เมื่อไม่นานมานี้มีเกมส์ผ่าหัวบัวดินกันด้วย น่าสนุกดีครับ

ผมเลยอาศัยโอกาสนี้ตั้งกระทู้ขึ้นมาเพื่อแชร์และแบ่งปันเทคนิคการผ่าบัวดิน ในแบบฉบับของผม

รวมไปถึง องค์ความรู้ เทคนิควิธีการ เคล็ด(ไม่)ลับ  ประสบการณ์ และขอข้อชี้แนะในการผ่าหัวบัวดิน จากพี่ๆในห้อง

มารวมเอาไว้ให้ง่ายต่อการศึกษา ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าจะเป็นประโยชน์เเก่ผู้สนใจนำปรับใช้กับตัวเองได้ ไม่มากก็น้อย

  



การผ่าหัวบัวดิน

       สำหรับไม้หัว การผ่าหัวเป็นการขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ ช่วยทำให้พืชเพิ่มปริมาณได้อย่างรวดเร็วในระยะเวลาอันสั้น
การขยายพันธุ์โดยวิธีนี้ ต้นที่แยกได้จะมีลักษณะเหมือนเดิมกับต้นเเม่ทุกประการ ยกเว้นความแตกต่างที่เกิดขึ้นจากการผ่าเหล่าหรือการกลายพันธุ์


หลักการ (ผมขออธิบายแบบรวบรัดเป็นพื้นฐานให้เข้าใจและปรับใช้ได้ง่าย)

       การผ่าหัวเป็นการทำลายตายอดของพืช เมื่อตายอดพืชถูกทำลายหรือได้รับความเสียหาย พืชจะมีกลไกที่จะกระตุ้นให้ตาข้างเจริญเติบโตขึ้นมาแทนยอดใหม่ที่สูญเสียไป  

       กลไกนี้ถ้าจะอธิบายให้ลึกลงไปอีกนิดจะเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนพืชหลักๆ 2 ชนิดซึ่ง การเกิดยอดและรากของพืชจะขึ้นอยู่กับสัดส่วนที่เหมาะสมของฮอร์โมนสองชนิดนี้  คือ
       1 ออกซิน สร้างจากปลายยอด ลำเลียงลงไปราก กระตุ้นให้เกิดราก
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ออกซินมีประโยชน์ในการช่วยให้พืชเกิดราก จึงมีการใช้อย่างกว้างขวางในการทำกิ่งตอน หลายๆคนอาจจะคุ้นชินเรียกเค้าว่า ฮอร์โมนเร่งรากซึ่งฮอร์โมนเร่งรากมี่ขายกันอยู่ทั่วไปจะเป็นสารในกลุ่มนี้
       2 ไซโตไคนิน สร้างปลายราก ลำเลียงขึ้นไปยอด กระตุ้นให้เกิดยอด
        
       ออกซินนอกจากจะเร่งรากแล้วยังมีคุณสมบัติข่มตาที่อยู่รอบข้างไม่ให้เจริญ เมื่อเราทำลายยอดออกซินจะไม่ถูกสร้าง ไซโตไคนินที่ขึ้นไปยอด จะมีความเข้มข้นมากขึ้น เมื่ออยู่ในสัดส่วนที่เหมาะสมก็จะส่งผลให้ตาข้างๆเจริญขึ้นมาได้

       ฮอร์โมนพืช 2 ชนิดนี้มีขายอยู่ทั่วไปสามารถนำมาทดลองปรับใช้ได้ สำหรับสัดส่วนและความเข้มข้นที่เหมาะสมจริงๆ ต้องขอคำชี้แนะจากผู้มีประสบการณ์
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ฮอร์โมนพืชที่มีความเข้มข้นสูงจะทำให้พืชตายได้ดังนั้นควรจะใช้ตามความเข้มข้นอย่างเหมาะสมตามที่ระบุไว้บนฉลากของบรรจุภัณฑ์


