เพื่อนบ้านคือ ผู้ที่มีบ้านเรือนอยู่ใกล้กัน หรืออยู่ห่างกัน ผู้เป็นเพื่อนบ้านก็มีสิทธิที่จะได้รับจากเรา และเราก็มีหน้าที่ที่จะต้องปฏิบัติต่อเพื่อนบ้านด้วยมารยาทที่ดี
อิสลามได้ส่งเสริมเรื่องนี้เสมอ  

      อิสลามเป็นศาสนาที่ส่งเสริมการอยู่ร่วมกับสังคมเพื่อนบ้านโดยมีคุณธรรมต่อกันและกันห้ามการสร้างความเดือดร้อนแก่เพื่อนบ้าน (جِيْرَانْ )  ซึ่งคำว่า  ( جِيْرَانْ  )   หรือเพื่อนบ้านตามหลักการอิสลามมีอยู่สามประเภทด้วยกัน
1.   เพื่อนบ้านที่เป็นมุสลิมและเป็นเครือญาติใกล้ชิด  เขาต้องได้รับสิทธิสามประการดังต่อไปนี้   คือสิทธิของการเป็นเพื่อนบ้าน   ,  สิทธิของความเป็นมุสลิม  ,และสิทธิของความเป็นเครือญาติ ,
2.    เพื่อนบ้านที่เป็นมุสลิม  เขาต้องได้รับสิทธิสองประการ คือสิทธิความเป็นมุสลิม  ,  และสิทธิของความเป็นเพื่อนบ้าน  ,
3.    เพื่อนบ้านที่มิใช่มุสลิมเขาได้รับสิทธิหนึ่งประการ  คือให้แสดงความมีคุณธรรมแก่เขาในฐานะความเป็นเพื่อนบ้าน
ได้มีรายงานที่บันทึกโยท่านบุคอรีย์และมุสลิมจากอบูฮุรอยเราะห์ว่า
اَنَّ رَسُوْلَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:    وَاللهِ لاَيُؤْمِن وَاللهِ لاَيُؤْمِن  وَاللهِ لاَيُؤْمِن  قِيْلَ مَنْ يَارَسُوْلَ اللهِ  قَالَ  مَنْ لاَيَاْمَنُ جَارُهُ بَوَاِئقَهُ  
ความว่า  “แท้จริงนบีมุฮาหมัดซอลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมกล่าวว่า  ขอสาบานต่อัลเลาะห์ว่า  ไม่ถือว่าเขาอีหม่านอย่างสมบูรณ์,  ขอสาบานต่อลเลาะห์ว่าไม่ถือว่าเขาอีหม่านอย่างสมรบูรณ์ , ขอสาบานต่ออัลเลาะห์ว่าไม่ถือว่าเขาอีหม่านอย่างสมบูรณ์ , จึงงมีซ่อฮาบะห์ท่านหนึ่งถามว่า  ใครกันโอ้ท่านร่อซู้ล  ท่านร่อซูลจึงงกล่าวตอบว่า  คือเพื่อนบ้านของเขา ไม่ได้รับความปลอดภัยจากความชั่วร้ายของเขา”                              
การยืนยันด้วยการสาบานของท่านร่อซู้ลซอลลัลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัมถึงสามครั้ง
ชี้ให้เห็นเด่นชัดถึงความสำคัญของเพื่อนบ้านและถือว่าขาดคุณธรรมต่อผู้ที่สร้างความเดือดร้อนแก่บ้านใกล้เรือนเคียง
และท่านนบีได้กล่าวเตือนให้ทราบว่าผู้ที่สร้างความเดือดร้อนอันตรายต่อเพื่อนบ้านคือผู้ที่ไม่มีอีหม่านอย่างสมบูรณเลยต่ออัลเลาะห์และวันอาคิเราะห์
ซึ่งมีรายงานจากอะบูฮุรอยเราะห์ว่า
مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللهِ وَاْليَوْمِ اْلاَخِرِفَلاَيُؤْذِىْ جَارَهُ .    رواه البخاري ومسلم

ความว่า  “ผู้ใดที่ปรากฏว่าเขามีอีหม่านต่ออัลเลาะห์  และวันอาคิเราะห์เขาจะต้องไม่สร้างความเจ็บเนื้อร้อนใจแก่เพื่อนบ้านของเขา”Quran An-Nisaa' - (The Women) [4:36]
"และจงเคารพสักการะอัลลอฮ์เถิด และอย่าให้มีสิ่งหนึ่งสิ่งใดเป็นภาคีกับพระองค์ และจงทำดีต่อผู้บังเกิดเกล้าทั้งสองและต่อผู้เป็นญาติที่ใกล้ชิด และเด็กกำพร้าและผู้ขัดสน และเพื่อนบ้านใกล้เคียงและเพื่อนที่ห่างไกล และเพื่อนเคียงข้าง และผู้เดินทาง และผู้ที่มือขวาของพวกเจ้าครอบครอง แท้จริงอัลลอฮ์ ไม่ทรงชอบผู้ยะโส ผู้โอ้อวด "


