ถ้าหากพูดถึงอาชีพ
กิจกรรมบำบัด ผมคิดว่าทุกคนจะไม่รู้จักอย่างแท้จริง อาจคิดว่ากิจกรรมอะไรหรอ ผู้นำสันทนาการผู้นำกิจกรรมเปล่านะ เมื่อเราได้อธิบายความหมายไป ผู้คนอีกกลุ่มก็จะตอบว่า อ๋อ นักกายภาพบำบัดนั่นเอง แต่ถ้าหากเราลองรู้จักกันอย่างแท้จริงเราจะรู้เลยครับ ว่ามันต่างกัน พูดง่าย ๆ นะครับ กิจกรรมบำบัดคือการนำกิจกรรมมาเป็นส่วนหนึ่งในการรักษาผู้ป่วย ในความคิดผมผมคิดว่าจะทำให้การรักษานั้นไม่น่าเบื่ออีกต่อไป และมีจุดมุ่งหมายในการรักษามากขึ้นกว่าเดิม โดยกิจกรรมที่รักษานั้นจะเกิดจากการออกแบบกิจกรรม และการวิเคราะห์กิจรรมที่เหมาะสมสำหรับตัวคนไข้โดยตรง
ในปัจจุบันเรามักจะเจอปัญหาเหล่านี้ โดยในคนบางกลุ่มก็ไม่ทราบว่านักกิจกรรมบำบัดสามารถช่วยเหลือคุณได้เหมือนกัน
Q : ลูกเป็นออทิสติกทำอย่างไรดีคะ ?
Q : ลูกไม่ยอมสบตา ไม่ยอมเรียน สมาธิสั้น ควรทำอย่างไร ?
Q : ลูกเป็นสมองพิการ แม่สิ้นหวังมากเลยค่ะ แม่หาทางออกไม่ได้จริงๆ ค่ะหมอ แม่ควรนำลูกไปรักษาที่ไหนดีคะ ?
Q : ผมเป็นอัมพาตครึ่งซีกครับ ผมจะอยู่อย่างไร ร่างกายผมอ่อนแรง ผมทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้เหมือนเมื่อก่อนแล้ว ผมอยากตาย ผมหาทางออกไม่ได้จริง ๆ ผมควรทำอย่างไรดี ?
Q : ผมเป็นอัมพาตครึ่งท่อน หมอบอกว่าผมไม่สามารถฟื้นได้แล้ว แต่ผมยังอยากช่วยเหลือตัวเองให้มากที่สุด อยากทำทุกอย่างด้วยตัวเอง ผมควรทำอย่างไรดีครับ ?
ผมคิดว่านักกิจกรรมบำบัดยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในประเทศไทยมากนัก แต่ถ้าหากเป็นในส่วนของต่างประเทศนั้น นักกิจกรรมบำบัดได้กลายเป็นส่วนสำคัญในการดูแลและช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วย ในส่วนของคนไทยก็มักจะเข้าใจผิดในว่านักกิจกรรมบำบัดมีส่วนคล้ายกับกายภาพมาก แต่ถ้าลองรู้จักดี ๆ เราทำงานต่างกันมากครับ
อาชีพนักกิจกรรมบำบัดได้เริ่มเข้ามาในไทยโดยก่อตัวขึ้นที่แรกคือมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นที่แรกและดำเนินการเรื่อยมา จนล่าสุดมหาวิทยาลัยมหิดลซึ่งมีชื่อเสียงทางด้านสถาบันการศึกษาทางการแพทย์ได้เริ่มมีแนวคิดที่จะจัดตั้งสาขานักกิจกรรมบำบัดอีกเป็นแห่งที่สองของประเทศไทย ดังนั้นเรากำลังอยู่ในการขับเคลื่อนเพื่อสร้างบุคลากรทางสายสุขภาพขึ้นมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งสองสถาบันเราจะเข้าใจกันว่าเราไม่ได้เกิดมาเพื่อแข่งขันกันว่าสถาบันไหนดีสถาบันไหนเด่น แต่เราทุกคนถูกสร้างขึ้นมาเพื่อจะทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ และทำให้อาชีพเราก้าวหน้าขึ้นไปอย่างต่อเนื่อง
หากมองโดยภาพรวมในสาขานักกายภาพบำบัดเน้นในการฟื้นฟูผู้ป่วยที่มีความบกพร่องด้านการช่วยเหลือตัวเอง อาทิ ผู้ป่วยอัมพาต เป็นต้น โดยเข้าไปดูแลให้คนไข้สามารถใช้กล้ามเนื้อแขน ขา ให้ทำงานได้เกือบเป็นปกติ เพราะในความเป็นจริงผู้ที่ป่วยด้วยโรคดังกล่าวคงไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตหรือหายขาดจากโรคที่เป็นได้ร้อยเปอร์เซ็นต์
