มองสังคมผ่าน "การบนบาน" และ "การแก้บน"

A: คุณเคยเห็นชาวตะวันตกบนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ไหม เคยเห็นคนทางอเมริกาหรือคนทางยุโรปแก้บนไหม

B: เท่าที่จำความได้ ไม่เคยนะ แต่ก็ไม่แน่ว่าจะไม่มี


A: เทียบกับการบนบานแล้วคนไทยมีการบนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือทำการแก้บนไหม

B: ถ้าเป็นสังคมไทยถือเรื่องที่พบเห็นได้โดยทั่วไป
อยากจะพูดประเด็นอะไรว่ามาเลย


A: การบน คือการขอสิ่งที่อยากได้หรือสิ่งที่คาดหวังจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่ประเด็นไม่ได้อยู่ตรงนี้ ประเด็นที่จะพูดถึงมันเกิดขึ้นหลังจากการบนบานต่างหาก ซึ่งมันก็คือ เมื่อใดก็ตามที่เราได้ตามที่ขอไว้ เราจะต้องมา "แก้บน" ให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์

โดยหลักการ การบนบานคือการขออะไรบางอย่างจากผู้ที่มีอำนาจเหนือกว่าเรา เป็นการขอโดยวิธีที่ไม่เป็นไปตามวิธีปกติที่จะได้สิ่งที่คาดหวังมา

เช่นถ้าเราบนบานกับสิ่งสิ่งศักดิ์สิทธิ์ว่า "ขอให้ลูกสอบเข้าโรงเรียนได้" และถ้าสมมติว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้นมีอำนาจให้ลูกของเราสอบเข้าได้จริงๆ เราก็จะแก้บนให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้น

นี่ถือว่าเป็นการเอาเปรียบเด็กคนอื่นที่ขยันอ่านหนังสือแล้วสอบเข้าได้ใช่ไหม ?

.

หากมองในเชิงโครงสร้าง เราจะเปลี่ยนตัวแสดงในเรื่องเล็กน้อย โดยจะเปลี่ยน "สิ่งศักดิ์สิทธิ์" เป็น "ครูใหญ่"

.

ถ้าเราขอกับครูใหญ่ว่าขอให้ลูกเราได้เข้าเรียนที่นี่ ถ้าเข้าได้เราจะให้เงินตอบแทนกับครูใหญ่คนนั้น

นี่คือการโกงเด็กคนอื่นที่อยากจะเข้าโรงเรียนนี้ใช่ไหม ?

.

เราจะเห็นว่ามันมีโครงสร้างเดียวกัน การบนบานกับการแก้บน ก็คือกระบวนการติดสินบนผู้มีอำนาจ ซึ่งนี่เป็นสิ่งฝังรากลึกมาอย่างยาวนานอยู่ในสังคม

B: เข้าใจแล้ว การทุจริตและการติดสินบนคือสิ่งที่ฝังรากลึกมากับความเชื่อของเรามาอย่างช้านาน

ดังนั้นคนในสังคมของเราจึงมองเรื่องการติดสินบนโดยเห็นว่าเป็นเรื่องธรรมดาโดยไม่รู้ตัว

ส่วนชาวตะวันตกไม่ได้มีค่านิยมในการบนบานสิ่งศักดิ์สิทธิ์แล้วต้องมาตามแก้บนทีหลัง


A: แต่นั่นก็ไม่ได้แปลว่าจะไม่มีการติดสินบนหรือทุจริตในกลุ่มชาวตะวันตก ซึ่งตามข้อเท็จจริงแล้วมันย่อมมีการติดสินบนและการทุจริตแน่นอนอยู่แล้ว เพียงแต่มันไม่ใช่เรื่องที่จะทำกันง่ายๆ และถูกมองว่าเป็นเรื่องธรรมดาสามัญเหมือนอย่างในสังคมของเรา

ฉะนั้นเราไม่สามารถเหมารวมได้ว่าคนไทยชอบติดสินบน

แต่ก็พอจะเห็นแนวโน้มอะไรบางอย่างที่สะท้อนอยู่ในค่านิยมและความเชื่อที่สืบต่อมาอย่างยาวนานของเรา





คิดเห็นกับประเด็นนี้อย่างไรบ้างครับ ร่มแสดงความคิดเห็นกันได้

ปล. ต้องขออนุญาตนำเสนอเป็นเรื่องแต่ง ว่าด้วยบทสนธนาระหว่างคน 2 คนแทนครับ เพราะต้นฉบับของผมเป็นส่นหนึ่งที่จะใช้ในเรื่องสั้นที่กำลังจะเขียนในอนาคตครับ อมยิ้ม17
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่