มาเริ่มผ่ากันครับ

1 วัสดุอุปกรณ์
       - มีดคมๆ
       - ดินปลูก
       - ภาชนะหรือกระถาง
       จริงๆเเล้วไม่มีอะไรมากครับ มีเเค่นี้ ก็เพียงพอสำหรับการผ่าเเล้ว เเต่วันนี้จะเเตกต่างออกไป ผมจะเสนอเเนะการผ่าบัวดินเเบบอบไอน้ำ เพื่อให้เนื้อเยื่อบัวดินมีความสดเเละตั้งตัวเร็ว ซึ่งต้องเตรียมวิสดุอุปกรณ์เพิ่มคือ
       - ขวดน้ำดื่ม ขนาด 1 ลิตรขึ้นไป
       - ยากันรา
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ผมใช้เมทาเเลกซิลเพราะการอบไอน้ำในภาชนะจะมีความชื้นสูงเหมาะเเก่การเจริญเติบโตของเชื้อราจึงจำเป็นต้องป้องกันเอาไว้ก่อน
ขวดน้ำผมจะใช้เเทนภาชนะปลูก ซึ่งขนาดกำลังพอดี ประหยัดงบประมาณ ไม่เปลืองพื้นที่วาง เเละเป็นการช่วยรีไซเคิล ไปในตัว
โดยจะเตรียมได้ตามรูป



ตรงลูกศรคือบริเวณที่ตัดเมื่อตัดเเล้วขวดจะสามารถสวมเข้ากันได้พอดี



ทำรูระบายน้ำบริเวณก้นขวด



เตรียมไว้ให้พร้อมตามจำนวนบัวที่จะผ่า




2 การเตรียมหัวบัวดินสำหรับผ่า

       สามารถใช้หัวขนาดไหนก็ได้ในการผ่าขึ้นอยู่กับความถนัดของผู้ผ่า ส่วนตัวเเล้วผมชอบผ่าหัวที่มีขนาดเท่ากับนิ้วชี้ไปถึงนิ้วหัวเเม่มือ

       หลายคนมักจะช่วยชีวิตบัวดินที่กำลังจะเน่าด้วยวิธีการผ่า ซึ่งสามารถทำได้ เเต่หัวที่อ่อนเเอ เมื่อเรานำไปผ่า โอกาสที่จะเน่าก็มีสูงขึ้นเช่นกัน การเลือกหัวที่มีความสมบูรณ์เเข็งเเรงมาผ่า เป็นทางเลือกที่ดีที่สุด เมื่อได้หัวเเล้วก็นำมาตัดเเต่งล้างน้ำให้สะอาดตามรูป




3 การผ่าบัวดิน

       การผ่าบัวดินนั้นที่นิยมผ่ากันจะมี ผ่าบน ผ่าล่าง ผ่าเเยกชิ้น ใช้ไม้จิ้มเเทงทำลายยอด ฯลฯ เเต่วันนี้ผมจะเสนอเเนะการผ่าบนเเละผ่าล่าง ที่ผ่าเเล้วสามารถให้จำนวนหน่อสูง ทำง่าย นิยมใช้กันมากที่สุดในปัจจุบัน

       การผ่าบน

       การผ่าบนอาจจะปลูกบัวดินลงกระถางก่อนเมื่อเขามีรากเเละมีความเเข็งเเรงสมบูรณ์เเล้วก็ทำการเเหวกดินข้างๆหัวออก จากนั้นจึงลงมีดทำลายตายอด วิธีนี้บัวดินจะมีรากอยู่ทำให้บัวดินตั้งตัวได้เร็วเเละเเทงหน่อไว เเต่ที่ผมเเสดงให้ดูจะเป็นเเบบขุดออกเเล้วผ่าซึ่งวิธีนี้จะควบคุมเเละจัดการความสะอาดของวัสดุเเละหัวพันธุ์ได้ดีกว่า เริ่มต้นที่ นำบัวดินมาตัดรากเเละตัดยอดออกตามรูป