ในขณะที่นักกิจกรรมบำบัดจะลงลึกในรายละเอียดมากกว่านั้นคือ เมื่อคนไข้สามารถยกแขนหรือใช้กล้ามเนื้อที่เป็นชิ้นส่วนใหญ่ๆได้แล้ว ยังต้องทำให้อวัยวะส่วนนั้นสามารถใช้ดำเนินชีวิตประจำวันได้ เช่น การสวมใส่เสื้อผ้า รับประทานอาหารได้ด้วยตนเอง หรือแม้กระทั่งการหัดเขียนหนังสือหรือลงมือประกอบอาหารเอง แต่หากจะให้การรักษาได้ผลดีทั้งนักกิจกรรมบำบัด นักกายภาพบำบัด และแพทย์ต้องร่วมมือกันทำงานเป็นทีมเพราะแต่ละคนก็เชี่ยวชาญกันไปคนละด้าน
โดยการทำงานของกิจกรรมบำบัดจะแบ่งออกไปสี่ฝ่ายครับ ฝ่ายแรกคือ ฝ่ายกาย เน้นฟื้นฟูกล้ามเนื้อมัดเล็กเป็นหลัก การกินข้าว การทำกิจวัตรประจำวัน ฝึกผู้ป่วยอัมพาตให้เขาสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ หรือทำอุปกรณ์ดามเพื่อคงการเคลื่อนไหวของมือและแขน ทำอุปกรณ์ช่วยในการกินข้าว ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ
- ฝ่ายที่สองนะครับ คือฝ่ายจิต เราจะให้บริการในบุคคลที่มีความบกพร่องทางจิตสังคม บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง หรือพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป จนส่งผลกระทบต่อการทำกิจวัตรประจำวัน เราก็จะให้คำรึกษาให้ความรู้รวมถึงฝึกฝนทักษะต่าง ๆ ด้านการดำเนินชีวิต เช่น การจัดการแก้ไขปัญหา การฝึการใช้จ่ายเงิน เป็นต้น
- ฝ่ายที่สามนะครับ คือฝ่ายสูงอายุ เราจะเน้นที่การฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่ายกายในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นความแข็งแรงของร่างกาย กระตุ้นพัฒนาสมอง ป้องกันภาวะสมองเสื่อม ป้องการภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
- ฝ่ายที่สี่นะครับ คือ ฝ่ายเด็ก เราจะเจอเด็กหลาย ๆ แบบ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ออทิสติก เด็กสมองพิการ เด็กสมาธิสั้น เด็กที่มีความบกพร่องด้านการเรียนรู้ รวมถึงเด็กที่มีพัฒนาการล่าช้า เราจะกระตุ้นพัฒนาการของเด็กให้เติบโตสมวัย การทำงานของเราเราจะมองที่ปัญหาของเด็ก แต่เราจะแตกต่างกับครูการศึกษาพิเศษ เช่น ถ้าเด็กเขียนหนังสือไม่ได้ ครูการศึกษาพิเศษจะฝึกให้เด็กเขียน แต่ถ้าเป็นนักกิจกรรมบำบัดจะต้องประเมินถึงปัญหาว่าทำไมเด็กถึงเขียนไมได้ เด็กมีปัญหากล้ามเนื้ออ่อนแรงไหม หรือเด็กมีความบกพร่องด้านการรับรู้ทางสายตา เพื่อที่จะออกแบบกิจกรรมในการรักษาที่เหมาะสมกับเด็ก
เห็นไหมครับ ที่กล่าวมาเป็นคำอธิบายโดยย่อ ๆ ของนักกิจกรรมบำบัด ในความคิดผมผมว่าเป็นอาชีพที่ขาดแคลนในประเทศไทยมาก แต่ผมคิดว่าประเทศไทยก็ยังไม่ค่อยเห็นความสำคัญมากเท่าไหร่ แต่ผมก็ยังอยากให้เป็นแนวทางสำหรับคนที่คิดจะเรียนต่อนะครับถ้าคุณสนใจที่จะช่วยเหลือคน แต่คุณไม่รู้ว่าสิ่งที่คุณอยากช่วยมันคือหน้าที่ของนักกิจกรรมบำบัด คุณได้พบทางของคุณแล้วครับ รวมถึงบุคคลที่มีปัญหาในทางที่กล่าวมาเบื้องต้น แต่คุณไม่รู้ว่านักกิจกรรมบำบัดสามารถช่วยเหลือคุณได้จากปัญหาที่คุณหาทางออกมาตลอด คุณสามารถปรึกษาได้เสมอครับ สุดท้ายนี้ถ้ามีใครสงสัยหรืออยากแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาชีพนี้ สามารถแนะนำได้ตลอดนะครับ
เขาเรียกผมว่า นักกิจกรรมบำบัด.
