เอ่อ อนุสาวรีย์ครับ ไม่ใช่ตัวจริง
เป็นจินตนาการของคนปั้น ตอนปั้นไม่มีใครเกิดทันได้เห็นการแต่งการของท้าวสุรนารี จึงอาศัยการจินตนาการ เอาจริงเลยนะ ตอนแรกรูปปั้นย่าโมเกือบกลายเป็นนางฟ้าด้วยซ้ำ เรื่องนี้ปรากฏในสาส์นสมเด็จ ซึ่งกรมพระยานริศราฯ ได้เคยเห็นต้นแบบอันแรกของรูปปั้นจึงทรงมีลายพระหัตถ์เล่าให้กรมพระยาดำรงราชานุภาพฟังว่า

"เกล้ากระหม่อมไปที่ศิลปากรสถาน เห็นนายเฟโรจี (ศ.ศิลป์ พีระศรี) ปั้นดินเป็นรูปผู้หญิงยืนถือดาบตัวเล็ก ๆ หลายตัว...เกล้ากระหม่อมก็เข้าใจแล้วได้แนะนำว่า เราไม่รู้จักตัวหน้าตาเป็นอย่างไรไม่รู้ ทำไม่ได้ดอก ทำ Allegory เป็นนางฟ้าถือดาบดีกว่า แกเห็นด้วย... มาเมื่อก่อนหน้าจะเขียนหนังสือถวายนี้ ไปเห็นปั้นตัวเบ้อเร่ออย่างที่ทูลมา ถามว่าทำไมไม่ทำเป็นรูป Allegory แกบอกว่าเขาไม่เอา....."

รูปปั้นต้นแบบท้าวสุรนารีนี้ ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี เป็นผู้ออกแบบร่วมกับ พระเทวาภินิมมิตร (ฉาย เทียมศิลปไชย) โดยรูปปั้นได้ปั้นมาเป็นหลายแบบจนอันที่เห็นผ่านการเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรี ซึ่งเป็นการปั้นจากจินตนาการล้วนๆ และรูปปั้นเป็นการสื่อมโนคติทางศิลปะมากกว่าครับ