สิ่งเหล่านี้ คือสิ่งที่ท่านนบีสั่งสอนกับบรรดามุสลิมทั้งหลาย

“ ญิบรีลยังคงสั่งเสียแก่ฉัน เกี่ยวกับเพื่อนบ้านจนกระทั่งฉันคิดว่า เพื่อนบ้านจะสามารถรับมรดกของเพื่อนบ้านได้” (บันทึกโดย บุคอรี และมุสลิม)


1- และมีหะดีษกล่าวถึงดังต่อไปนี้

ومن كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليكرم جاره

"ผู้ใดศรัทธาต่ออัลลอฮฺและวันอาคิเราะฮฺ เขาก็จงให้เกียรติเพื่อนบ้านของเขา" บันทึกโดย บุคอรี และมุสลิม)


และในบางสำนวนของหะดีษนี้ระบุว่า

فليحسن إلى جاره
เขาก็จงทำดีต่อเพื่อนบ้านของเขา


2- والذي نفسي بيده لا يؤمن عبد حتى يحب لجاره ما يحب لنفسه

"ขอสาบานด้วยผู้ที่ชีวิตของฉันอยู่ในเงื้อมพระหัตถ์ของพระองค์ (อัลลอฮฺ) ศรัทธาของบ่าวคนหนึ่งจะไม่สมบูรณ์ จนกว่าเขาจะชอบให้เพื่อนบ้านของเขาได้รับสิ่งที่ตัวเขาเองชอบ" (บันทึกโดย มุสลิม)


3- وخير الجيران عند الله خيرهم لجاره

"และเพื่อนบ้านที่ประเสริฐที่สุด ณ อัลลอฮฺตะอาลานั้น ก็คือเพื่อนบ้านที่ทำดีต่อเพื่อนบ้านของตนมากที่สุด"บันทึกโดย อะหมัด และ ติรมิซีย์)




มารยาทที่มุสลิมจะต้องปฏิบัติต่อเพื่อนบ้าน  
ได้แก่ :

- จะต้องทำดีกับเพื่อนบ้าน ให้การช่วยเหลือเขา ไปเยี่ยมเขาเมื่อเขาเจ็บป่วย แสดงความยินดีกับเขาเมื่อเขาได้รับสิ่งที่ดี แสดงความเสียใจและปลอบใจเขา เมื่อเขาประสบทุกข์ภัย และได้รับความเดือดร้อน ให้การสนับสนุนเขา พูดจากับเขาโดยดี

- ให้การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่เพื่อนบ้าน ท่านอบูซัร รฎิยัลลอฮุอันฮุ กล่าวว่า แท้จริงมิตรของฉันคือท่านนบีมุฮำมัด ศ็อลลอฮุอะลัยฮิวะซัลลัม ได้สั่งเสียให้แก่ฉันว่า

“เมื่อท่านทำแกง ก็จงใส่น้ำแกงให้มาก แล้วท่านจงมองดูผู้อยู่ในบ้านจากบรรดาเพื่อนบ้านของท่าน แล้วจงมอบแกงส่วนหนึ่งให้แก่เขา เพื่อเขาจะได้รับประทาน” (บันทึกโดย มุสลิม)

- ให้เกียรติต่อเพื่อนบ้าน มีความรู้สึกเกรงอกเกรงใจเขาโดยอยู่ในหลักบัญญัติอิสลาม ขณะเดียวกันก็จะต้องให้คำแนะนำตักเตือนกัน ให้เพื่อนบ้านได้ปฏิบัติอยู่ในขอบเขตของบัญญัติศาสนา
ท่านศาสดา(ศ.) กล่าวว่า "เขาไม่ได้มาจากฉัน ผู้ที่นอนหลับอย่างสุขสบายในขณะที่เพื่อนบ้านของเขานอนหิวโหย"

อิมามอะลี อิบนฺ ฮุเซน ซัยนุลอาบิดีน(อ.) ได้กล่าวไว้ในริซาละตุล ฮุกูก ของท่านว่า "เหล่านี้คือหน้าที่ของพวกท่านที่มีต่อเพื่อนบ้านของพวกท่าน นั่นคือ ปกป้องผลประโยชน์ของเขาในขณะที่เขาไม่อยู่, แสดงความนับถือต่อเขาในขณะที่เขาอยู่, ช่วยเหลือเขาเมื่อเขาได้รับโทษด้วยความอยุติธรรม"