เป๊ปสร้าง Tiki Taka ให้บาเซโลน่าไร้พ่าย ก่อนที่ทีมชาติสเปนจะใช้มันก้าวไปสู่ความรุ่งโรจน์ แต่ไม่กี่ปีถัดมา เราเห็นกระทิงหัวคะมำ ล้มเหลวทั้งในยูโร และ ฟุตบอลโลก แบรนแดน รอดเจอร์ที่ประกาศจะ Install Tiki Taka ให้ลิเวอร์พูล ก็ล้มเหลวตามๆกันไป

แต่ทำไม เป๊ป ถึงยังอยู่รอดและยืนยงกับบาเยิร์นมิวนิค(และ ซิตี้ ในวันนี้) ล่ะ? คำตอบก็เพราะ Tiki Taka เป็นเพียง การแสดงออกรูปแบบหนึ่ง ของปรัชญาที่ยิ่งใหญ่กว่า และทั้งกระทิงดุ หรือ รอดเจอร์ เข้าไม่ถึงปรัชญาอันแท้จริงนั้น ปรัชญาอันชื่อว่า Juego de Posición หรือ Positional Play

เหมือนๆกับความคิดทั้งหลายในโลก เป๊ปไม่ได้เป็นผู้สร้างหรือต้นตำรับของ Juego de Posición ในทางกลับกัน หนังสือชีวประวัติหลายเล่มยืนยันตรงกันว่าเป๊ปได้ "วิชา" จากบรมกุนซือหลายคน ไม่ว่าจะเป็นโยฮัน ครัฟ,Juan Manuel Lillo, Macello Bielsa แต่จิ๊กซอร์ชิ้นสุดท้าย(ผมต้องใช้คำนี้เยี่ยงแฟนหงส์ที่ดี) คือ Ricardo La Volpe อดีตกุนซือทีมชาติเม็กซิโก ซึ่ง เป๊ป ไปค้าแข้งเป็นที่สุดท้ายก่อนจะแขวนสตั๊ด เป๊ปผสมความรู้เหล่านี้เข้าด้วยกัน และนับแต่นั้น "แก่น" ของเป๊ป ก็เข้าที่ เหลือแค่เขาจะประยุกต์ใช้มันอย่างไร ให้เหมาะกับแต่ละทีม

ปรัชญานี้เรียบง่าย แต่ใช้ยากมาก นั่นคือ จงแสวงหา "ความเหนือกว่า(Superior)" ในทุกช่วงเวลา
ความเหนือกว่ามีสามอย่าง คือ
1. จำนวนเหนือกว่า - ตรงไปตรงมา จงมีจำนวนมากกว่าฝ่ายตรงข้ามในพื้นที่ใดๆ
2. ตำแหน่งดีกว่า - สร้างผู้เล่นที่ไม่โดนประกบ(Free man) ที่พร้อมรับบอลในทุกช่วงเวลา
และ 3. คุณภาพดีกว่า - สร้างโอกาสให้ผู้เล่นของตน ที่ "ดีกว่า" มีโอกาสดวล 1-1 หรือ 2-2 กับคู่แข่งที่ด้อยกว่า

ทุกอย่างที่เป๊ปทำล้วนเป็นไปเพื่อตอบสนองปรัญญานี้ทั้งสิ้น เป๊ปเริ่มจากมองในภาพใหญ่ ทำอย่างไรในขณะที่เปิดเกมบุก ทีมจะได้เปรียบด้านจำนวนเหนือกว่าคู่แข่ง? คำตอบของเป๊ป(ซึ่งได้จาก Volpe - จิ๊กซอร์ชิ้นสุดท้าย) คือใช้ผู้รักษาประตูที่เล่นบอลด้วยเท้า! เท่านี้เอง ในภาพใหญ่ ทีมก็จะมีผู้เล่นมากกว่าฝ่ายรับ เป็น 11-10 คน
ถัดจากนั้น เป๊ป ซอยสนามเป็นพื้นที่ย่อยๆ 20 ช่อง และกำหนดรูปแบบการยืนของทีม เมื่อบอลอยู่ในแต่ละพื้นที่ เพื่อให้มั่นใจว่า ในขณะหนึ่งๆ จำนวนผู้เล่นในบริเวณที่บอลอยู่ จะมากกว่า คู่แข่ง "เสมอ"

