หลังจากฉายรวดเดียวห้าตอน เหตุการณ์ในเมืองทั้งสามเมืองเดินเรื่องได้รวดเร็วต่อเนื่อง
เห็นภาพว่า ทิศทางในการตัดสินใจเดินนโยบายการต่างประเทศจะส่งผลลัพท์อย่างไร

วาทกรรม
บ้านเมือง ที่ผู้มีอำนาจทั้งสามเมือง อ้างถึงเสมอ เอาเข้าจริงแปลความต่างกัน
มีทั้งเพื่ออาณาประชาราษฏร์ กลุ่มก้อนตัวเอง และดูทางลม ว่ามหาอำนาจจะไปทางไหน
วาทกรรมนี้เป็นตัวแทนชนในชาติ ชนบางกลุ่ม รึไม่อยู่ที่ว่าใครพูด แต่ไม่ใช่ไพร่ ทาสในแคว้นพูด
จึงไม่แปลกที่แม่มิ่งหล้า จะไม่เชื่อคำพูดของไพร่เมืองมัณฑ์ที่อพยพ เนื่องจากอยู่หอคอยงาช้าง


มหาอำนาจ
มีทั้งมุ้งเล็กในมุ้งใหญ่ และข้ามน้ำข้ามทะเลมา ใครเหนือกว่าย่อมเดินนโยบายต่างจากด้อยกว่า
ถ้าฝรั่งรู้ว่า ไร้น้ำยา กระดูกอ่อน ย่อมต้องฮุบเหยื่อในที่สุด การอวยให้แคว้นเล็กเป็นอิสระไม่ต่างจากหุ่นเชิด
ที่ทั้งรู้แต่อยากลอง เพราะไม่อยากเสียอำนาจ และนึกว่าจะหลอกฝรั่งได้ ถือเป็น สมันน้อยในดงเสือ

ส่วนที่รู้ดีว่าฝรั่งมีเรือเหล็กลอยน้ำแล้ว แต่ยังซื้อไม้สักไปต่อเรือแบบจีน เพราะต้นทุนต่ำกว่าเหล็กมาก
แถมเจ้าแคว้นขายให้ถูก เพื่อแลกกับปืนยาวรุ่นเก่า ที่บางคนเคลิ้มไปว่าจะดีเท่าฝรั่ง หารู้ไม่ว่าพ่อค้าฝรั่งที่มาขาย
คือคนของรัฐบาลฝรั่งนั่นเอง เขาใช้บ.เอกชนมาบังหน้า เพื่อให้ละอ่อนตายใจ
ขนาด007 ยังทำงานบ.ขนส่งข้ามชาติ เวลายื่นนามบัตรอ่อยเหยื่อ ทั้งที่อยู่หน่วยMI6

จอห์น แบร็กกิ้น หน่วยข่าวกรองภาคสนามประจำ เอเชีย แปซิฟิค สาขาสิงคโปร์ เดินทางสืบข่าวทั่วภูมิภาค
โดยมีอาชีพ ทำไม้บังหน้า รับสัมปทานไม้หลายเขต ได้รับรายงานจากทุกหน่วยเป็นระยะๆ เป็นเพื่อนซี้กับพระเอก
จากการสืบข่าว จนได้ข้อสรุปส่งหน่วยเหนือ แต่ด้วยความรักเพื่อน และไม่หักหลังผู้มีประคุณ ที่ไม่เป็นภัยต่อควีน
จึงได้ช่วยสยามให้ผนวกเชียงเงินเข้าเป็นส่วนหนึงได้สำเร็จ เพราะพระเอกย่อมรับข้อเสนอของอังกฤษ ด้วยการต่อรอง
นับว่าเป็นสายพิราบ ที่ควีนส่งมาต่างพระเนตรพระกรรณ เนื่องจากข้าหลวงที่อินเดีย พยามสร้างอิทธิพลยกตัวเป็นอ๋อง

