ตอนผวน

๏ ดอนวรรคตูแง่ม้าย....ยองมาม
จวยหวะสังงองลาม......แบ่วแล้ง
ทวนสัดส่ำสองสาม......มับสิ แสลน
เปียบระเบ็นแฝวแพร้ง...อิ่วพล้านคลวนโผง ฯ

ตอนแปล

๏ ดูวรรคตอนง่ายแม้.....ยามมอง
จังหวะสวยงามลอง.......แบ่งแล้ว
ทำสัดส่วนสามสอง.......มิสับ สนแล
เป็นระเบียบแฝงแพร้ว....อ่านพลิ้วโคลงผวน ฯ

วิธีแต่ง แบ่งจังหวะการผวนคำในวรรคหน้าของทุกบาท ให้เป็นแบบ 3-2 ไปตลอด ส่วนวรรคหลังท้ายบทจะแบ่งเป็น 2-2 ตามนี้
การแบ่งแบบนี้ทำให้จังหวะในการอ่านลงตัว เป็นระเบียบ ไม่ลักลั่นกัน และทั้งสองบทไม่ว่าจะผวนหรือแปล ก็จะถูกฉันทลักษณ์เสมออีกด้วย

วิธีคิด ตำแหน่งคำที่ 6 7 ในบาทแรก และคำที่ 4 5 ในบาทที่ 2 3 ต้องหาคำที่เป็นแนวเดียวกัน ซึ่งในตัวอย่างนี้คือ ยามมอง งามลอง สามสอง คำที่ 6 7 ในบาทที่ 2 และคำที่ 4 5 ในบาทที่ 4 ก็ต้องหาคำแนวเดียวกันให้ได้ เช่น แบ่งแล้ว แฝงแพร้ว ในตัวอย่างนี้ เป็นต้น ซึ่งความยากจะอยู่ตรงจุดนี้นั่นเอง

คือผมดูบทที่ว่าท่านสุนทรภู่ได้แต่งไว้ ท่านไม่ได้ผวนทุกคำ และที่สำคัญคือ ตอนผวนก็แลถูกฉันทลักษณ์ดี แต่พอแปลออกมาแล้ว มีผิดฉันทลักษณ์หลายจุดเลย ดังนั้น ผมจึงคิดโคลงผวนแบบนี้ขึ้นมา หวังว่าจะมีประโยชน์ต่อผู้ที่เข้ามาอ่านไม่มากก็น้อยนะครับ