ในยุคชุนชิว จ้านกว๋อ ประเทศจีนแตกเป็นแคว้นเล็กแคว้นน้อย ต่างฝ่ายต่างต่างแย่งชิงความเป็นใหญ่ ยุคนั้นบรรดาจ้าวแคว้นต่างต้องการปราชญ์เข้ามาเป็นบริวาร จึงมีคนพยายามทำตัวเป็นปราชญ์กันมาก และขงจื๊อก็คือหนึ่งในนั้น จริง ๆ มีปราชญ์ที่มีชื่อหลายคน เช่น เล่าจื๊อ หานเฟยจื๊อ เม่งจื๊อ ฯลฯ

เมื่อเล่าปังสถาปนาราชวงศ์ฮั่น ก็มีความคิดว่าจะหาแนวปรัชญาที่จะมา จุดเด่นของลัทธิขงจื๊อก็คือการแยกความสัมพันธ์ของคนเป็น 5 อย่างได้แก่
- ประชาชนกับกษัตริย์
- สามีภรรยา
- พี่น้อง
- พ่อแม่ ลูก
- เพื่อนกับเพื่อน
ซึ่งในข้อแรกนั้น ขงจื๊อบอกว่าประชาชนต้องเชื่อฟังกษัตริย์ กษัตริย์ทำอะไรถูกหมด ดังนั้นจึงไม่แปลกที่กษัตริย์ก็เลือกลัทธิขงจื๊อเป็นแนวทางของประเทศ เพราะหากลัทธิอื่นบอกกษัตริย์อยู่ในกฎหมาย เล่าปังก็คงไม่เลือกล่ะครับ ลัทธิขงจื๊อถูกฝังรากลึกในช่วงราชวงศ์ฮั่น คนจีนก็เลยเรียกตัวเองว่า "ชาวฮั่น"

โดยรวมแล้วลัทธิขงจื๊อเป็นอุปสรรคกับการพัฒนาประเทศหลายอย่าง เช่น สมัยงักฮุยแม่ทัพผู้มีความสามารถแต่โดนฮ่องเต้สั่งประหารทำให้ประเทศจีนต้องตกเป็นเบี้ยล่างของศัตรู มีคนสงสัยว่าในเมื่อผู้นำไม่ดีแล้วทำไมไม่กบฏชิงบัลลังค์เลย แต่ก็เพราะลัทธิขงจื๊อนี่แหละที่ทำให้งักฮุยต้องเชื่อฟังฮ่องเต้เลว ๆ จนประเทศย่อยยับ เพราะหากทำอะไรลงไปก็จะขัดกับคำสอนของขงจื๊อ ในประวัติศาสตร์ยังมีเหตุการณ์ทำนองนี้อีกหลายครั้ง

การแบ่งแยกเพศ ชายต้องอยู่เหนือหญิง ในสมัยพระนางบูเช็คเทียน ซึ่งเป็นหญิงที่เก่งและมีบารมีสูงกว่าผู้คนทั้งหมด พระนางเหมาะสมที่จะขึ้นครองบัลลังก์ แต่เพราะความเป็นสตรีทำให้เป็นอุปสรรคต่อการขึ้นครองแผ่นดินเพราะขงจื๊อบอกว่าสตรีคือช้างเท้าหลังต้องเดินตามหลังบุรุษ แต่สุดท้ายก็ขึ้นครองบัลลังก์ได้สำเร็จ ในยุคนี้ถึงพระนางไม่พยายามทำลายลัทธิขงจื๊อแต่ก็พยายามส่งเสริมแนวคิดอื่นขึ้นมาเพื่อลบล้างความคิดแบบขงจื๊อ สมัยก่อนหน้านี้คือสมัยถังไท่จงได้มีการเชิญพุทธศาสนามาจากอินเดีย พระนางจึงถือโอกาสส่งเสริมให้ประชาชนหันมาเลื่อมใสในพุทธศาสนา ว่ากันว่าการบูชาเจ้าแม่กวนอิมของจึนก็เกิดในยุคนี้ เพราะพระนางต้องการแสดงให้เห็นว่าสตรีก็เป็นใหญ่ได้ ก็เลยสร้างเทพเจ้าที่เป็นสตรีให้กราบไหว้บูชา ว่ากันว่าพระพักตร์ของเจ้าแม่กวนอิมก็อาจจะลอกเลียนมาจากพระพักตร์ของพระนางเอง แต่ก็นั่นแหละเมื่อพระนางลงจากบัลลังก์ก็ถูกพวกปราชญ์ขงจื๊อที่ไม่พอใจการที่พระนางขัดคำสอนของขงจื๊อที่ห้ามหญิงเป็นช้างเท้าหน้า ก็เลยใส่ร้ายพระนางบูเชคเทียนต่าง ๆ นา ๆ จริง ๆ แล้วน่าจะมีสตรีเก่ง ๆ ในประวัติศาสตร์ที่มีผลงานได้มากกว่านี้ แต่เพราะลัทธิขงจื๊อทำให้เขาเหล่านั้นไม่มีโอกาสได้แสดงความสามารถให้คนเห็น

อย่างไรก็ดีการที่ขงจื๊อให้เคารพบรรพบุรุษนั้น แนวคิดนี้ก็ทำให้คนจีนยังคงเป็นจีน ถึงประเทศชาติจะพัฒนาช้า แต่การยึดถือแนวทางคำสอนใดคำสอนหนึ่งก็ทำให้คนที่มีแนวคิดและวัฒนธรรมเหมือนกันก็ยังคงมีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ถึงหลายครั้งที่ประเทศจีนถูกต่างชาติยึดครอง แต่เพราะการมีวัฒนธรรมและแนวคิดเดียวกันก็ทำให้ต่างชาตินั้นไม่สามารถทำลายความเป็นจีนได้ และเมื่อคนจีนพร้อมก็สามารถยึดแผ่นดินคืนได้จนกลายเป็นประเทศใหญ่โตอย่างทุกวันนี้  

ถ้าจะสรุปแล้วทุกอย่างก็มีข้อดีข้อเสียล่ะครับ ข้อเสียคือประเทศพัฒนาช้าจริง ๆ เพราะคำสอนนี้ไม่เน้นการพัฒนาประเทศชาติและเป็นคำสอนที่ผิด ๆ อยู่หลายเรื่อง แต่การมีแนวคิดปฏิบัติเดียวกันทั้งประเทศ ถึงประเทศจะเสียหายอย่างไร แต่การมีวัฒนธรรมและแนวคิดเดียวกันร่วมกัน ก็ทำให้คนจีนยังคงรักษาชาติและแผ่นดินได้มาจนทุกวันนี้