พระเอกมองการณ์ไกล ฝากลูกไว้กับยอดสายลับ หวังให้ลูกรู้เท่าทันโลก จะได้ปรับตัวตามยุคสมัย


แผนที่ภูมิภาคเอเชียตะวันออก พ.ศ.2414 ห้าปีก่อนเดินเรื่องในรากนครา พ.ศ.2419 ร.ศ.102

การเมือง
แต่ละแคว้นย่อมอยากได้ผลประโยชน์เพิ่ม ไม่มีใครอยากเสียหรือยกให้ แต่การรบต้องใช้เงินและเสี่ยง คาดหวังยาก
การฑูตจึงเป็นทางออกที่ดีที่สุด ในการรักษาผลประโยชน์ไว้ ดีกว่าเสียไปทั้งหมด และมีแพะบูชายัญไปแล้ว เช่น
จีน อินเดีย พม่าบางส่วน การที่ละอ่อนในหุบ ไม่สำเนียกว่า ชาติใหญ่ยังแพ้ แต่ชาติเล็กยืนไหว เพราะใช้สายลับแบบไซซี
จึงเป็นเรื่องไม่ต่างจาก สีซอให้ควายฟัง เพราะนั่นเป็นเรื่องสมัยชุนชิว ที่แคว้นอู๋ กับเยว่ สู้กัน แคว้นรอบๆขนาดไม่ต่างกัน
อุบายนั้นจึงใช้ได้ แต่นี้คือ มองโกลถล่มพุกาม การหัวหมอ บ้องตื้นเช่นนี้ พระเอกเมตตา ถือว่าดีแค่ไหนแล้ว
คงเห็นแก่ความเป็นญาติ และข้าหลวงผู้มีอำนาจเต็มเข้าใจปัญหา เพราะอยากให้ล้านนาอยู่ร่วมกัน


ความรัก
นางเอก ทนวาทกรรมที่หน่อเมืองพูดไว้เนืองๆไม่ไหวว่า เห็นผัวดีกว่าบ้านเมือง
แรกทีนางคิดว่าอย่างนั้น แต่พอได้ฟังและเห็นโลกภายนอก หลังออกจากกะลาไม่นาน
ความคิด อุดมการณ์เปลี่ยนไป จนหน่อเมืองนึกกว่าพระเอกล้างสมอง พูดยังกับคนไม่มีเมีย

เมียไม่รัก ไม่บูชาผัว ผัวที่ไหนจะไว้ใจฝากผีฝากไข้ ตัวเองเบี้ยวไปทั่ว แถตกดอยไปหลายรอบ
ถ้ารักบ้านเมือง ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดิน สมณะชีพราหมณ์ คฤหบดีเศรษฐี คงไม่หน้ามืดเห็นแค้นส่วนตัวสำคัญกว่าเชียงเงิน

มิ่งหล้า เอาแต่ใจมาทั้งชีวิต แพ้ไม่เป็นเพราะใครๆก็ยอม พอมาทำอย่างนี้กับพระเอกบ้างกลับหนังคนละม้วน
เพราะพ่อไม่ปลื้ม เลี้ยงไว้เป็นบรรณาการ แล้วทำตามคำสั่ง พออยู่เมืองมัณฑ์ก็นึกว่าต้องเหนือว่านางเอก
เพราะแม่ให้ท้ายมาทั้งชีวิต นางกล้าได้กล้าเสียเหมือนแม่ แต่ไม่โหดขนาดวางยาฆ่าพี่สาวตัวเอง
ถ้านางโหดเหมือนแม่ ปัทมสุดาคงโดนยาสั่งตายตั้งแต่วันที่โดนแฉ เพราะหน่อเมืองชำนาญยาสั่งเช่นกัน

มีนางเอกที่ทำใจไม่ได้ อินทรดูออกว่าเป็นยาสั่ง พระเอกเชื่อใจเมียว่าไม่คิดทำ เพราะต้องกินสองตัวถึงได้ผล
อีกขวดไม่รู้หายไปไหน สงสัยทิ้งไปก่อนแล้วแต่ถ่ายภาพไม่ทัน มีขวดกลมกับเหลี่ยม



