A > พ่อค้าคนหนึ่งขายของให้แก่ร้านขายส่งได้กำไร 15%

B > ร้านขายส่งขายให้ร้านขายปลีกได้กำไร 20%

C > ร้านขายปลีกขายไปได้กำไร 50%

D > ผู้ซื้อ ขื้อของจากร้านขายปลีกไปเป็นเงิน 180 บาท

E > ถ้าพ่อค้าลงทุนซื้อของมา 14,500 บาท

คำถาม

Q > ขายให้แก่ผู้ซื้อโดยตรงตามราคาที่ร้านขายปลีกขายให้ผู้ซื้อ พ่อค้าจะได้กำไรร้อยละเท่าไร

ข้างบนมีประโยคข้อมูลมาให้ 4 ประโยค ครบถ้วนแก่การคำนวณ เบื้องต้น
ต่อ มา มีเงื่อนไข อีกประโยคคือ E  
ประโยค เงื่อนไข นี้ เป็นช่องให้ เขาถามต่อ ถึงประโยคคำถาม Q

เนื่องจาก เขาถาม ถึง อัตราส่วนกำไร ถ้า พ่อค้า ซื้อเอง ขายเอง ตั้งแต่ต้นจนจบ
จะได้ อัตราสว่นกำไร เป็นร้อยละเท่าใด

เมื่อถาม อัตราส่วนกำไร เราคิดเพียง อัตราส่วน เราไม่คิดเงินจริงๆ
ดังนั้น ประโยค D กะ E ไม่ต้องนำมาใช้
------------------------------------------------------------------------

อัตราส่วนกำไร ในชั้นนี้ เราจะเทียบจากทุน (ไม่เทียบจากราคาขาย)  ด้วยเป็นคณิตศาสตร์ ประถม หรือ
อย่างเก่ง ไม่เกิน ม.3

คำว่า อัตราส่วนแปลแบบบ้านๆ ว่า หาร
คำว่า ร้อยละ แปลแบบบ้านๆ ว่า หารด้วยร้อย

ในที่นี้ เป็นเรื่องกำไร -ขาดทุน ให้ทุน เป็นตัวหาร  
กำไร คือ ผลต่างของราคาขาย กับทุน < แปลบ้านๆ ว่า เอา ราคาขาย - ทุน ได้กำไร


เพื่อให้ง่าย ขอสมมุติ ทุนที่ซื้อมาของพ่อค้า เป็น 100 บาท
ขาย ณ ประโยค A ได้ กำไร 15 % ดังนั้น กำไร  15 บาท ได้เงินมา 115 บาท

ต่อมา คน ที่ซื้อ ซื้อไปขายต่อ ( ณ ประโยค B เขาได้กำไร 20 % )
คิดไปครับ ทุน 100 ขายได้ 120  ถ้าทุน 115 ขายได้เท่าใด
ตอบ ขายได้ 138 บาท [(120/100)x115]

ต่อมาอีก คนที่ซื้อ ซื้อไปขายปลีกอีกทอด ได้กำไร 50 %
เป็นการขายครั้งที่สาม ณ ประโยค C
คิดต่ออีกครับ กำไร เทียบกับทุนเช่นเดิม  
ทุน 100 บาท ได้กำไร 50 บาท ดังนั้น ขายไป 150 บาท
ถ้าทุน 138 บาท ขายได้ เท่าใด
ตอบ 207 บาท [(150/100)x138]

ครบแล้วครับ มีการขาย อยู่ สามครั้ง
เรา ก็ย้อนกลับมาดู ครั้งแรก ซื้อมา  100 บาท ขายได้ 115 บาท
ครั้งที่สอง ขายต่อไปอีก ได้เงินมา 138 บาท
ครั้งที่สาม ขายต่อไปอีก ได้เงินมา 207 บาท

ถ้าเรา เป็นพ่อค้าคนแรก เราก็ ซื้อเอง ขายเองซะ
ซื้อมา 100 บาท ขายปลีกเอง ได้  207 บาท

กำไร =ราคาขาย - ราคาทุน
207 - 100 = 107 บาท

ได้กำไร เป็นเม็ดเงิน 107 บาท จากทุนหนึ่งร้อยบาท

นำตัวเลขกำไร ที่ได้มาเทียบกับทุน (คำว่าเทียบ ในที่นี้ แปลว่า เอาทุนมาหาร)

ดังนั้น กำไร (107/100) x 100 %
ตอบ 107 % หรือ ร้อยละ 107