ในปัจจุบันเรามักจะเจอปัญหาเหล่านี้ โดยในคนบางกลุ่มก็ไม่ทราบว่านักกิจกรรมบำบัดสามารถช่วยเหลือคุณได้เหมือนกัน
Q : ลูกเป็นออทิสติกทำอย่างไรดีคะ ?
Q : ลูกไม่ยอมสบตา ไม่ยอมเรียน สมาธิสั้น ควรทำอย่างไร ?
Q : ลูกเป็นสมองพิการ แม่สิ้นหวังมากเลยค่ะ แม่หาทางออกไม่ได้จริงๆ ค่ะหมอ แม่ควรนำลูกไปรักษาที่ไหนดีคะ ?
Q : ผมเป็นอัมพาตครึ่งซีกครับ ผมจะอยู่อย่างไร ร่างกายผมอ่อนแรง ผมทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้เหมือนเมื่อก่อนแล้ว ผมอยากตาย ผมหาทางออกไม่ได้จริง ๆ ผมควรทำอย่างไรดี ?
Q : ผมเป็นอัมพาตครึ่งท่อน หมอบอกว่าผมไม่สามารถฟื้นได้แล้ว แต่ผมยังอยากช่วยเหลือตัวเองให้มากที่สุด อยากทำทุกอย่างด้วยตัวเอง ผมควรทำอย่างไรดีครับ ?
ผมคิดว่านักกิจกรรมบำบัดยังไม่ค่อยเป็นที่รู้จักในประเทศไทยมากนัก แต่ถ้าหากเป็นในส่วนของต่างประเทศนั้น นักกิจกรรมบำบัดได้กลายเป็นส่วนสำคัญในการดูแลและช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วย ในส่วนของคนไทยก็มักจะเข้าใจผิดในว่านักกิจกรรมบำบัดมีส่วนคล้ายกับกายภาพมาก แต่ถ้าลองรู้จักดี ๆ เราทำงานต่างกันมากครับ
อาชีพนักกิจกรรมบำบัดได้เริ่มเข้ามาในไทยโดยก่อตัวขึ้นที่แรกคือมหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นที่แรกและดำเนินการเรื่อยมา จนล่าสุดมหาวิทยาลัยมหิดลซึ่งมีชื่อเสียงทางด้านสถาบันการศึกษาทางการแพทย์ได้เริ่มมีแนวคิดที่จะจัดตั้งสาขานักกิจกรรมบำบัดอีกเป็นแห่งที่สองของประเทศไทย ดังนั้นเรากำลังอยู่ในการขับเคลื่อนเพื่อสร้างบุคลากรทางสายสุขภาพขึ้นมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งสองสถาบันเราจะเข้าใจกันว่าเราไม่ได้เกิดมาเพื่อแข่งขันกันว่าสถาบันไหนดีสถาบันไหนเด่น แต่เราทุกคนถูกสร้างขึ้นมาเพื่อจะทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ และทำให้อาชีพเราก้าวหน้าขึ้นไปอย่างต่อเนื่อง
หากมองโดยภาพรวมในสาขานักกายภาพบำบัดเน้นในการฟื้นฟูผู้ป่วยที่มีความบกพร่องด้านการช่วยเหลือตัวเอง อาทิ ผู้ป่วยอัมพาต เป็นต้น โดยเข้าไปดูแลให้คนไข้สามารถใช้กล้ามเนื้อแขน ขา ให้ทำงานได้เกือบเป็นปกติ เพราะในความเป็นจริงผู้ที่ป่วยด้วยโรคดังกล่าวคงไม่สามารถกลับมาใช้ชีวิตหรือหายขาดจากโรคที่เป็นได้ร้อยเปอร์เซ็นต์
ในขณะที่นักกิจกรรมบำบัดจะลงลึกในรายละเอียดมากกว่านั้นคือ เมื่อคนไข้สามารถยกแขนหรือใช้กล้ามเนื้อที่เป็นชิ้นส่วนใหญ่ๆได้แล้ว ยังต้องทำให้อวัยวะส่วนนั้นสามารถใช้ดำเนินชีวิตประจำวันได้ เช่น การสวมใส่เสื้อผ้า รับประทานอาหารได้ด้วยตนเอง หรือแม้กระทั่งการหัดเขียนหนังสือหรือลงมือประกอบอาหารเอง แต่หากจะให้การรักษาได้ผลดีทั้งนักกิจกรรมบำบัด นักกายภาพบำบัด และแพทย์ต้องร่วมมือกันทำงานเป็นทีมเพราะแต่ละคนก็เชี่ยวชาญกันไปคนละด้าน