เนื่องจากบทเขียนไม่ให้กระทบความรู้สึกเพื่อนบ้าน จึงต้องเล่าบางแง่ บางมุม ทำให้ขาดการปะติดปะต่อในหลายๆเรื่อง

ฉากปักปันเขตแดน ทำได้ดีมาก บรรยากาศจริงจังแต่สุภาพ แสดงให้เห็นว่า ชนชั้นปกครองแถบนี้ ฉลาดรู้ทันฝรั่ง
แต่ผลประโยชน์นั้นไม่เข้าใครออกใคร หมู่ฝรั่งเล่นละครเก่ง ถ้าไม่ได้เกลอแบร็กกิ้นมาช่วย งานนี้สาหัสนัก

ฉากหม่องหม่อง ซูซู เดินขึ้นกลไฟ ถือว่าช่องและผู้จัดใส่ใจ ทั้งที่แค่เดินถึงหน้าประตูวังก็พอ ใช้คนเล่าประหยัดกว่า
แต่ลงทุนทำCG ตั้งแต่เรือปืนอังกฤษล่องลำน้ำ มาถึงหน้าวังที่ซูซูทอดเนตร จนเป็นลมเมื่อเห็นเรือปืนมาจอดหน้าวังแล้ว
เมืองมัณฑ์ยิ่งใหญ่ แต่อังกฤษนั้นเหนือกว่ามากในทุกด้าน ซูซูยังคิดจะเอาคืนเมื่อมีโอกาส แต่คนมาส่งมีแค่นางกำนัล
ไพร่ฟ้าหายหมด หมู่ฝรั่งว่า

ราษฎรไม่คิดต่อสู้ เพราะไม่รู้จะสู้ไปเพื่ออะไร เนื่องจากกดขี่พวกเขามาตลอด
บ้านเมืองขาดความสามัคคีขนาดหนัก เนื่องจากกษัตริย์และมเหสี
ไม่เคยทำตนให้เป็นที่รักของประชาชน

ท้องปลอมไม่พอ ยังจะสร้างหอคำให้เปลืองท้องพระคลัง บรรดาขุนนางที่รักชาติล้วนตายไปมาก
ที่อยู่มีแต่ประจบสอพลอ พอมิ่งหล้าแสดงจุดยืน ไม่แปลกที่ขุนนางรักชาติจะหนุนให้นางเป็นใหญ่แทนซูซู
เพราะภาวะวิกฤตที่ให้สัมปทานฝรั่งเศสเช่นนี้ ไม่รู้จะรบกับอังกฤษวันไหน จึงปุบปับฉับผลัน จนตามไม่ทัน

พระเอกยอดสายลับ
ภารกิจเป็นไปไม่ได้ ทำได้ทุกภารกิจ ช่วยน้องเมียง่ายดั่งปลอกกล้วยเข้าปาก หอบมาเชียงพระคำไม่บุบสลาย
ขนาดหมอฝรั่งห้าม เพราะกลัวเลือกตกในตาย แต่เก่งซะอย่างน้องเมียไม่เป็นไร

แต่พอเรื่องเมีย ช้าไปหมด ปล่อยให้ตายที่ภูผาเมือง ทั้งที่นางเอกไม่มีสิทธิ์ลอดหูตาของเจ้าย่าไปได้
เจ้าย่าไม่ไว้ใจแต่แรกแล้ว ถึงให้ละอองคำมาสอดส่อง พอแน่ใจว่าดีจริงก็แล้วไป
แต่ท่าทางจะอุ้มหลานหายไป มีรึเจ้าย่าจะไม่ส่งคนไปส่อง เรื่องจริงเจ้าย่าน่าจะซ้อนแผนจับหน่อเมืองมากกว่า