รูปแบบการยืนยังถูกกำหนดอีกด้วย เช่นในขณะหนึ่งๆ ต้องไม่มีผู้เล่นในช่องแนวตั้งเดียวกันเกินสองคน และในแนวระนาบเดียวกันเกินสามคน ข้อกำหนดนี้สร้างขึ้น เพื่อสร้างความเหนือกว่าเชิงตำแหน่ง - ผู้เล่นแต่ละคนควรมีทางเลือกในการจ่ายบอลอย่างน้อยสามทาง
ถัดจากนั้น เป๊ปเริ่มสร้างแพทเทิร์นการจ่ายบอล ในภาวการณ์แต่ละแบบ ผู้เล่นควรจ่ายบอลอย่างไร ควรเคลื่อนไหวอย่างไร เพื่อ "ชักนำ" คู่แข่งและสร้างสถานการณ์ที่  "เหนือกว่าทั้งทางคุณภาพและปริมาณ" ขึ้น และเพื่อสร้าง "สภาวะที่เหนือกว่าโดยสัมบูรณ์" เป๊ป ต้องสร้าง ผู้เล่นที่ไม่โดนประกบในพื้นที่กว้าง ขึ้น เพื่อการนั้น เป๊ปเชื่อว่า การเคลื่อนของบอล จะนำไปสู่การเคลื่อน ของคน หากสามารถครองบอล และควบคุมการไหลของบอลได้ เป๊ปก็ควบคุมรูปแบบการตั้งรับของอีกฝ่ายได้

“The objective is to move the opponent, not the ball.”
– Pep Guardiola

ดังนั้น รูปแบบการจ่ายบอล ครองบอล เลี้ยงบอล จะเกิดขึ้นเพื่อ "ชักนำ" แรงกดดัน(Pressure) ไปยังจุดที่เป๊ปต้องการ แล้วอาศัยการจ่ายบอลเรียดระยะไกล เพื่อย้ายแกนไปยังผู้เล่นที่ว่างอยู่(เนื่องจากฝ่ายรับโดนชักนำให้ไล่ตามบอล) อย่างรวดเร็ว เพื่อทำการรุกที่แท้จริง

“Move the opponent, not the ball. Invite the opponent to press. You have the ball on one side, to finish on the other.”
– Pep Guardiola


ผมยอมรับว่ายิ่งผมอ่านแทคติกของเป๊ป ผมยิ่งขวัญผวา นี่คือกระจกเงาของเจอเก้น คล็อป เป็นทุกสิ่งทุกอย่างที่ตรงข้ามกัน
ถ้า Gegenpressing เป็น "หอก" ที่ทำลายทุกอย่าง สร้างแรงกดดันมหาศาลจนแนวรับฝ่ายตรงข้ามพังเป็นชิ้นๆ
Juego de Posición ก็เป็น "โล่" ที่ป้องกันได้ทุกอย่าง สร้างแนวต่อบอลที่ไม่มีวันแตกร้าวไม่ว่าจะโดนแรงกดดันขนาดไหน

Gegenpressing ตรงไปตรงมา พลังทำลายมหาศาล เปรียบเหมือน "ฝ่ามือสยบมังกรสิบแปดท่า" ที่เรียบง่าย มีแต่รุก ไม่ต้องรับ เพราะใครขืนปะทะด้วยก็พินาศสิ้น
Juego de Posición ซับซ้อนซ่อนเงื่อน ชักนำพลัง สลายพลัง เสมือนไท้เก็ก ของเตียซำฮง

ผมคิดว่าภาพข้างล่างนี้ตอบได้ทุกอย่าง

เป๊ปชักนำแรงกดดันเข้าไปหาบัวเต็ง โดยมีลาห์ม เป็นผู้เล่นไม่โดนประกบ ถ้าบัวเต็งจ่ายบอลถึงลาห์ม ได้ แนว Gegen ก็พินาศหมด ทั้งลาห์ม ร็อบเบน มุลเลอร์ มีพื้นที่ว่างมหาศาล

ในทางกลับกัน คล็อปวางหมากซ้อนไว้สามชั้นรอตัดบอล ขอเพียงคนหนึ่งในนั้นตัดได้ โอบาเมยองก็พร้อมหลุดเดี่ยวทันที
ในภาพ บัวเต็งจ่ายบอลสำเร็จ ดอร์ทมุนเสียประตู แต่มันสะท้อนให้เห็นว่า อะไรอาจเกิดขึ้น เมื่อหอกที่คมที่สุด ปะทะ กับโล่ที่แข็งแกร่งที่สุด

สิ้นปีนี้ เราคงได้รู้กัน

http://spielverlagerung.com/2014/12/25/juego-de-posicion-under-pep-guardiola/
http://spielverlagerung.com/2014/11/26/juego-de-posicion-a-short-explanation/
http://leftwingsoccer.com/adinosmanbasic/
http://allasfcb.blogspot.com/2013/08/how-to-build-from-back.html
http://tacticalpedia.com/positional-play-fc-bayern-munich-pep-guardiola/