โดยการทำงานของกิจกรรมบำบัดจะแบ่งออกไปสี่ฝ่ายครับ ฝ่ายแรกคือ ฝ่ายกาย เน้นฟื้นฟูกล้ามเนื้อมัดเล็กเป็นหลัก การกินข้าว การทำกิจวัตรประจำวัน ฝึกผู้ป่วยอัมพาตให้เขาสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติ หรือทำอุปกรณ์ดามเพื่อคงการเคลื่อนไหวของมือและแขน ทำอุปกรณ์ช่วยในการกินข้าว ในการทำกิจกรรมต่าง ๆ
- ฝ่ายที่สองนะครับ คือฝ่ายจิต เราจะให้บริการในบุคคลที่มีความบกพร่องทางจิตสังคม บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลง หรือพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป จนส่งผลกระทบต่อการทำกิจวัตรประจำวัน เราก็จะให้คำรึกษาให้ความรู้รวมถึงฝึกฝนทักษะต่าง ๆ ด้านการดำเนินชีวิต เช่น การจัดการแก้ไขปัญหา การฝึการใช้จ่ายเงิน เป็นต้น
- ฝ่ายที่สามนะครับ คือฝ่ายสูงอายุ เราจะเน้นที่การฟื้นฟูสมรรถภาพทางร่ายกายในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นความแข็งแรงของร่างกาย กระตุ้นพัฒนาสมอง ป้องกันภาวะสมองเสื่อม ป้องการภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
- ฝ่ายที่สี่นะครับ คือ ฝ่ายเด็ก เราจะเจอเด็กหลาย ๆ แบบ ไม่ว่าจะเป็นเด็ก ออทิสติก เด็กสมองพิการ เด็กสมาธิสั้น เด็กที่มีความบกพร่องด้านการเรียนรู้ รวมถึงเด็กที่มีพัฒนาการล่าช้า เราจะกระตุ้นพัฒนาการของเด็กให้เติบโตสมวัย การทำงานของเราเราจะมองที่ปัญหาของเด็ก แต่เราจะแตกต่างกับครูการศึกษาพิเศษ เช่น ถ้าเด็กเขียนหนังสือไม่ได้ ครูการศึกษาพิเศษจะฝึกให้เด็กเขียน แต่ถ้าเป็นนักกิจกรรมบำบัดจะต้องประเมินถึงปัญหาว่าทำไมเด็กถึงเขียนไมได้ เด็กมีปัญหากล้ามเนื้ออ่อนแรงไหม หรือเด็กมีความบกพร่องด้านการรับรู้ทางสายตา เพื่อที่จะออกแบบกิจกรรมในการรักษาที่เหมาะสมกับเด็ก
เห็นไหมครับ ที่กล่าวมาเป็นคำอธิบายโดยย่อ ๆ ของนักกิจกรรมบำบัด ในความคิดผมผมว่าเป็นอาชีพที่ขาดแคลนในประเทศไทยมาก แต่ผมคิดว่าประเทศไทยก็ยังไม่ค่อยเห็นความสำคัญมากเท่าไหร่ แต่ผมก็ยังอยากให้เป็นแนวทางสำหรับคนที่คิดจะเรียนต่อนะครับถ้าคุณสนใจที่จะช่วยเหลือคน แต่คุณไม่รู้ว่าสิ่งที่คุณอยากช่วยมันคือหน้าที่ของนักกิจกรรมบำบัด คุณได้พบทางของคุณแล้วครับ รวมถึงบุคคลที่มีปัญหาในทางที่กล่าวมาเบื้องต้น แต่คุณไม่รู้ว่านักกิจกรรมบำบัดสามารถช่วยเหลือคุณได้จากปัญหาที่คุณหาทางออกมาตลอด คุณสามารถปรึกษาได้เสมอครับ สุดท้ายนี้ถ้ามีใครสงสัยหรืออยากแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาชีพนี้ สามารถแนะนำได้ตลอดนะครับ