ส่วนนางเอกสวมรอยเป็นพระเอก อ่อนตรงที่หน่อเมืองไม่รู้ถึงรังสีอำมหิต แสดงว่าไม่ใช่ยอดยุทธ
และเพลงดาบแรกมักหยั่งเชิงก่อน เพราะเคยโดนเพราะเอกเชือดท้องมาแล้ว ไม่น่าบุ่มบ่ามขนาดนี้
ที่สำคัญต้องตัดหัวไปด้วย เพื่อเซ่นไหว้ การหนีไปเฉยๆถือว่าผิดธรรมเนียมการดวล
ผกก.ใส่ใจการชักดาบได้ดี ต้องหันคมขึ้นเสมอและเลือกใบดาบที่ขึ้นลายงดงาม สมกับระดับเจ้านาย
ส่วนเรื่องทิ้งฝักดาบ น่าจะแทนความมุทะลุของหน่อเมือง เพราะที่ข้างอานจะมีซองหนังไว้พักฝักดาบ ไม่ต้องคอยถือ

ดูยังไงนางเอกไม่ควรตาย ตายแล้วไม่ได้ทำเพื่อบ้านเมืองมีแต่สนองความมักใหญ่ของหน่อเมือง
ขนาดพ่อยังทำใจได้ ขาดเหตุผลแบบ เฉียวฟงฆ่าตัวตาย รายนั้นคนเขียนยัดเยียดให้ตายแบบก้วยเจ๋ง


นักแสดงเรื่องนี้ ทุกคนตั้งใจเต็มที่กับงาน แม้ภาษาเป็นอุปสรรคแต่อารมณ์ สายตา น้ำเสียง สื่อให้เข้าใจได้
การอู้คำเมือง ทำให้เข้าใจล้านนาได้ถึงกว่าภาษากลางมาก และคำบรรยายช่วยให้ คนที่มีปัญหาในการฟัง
ได้รับชมละครคุณภาพ ถือว่าสร้างกุศล ใช่จะมีแต่คนหูดีดูเพียงอย่างเดียว พี่น้องล้านนา ไทใหญ่ ไทเขิน ไทยองฯ
ได้รับชมละครภาษาถิ่น เครือญาติ มีจำนวนหลายสิบล้านคน และพี่น้องเชียงรุ่ง สิบสองปันนา มณฑลหยุนหนาน

การผลิต ด้วยทุนจำกัด แต่เครื่องแต่งกายตรงยุค แม้ตอนจบถึงขั้นหมดงบ เพราะCGดอกชมพูป่าร่วง
จนดูไม่ออกว่า โกศสององค์นั่น อันซ้ายพระเอกกับนางเอก อันขวามิ่งหล้า รึเปล่าเพราะอันซ้ายมีรูปถ่ายติดไว้
น่าจะเก็บไว้คู่กันมากกว่าสร้างอีกอัน ส่วนอันขวาของมิ่งหล้าเพราะอยากอยู่ใกล้พระเอก นางเอก มีภูแก้วมานั่งเฝ้า

ตอนจบ ยืดต่างจากเพลิงบุญ ที่ลุ้นจนจบ แต่ถูกยืดไปสองตอนก่อนหน้า จึงเป็นธรรมดาที่ลักลั่น
ถ้ามีภาคต่อคงสามชาติสามภพ มาลงเอย แต่จะเป็นเรื่องไหนคงต้องลุ้นกันต่อไป

ขอขอบคุณ ช่อง3 ผู้จัดและคณะ ที่ผลิตละครย้อนยุคการเมืองทุนสูง ไม่เน้นตบจูบดูดปาก แต่สามารถขายโฆษณาได้
และนักแสดงหลายคนมีงานเข้ามาไม่ขาดในช่วงนี้ ขอให้รักษาคุณภาพงานให้ดียิ่งๆขึ้นไป

ท้ายนี้ผิดพลาดประการใด ผู้เขียนต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ ขอบคุณครับ