"ทุกข์เพราะใคร"

" .. อันความยึดมั่นถือมั่นในเรื่องทั้งปวงก็มีทุกข์โทษภัย
เช่นเดียวกับการจับต้องถ่านไฟอันลุกแดง แต่เพราะทุกคนไม่รู้ชัดจึงไม่กลัว
จึงเข้าไปยืดมั่นถือมั่นไว้และเมื่อได้รับทุกข์โทษภัยเพราะการยึดมั่นถือมั่น
ก็มีโมหะทำให้หลงผิดไปว่า "ทุกข์โทษภัยทั้งหลายที่เกิดกับตนนั้น
เป็นเพราะผู้นั้นผ็นี้หรือสิ่งนั้นสิ่งนี้เป็นต้นเหตุ"

หาได้เห็นความจริงว่า "เหตุที่แท้ของทุกข์โทษภัยที่ตนได้รับนั้นคือ
ความยึดมั่นถือมั่นของตนเอง" .. "

สมเด็จพระญาณสังวร
สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ ๑๙