ในชื่อว่า Helios
Zeiss tessar มาผลิตในชื่อ Industar
Zeiss Sonnar มาผลิตในชื่อ Jupiter ]

Jupiter เกิดมาจาก การกวาด Material ของมาทั้งหมดจากโรงงาน Carl Zeiss หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลง ดังนั้นเลนส์ช่วงแรกๆ ที่ผลิตออกมาจะเป็น Material จาก Zeiss ทั้งหมด แต่ตีตราเป็นจูปิเตอร์ ตอนผลิตครั้งแรก ไม่ใช่ผลิตในประเทศรัสเซีย แต่ผลิตอยู่ในประเทศที่ติดกับเยอรมัน...ที่เป็นทางผ่านไปรัสเซีย

ส่วนตัวหนังสือสีแดงที่เหมือน ก ที่ถูกเขียนไว้ในหน้าเลนส์ของ Jupiter นั้นเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกว่าได้ถูกเคลือบชิ้นเลนส์ ชนิดพิเศษที่ช่วยให้ได้ภาพที่ดีขึ้น [เลียนแบบ T* ของ Carl Zeiss] Jupiter8 50mm F2 เป็นเลนส์ที่ Copy จาก Carl Zeiss Sonnar 50mm F2 แต่ด้วยเหตุผลหลายประการ ทำให้ก๊อบออกมาได้ไม่เหมือนเป๊ะซะทีเดียว

จริงๆแล้วเลนส์ตัวนี้มี 2 Mount คือ Contax RF หรือ Kiev และ M39 เช่นเดียวกับต้นฉบับ ผมจะขอเล่าเฉพาะ Mount M39 นะครับ รุ่นย่อยของ Jupiter8 50mm F2 M39 ในรุ่นที่ 1 - 7 จะยังมีตัว ก สีแดงเขียนที่หน้าเลนส์ แต่หลังจากนี้ก็จะไม่มีแล้วครับ พอจะแบ่งได้ดังนี้

1.PT3005 เป็นรุ่นแรกที่ผลิตออกมา ในปี 1948 โดยใช้ชิ้นเลนส์จาก Carl Zeiss เวอร์ชั่นนี้แทบจะเรียกว่าก๊อบมาทั้งดุ้นเลยก็ว่าได้ ผลิตที่โรงงาน KMZ

Optical Design

2.PT3010 ผลิตออกมาในนาม ZK [Zorki] รุ่นนี้จัดว่าเป็นรุ่นแรกของ Jupiter8 มีลักษณะภาพนอกเหมือนกับ PT3005 แต่ที่แตกต่างคือมีการเปลี่ยนและออกรูปแบบ Optical Design ใหม่ และมีการใส่วันที่และปีที่ผลิตใน Serial No.ด้วย ผลิตในช่วงปี 1949 - 1950 ผลิตที่โรงงาน KMZ

3.PT3015 รุ่นนี้มีความเปลี่ยนแปลงคือมีการเปลี่ยนตรงจุดวงแหวนโฟกัสให้แข็งแรงขึ้น ผลิตที่โรงงาน KMZ

4.PT3020 รุ่นนี้มีการเปลี่ยนตัวถังใหม่ สังเกตุที่จุดปรับค่ารูรับแสงจะมีหูให้จับง่ายขึ้น แต่ยังใช้ชิ้นแก้วจาก Carl Zeiss อยู่ชื่อหน้าเลนส์ยังคงเป็น ZK Zorki อยู่เช่นเดิม ผลิตที่โรงงาน KMZ ในช่วงปี 1949 - 1950

5.PT3030 รุ่นนี้จะมีความเปลี่ยนแปลงจาก PT3020 ตรงที่ค่าปรับรูรับแสงไม่มีหูเกี่ยวแล้ว และวงแหวนที่ใช้ Focus จะมีขนาดอ้วนกว่า PT3020 ผลิตที่โรงงาน KMZ ในช่วงปี 1951 - 1960 ตอนนี้เลนส์ที่ปล้นมาหมดแล้ว จากเวอร์ชั่นนี้ไปเป็นชิ้นแก้วที่รัสเซียทำเอง

6.PT3050 รุ่นนี้ย้ายโรงงานไปผลิตที่โรงงาน GOMZ ซึ่งย่อมาจาก Gosudarstvennyi Optiko-Mekhanicheskii Zavod หรือภาษาอังกฤษคือ State Optical-Mechanical Factory โรงงานใหม่ใกล้ๆ Leningrad ผลิตในปี 1958 จุดน่าสังเกตุของรุ่นนี้คือค่า F จะไม่คลิก และจะมีขนาดบอดี้เล็กกว่า PT3030 นิดๆ

7.PT3060 รุ่นนี้กลับมาผลิตที่ KMZ รุ่นนี้มีความเปลี่ยนแปลงที่ หูที่ใช้เกี่ยวโยกเวลาโฟกัสจากรุ่นก่อนๆที่ผ่านมาหายไปแล้ว ผลิตในปี 1957 - 1960

8.PT3065 รุ่นนี้มีความคล้ายกับตัว PT3060 แต่ก็มีความแตกต่างกันในหลายประการเช่นกัน ผลิตในปี 1960 - 1968 จุดสังเกตุคือ
1.จากที่ผ่านมาจะมีตัวอักษรเหมือน ก สีแดงพอมาถึงรุ่นนี้ไม่มีแล้ว
2.ฟ้อนตัวหนังสือ N หน้า Serial Number จะเป็นคนละฟ้อนกับรุ่นก่อนๆ
3.ตัวเลขบอกระยะหน้าเลนส์ รุ่นก่อนจะบอกเป็น 1:2 F = 5 CM ตอนนี้ถูกเปลี่ยนเป็น 2/50
4.ตัวเลนส์มีเขียนว่า "Made in USSR"