ตัดราก



ตัดยอด



ทำการผ่าหัวให้ลึกถึงฐานเพื่อทำลายยอด ถ้าไม่โดนยอดจะไม่เเตกหน่อข้าง





ส่วนที่ผมเน้นคือฐานเเละยอด ต้องลงมีดให้ลึกถึงจุดนี้
เมื่อลงมีดเเล้วจะได้ตามรูป



ผ่าเรียบร้อยเเล้วผมจะทำการผ่าครึ่งซีก



การที่ผมผ่าซ้ำครึ่งซีกจะช่วยทำให้เรามั้นใจชัวร์เเล้วว่าตายอดจะโดนทำลาย อีกทั้งช่วยเพิ่มพื้นที่ผิวทำให้เเตกหน่อง่ายมากขึ้น

       การผ่าล่าง

       เป็นการผ่าเเยกฐาน ซึ่งวิธีนี้ตายอดจะโดนทำลายอย่างเเน่นอนเเต่จำนวนหน่อได้อาจจะน้อยกว่าวิธีผ่าบน วิธีนี้จากที่ผมลองทำมา ผมชอบมากที่สุด เพราะดูเเลจัดการง่าย บัวตั้งตัวได้ไว เเทงหน่อได้เร็วกว่าวิธีผ่าบน
       ทำการตัดรากทิ้งไปเเล้วนำไปล้างน้ำให้สะอาดจากนั้นทำการลงมีด โดยจะเเบ่งเป็นกี่ชิ้นก็ได้ตามใจผู้ผ่า ซึ่งถ้าเราผ่าชิ้นเล็กจะนวนหน่อที่ได้อาจจะมากกว่าผ่าชิ้นใหญ่ เเต่บัวอาจจะเน่าง่ายกว่าผ่าชิ้นใหญ่ เเละหน่อมีขนาดเล็กกว่า



       ทำการลงมีดจะผ่ากี่ชิ้นก็ได้ตามชอบ เเต่มีข้อควรระวังก็คือทุกๆชิ้นที่ผ่าจะต้องมีส่วนฐานซึ่งมีตาข้างติดไปด้วยเสมอ



       ผมจะผ่าขึ้นไปสูงๆอาจจะถึงคอใบเพื่อให้ยอดใหม่บัวดินเเทงเเทรกขึ้นมาได้สะดวก



       ผมจะผ่าซ้ำเพื่อเเยกบัวเป็นสองชิ้น จุดประสงค์ก็ดังที่กล่าวไว้ข้างต้นคือทำให้บัวดินเเตกหน่อได้ง่ายมากขึ้น ผมจะยังเหลือใบสดให้เขาไว้สร้างอาหารเลี้ยงหน่อใหม่ที่กำลังจะเกิดด้วย



เมื่อผ่าบัวทั้งเเบบผ่าล่างเเละผ่าบนเสร็จผมจะนำบัวที่ผ่าไปเเช่ยากันราโดยจะเเช่ทิ้งไว้ ประมาณ 10 นาที ใช้เวลานี้เตรียมดินใส่ขวด





เมื่อเตรียมดินเสร็จเเล้วเอาบัวดินที่เเช่ไว้มาชำลงไปในขวด โดยก่อนชำควรรดน้ำให้ดินชุ่มน้ำก่อนเสมอๆ

ผ่าบนเวลากลบดินผมจะไม่กลบจนดินมาท่วมหัวเพื่อป้องกันการเน่า ยกเว้นจะกลบด้วยเพอไลท์



การผ่าล่างสามารถกลบดินตั้งเเต่ครึ่งหัวหรือจนถึงคอใบได้เลย ส่วนตัวเเล้วผมจะไม่กลบจนมิด เเต่ผมทดลองกลบดินจนมิดก็ไม่เจอปัญหาเน่า