9.PT3070 เป็นรุ่นแรกที่ถูกเปลี่ยนชื่อเป็นภาษาอังกฤษที่ผ่านมาชื่อจะเป็นภาษารัสเซียทั้งหมด ส่วนคุณสมบัติอื่นๆเหมือนกับรุ่น PT3065 ทุกประการ

10.PT3075 รุ่นนี้ไม่ชัดเจนว่าบอดี้สีดำเกิดจากการที่เจ้าของทำเองหรือวางจำหน่ายด้วยสองสีมาตั้งแต่แรก

11.PT3077 รุ่นนี้เป็นรุ่นที่เปลี่ยนวัสดุจากที่ผ่านมาใช้เป็นอลูมิเนียม แต่รุ่นนี้ใช้ทองเหลือง จึงมีน้ำหนักมากกว่ารุ่นก่อนๆ และหายาก ผลิตออกมาจำนวนจำกัด ผลิตที่โรงงาน KMZ ปี 1963 - 1964 และที่ตัวเลนส์จะมีตัวอักษรเขียนว่า "Made in USSR" เลนส์รุ่นนี้ถ้าเป็นเม้าท์ M39 ทำที่โรงงาน KMZ แต่ถ้าตัวที่เป็นเม้าท์ Contax RF ทำที่โรงงาน GOMZ

12.PT3078 รุ่นนี้เป็นรุ่นที่ค่อนข้างแปลก บอดี้สีดำเงาแต่ทั้งเบ้าจมูกเลนส์มีเงิน แต่จมูกดำนะ!!เอากับเขาสิ ตัวเลนส์มีเขียนว่า "Made in USSR" ผลิตที่โรงงาน KMZ ไม่มีปีที่แน่ชัดเดาว่าอยู่ในช่วงปี 1965 - 1967

13.PT3080 รุ่นนี้มีการเปลี่ยนรูปแบบบอดี้ใหม่ทั้งใหม่ ผลิตที่โรงงาน KMZ ปี 1968 โดยรูปร่างใหม่นี้ส่วนสเกลบอกระยะจะถูกย้ายมาอยู่ตรงใกล้ๆเม้าท์มากขึ้น บอดี้จะอ้วนตรงกลางเหมือนโอ่งน้ำ และเป็นรุ่นสุดท้ายที่มีตัวอักษร N นำหน้า Serial Number

14.PT3090 รูปร่างหน้าตาเหมือนกับ PT3080 เพียงแต่จะไม่มีตัวอักษร N นำหน้า Serial Number และเปลี่ยนตำแหน่งจากที่เคยเขียนที่หน้าเลนส์ ตั้งแต่รุ่นนี้ไปจะถูกย้ายมาเขียนที่ด้านข้างของเลนส์แทน และ Serial Number ถูกปรับให้เป็นตัวเลขหกหลัก
*หารูปประกอบไม่ได้ครับ หายากมากๆ ตัวเลนส์มีเขียนว่า "Made in USSR"

15.PT3100 รุ่นนี้มีรูปร่างหน้าตาเหมือน PT3080 แต่เป็นสีดำ และไม่มีตัวอักษร N นำหน้า Serial Number และเปลี่ยนตำแหน่งจากที่เคยเขียนที่หน้าเลนส์ ตั้งแต่รุ่นนี้ไปจะถูกย้ายมาเขียนที่ด้านข้างของเลนส์แทน และ Serial Number ถูกปรับให้เป็นตัวเลขหกหลัก

16.PT3110 เลนส์รุ่นนี้ผลิตที่โรงงาน KMZ มีบอดี้สีดำ และมีการเปลี่ยน Serial Number กลับมาเป็น 7 หลัก จุดแตกต่างกับ PT3100 คือฟ้อนตัวเลข เปลี่ยนไปและสีตัวหนังสือที่บอกสเกลด้านข้างจะมีทั้งสีขาวและสีเขียว

17.PT3120 รุ่นนี้ชื่อเลนส์เปลี่ยนกลับมาเป็นภาษารัสเซีย รุ่นนี้พิเศษตรงที่ชื่อรุ่นเปลี่ยนไป ปกติจะเป็น Jupiter8 แต่รุ่นนี้เขียนว่า Jupiter-8-1 นอกนั้นมีคุณสมบัติเหมือน PT3110 ทุกประการ ผลิตออกมาจำนวนจำกัด

18.PT3130 รุ่นนี้ผลิตออกมาจำนวนจำกัด มีชื่อเป็นภาษารัสเซียว่า Jupiter-8H มีบอดี้สีดำ Serial Number ถูกย้ายกลับมาอยู่หน้าเลนส์อีกครั้ง ย้ายมาผลิตในโรงงาน Arsenal (Ukraine) และมี Serial Number 7 หลัก

กลับมาที่เลนส์ตัวที่ผมจะนำมาเล่า เลนส์ตัวนี้เป็นรุ่น PT3030 หน้าเลนส์มีเขียนเป็นอักษรสีแดง เหมือน ก อ่านว่า แป มีความหมายเดียวกันกับคำว่า RED P ในภาษาอังกฤษ เป็นการบ่งบอกว่าผ่านการ Coating ให้สู้แสงได้ดีระดับนึง
*ข้อมูลส่วนนี้ได้จากน้าหนุ่ม กระโทก และ น้าวิโรจน์ แห่งชาแนลมือหมุน ต้องขอขอบพระคุณน้าทั้งสองท่านมา ณ ที่นี้ด้วยนะครับ*