เเบบไม่ผ่าครึ่ง



       เมื่อชำเสร็จเเล้วรดน้ำซ้ำเเบบเบามือให้ชุ่ม ในการผ่าบนการรดไม่ควรให้ดินฟุ้งกลบเเผล จากนั้นนำยากันราที่เหลือจากการเเช่บัวมาเจือจางน้ำเเล้วรดซ้ำให้เพียงพอทุกขวด เเล้วทำการนำส่วนด้านบนของขวดมาครอบไว้ เก็บไว้ในที่ร่มรำไร มีเเสง เเต่ไม่ร้อน



       ทิ้งไว้ 3 วันไม่ต้องรดน้ำเพิ่มจากนั้นเปิดดูเเละรดน้ำซ้ำบ้างถ้าพบว่าดินเเห้ง ในสัปดาห์เเรกผมจะยังปิดขวดเเละฝ่าไว้
       - ช่วงสัปดาห์ 1-2 ในชิ้นที่ผ่าล่างสามารถเปิดผาขวดด้านบนออกเเต่ยังครอบขวดไว้ปกติ เเต่สำหรับการผ่าบนผมจะยังปิดไว้อยู่เพื่อไม่ให้ชิ้นส่วนบัวสูญเสียความชื้นมากเกินไป
       - ช่วงสัปดาห์ 2-3 ผ่าล่างสามารถเอาขวดที่ครอบออกหรือไม่ออกก็ได้ เเต่ผ่าบนสามารดเปิดฝาขวดได้เเล้ว
       - ช่วงสัปดาห์ที่ 3 เป็นต้นไปสามารถเอาขวดครอบออกดูเเลจัดการรดน้ำปกติเเบบเบามือเมื่อดินเเห้ง  
       นำขวดบัวดินไปรับเเสง เเสงจะช่วยกระตุ้นให้บัวดินเเทงหน่อมาไวขึ้น  ถ้าบัวดินเเทงหน่อมาเเล้วสามารถให้ปุ๋ยได้โดยจะใช้การละลายน้ำรดรอบๆหัวผ่า เมื่อเลี้ยงไปประมาณ 2 เดือนหรือเร็วกว่าโดยสังเกตว่าเเต่ละหัวมีใบอยู่ 2-3 ใบขึ้นไปก็สามารถเเยกไปอนุบาลต่อได้







ประมวลรูปการผ่าบัวของผม

       การผ่าเเบบอบไอน้ำอาจทำเกิดเชื้อราได้ง่าย เมื่อเจออาจจะเปิดฝาครอบ สะบัดน้ำที่ติดฝาออกเเล้วครอบซ้ำเพื่อลดความชื้น หรือเเก้ไขโดยการรดยากันราซ้ำลงไป เเต่ส่วนตัวเเล้วผมไม่ได้รดยาซ้ำเเต่อย่างใด ซึ่งบัวดินก็มีสภาพเเข็งเเรงดีไม่เน่า





รูปนี้ผมผ่าไว้เมื่อวันที่ 21/8/59  ถ่ายเมื่อ 10/9/59 ~20 วันหลังผ่า บัวดินเริ่มมีหน่อเเล้ว





ผ่าบนหน่อจะมาช้ากว่า





รูปนี้ผมผ่าไว้เมื่อวันที่ 12/8/59  ถ่ายเมื่อ 10/9/59 ประมาณ 1 เดือนหลังผ่า







รูปนี้ผมว่าไว้วันที่ 1/8/59
ถ่ายเมื่อ 23/8/59 วัสดุคลุมดินเพอไลท์





ถ่ายเมื่อ 10/9/59



ข้อมูลวิธีการผ่าทั้งหมดผมประยุกต์จากการค้นคว้าเเละได้รับคำเเนะนำอบรมจากพี่ๆใจดีในชมรมคนรักบัวดิน ถ้าผมไม่มีพี่ๆ กระทู้นี้คงไม่เกิดขึ้น

หวังว่ากระทู้นี้จะเป็นประโยชน์

ขอบคุณมากๆครับ