เมื่อพูดถึงวง SMAP คนที่คุ้นเคยกับญี่ปุ่นน่าจะเคยได้ยินชื่อ บางคนคิดว่าวงแตกไปแล้วด้วยซ้ำ เพราะชื่อมันนานจัด เมื่อพินิจพิจารณาว่าอายุการทำงานของไอดอล ... เออน่ะ ไอดอล ยาวสุดก็ไม่น่าเกิน 10 ปี และ ณ ปัจจุบันที่วงที่ได้รับความนิยมในปัจจุบันที่สูงกว่า SMAP นั้นก็มี (แต่เราไม่พาดพิง เอาเป็นว่ามีละกัน) เด็ก ๆ รุ่นน้องไอดอลหน้าใหม่มาแรงแจ้งเกิดสด ๆ ซิง ๆ ก็มีไม่น้อย แต่ถ้าใครที่ติดตามวงการญี่ปุ่นก็ตลอดก็จะพบว่า ถึงกระแสจะเรื่อย ๆ มาเรียง ๆ แต่ลุง ๆ (ต้องเรียกลุงล่ะนะในจักรวาลไอดอล เหยียบ 40 กันจะทุกคนละ ) แต่ละคนก็มีงานเรียกได้ว่าไม่ขาดสาย พิธีกร ละคร หนัง ละครเวที เพลง (งานอดิเรก) แทบจะเรียกได้ว่าเห็นหน้ากันเกือบจะทุกช่องทุกวัน (ในญี่ปุ่น) เพียงแต่ไม่ได้เปรี้ยงปร้างเป็นพลุแตกเหมือน 10-15 ปีที่แล้วเท่านั้น ก็ยังห่างไกลกับคำว่าขาลง เรียกว่า "คงที่" ก็แล้วกัน ไม่มากไม่น้อยแต่ก็ไม่หาย ... ถ้าจะเอ่ยถึงสภาวะการความดังของ SMAP ในกาลปัจจุบัน

จนกระทั่งหลายวันมานี่ ... มีข่าวที่ทำให้แฟนคลับวิ่งกันฝุ่นตลบ คือข่าว "วงแตก" จริงแฟน SMAP ที่ตามมานาน ตามสม่ำเสมอจะเคยชินข่าว 2 ข่าว คือ ข่าววงแตก และ ข่าวคิมุระหย่า มาด้วยกันตลอด แล้วก็ผ่านมาผ่านไปกันได้ทุกปี ผิดแต่ปีนี้ที่ข่าวแรก "วงแตก" มันมีมูล ในหน้าหนังสือพิมพ์บันเทิงของญี่ปุ่น และ ถึงขนาดมี fax จากฝ่ายกฎหมายของเอเจนซี่ยืนยันว่าเรื่องเหล่านี้มีการ "เจรจา" กันอยู่จริง ๆ จนมาถึงรายการถ่ายทอดสด "ขอโทษ" ออกทีวีเมื่อวันจันทร์ แต่กระทู้นี้เราไม่อัพเดทเรื่องข่าวเนาะ ถ้าเป็นเรื่องข่าวนั้น .... ติดตามที่กระทู้นี้ได้ http://ppantip.com/topic/34668863 จะครบถ้วนสมบูรณ์ที่สุดหากใครต้องการอัพเดทสถานการณ์ว่าไปถึงไหนกันแล้ว

ส่วนสิ่งที่อยากจะพูดถึงก็คือ SMAP วงแตก ... แล้วไง ? กับ ผู้ชายวัยกลางคนที่ยังคงสถานภาพเป็น "วง" อืมมม์ ไอดอล (ตามสายตาคนภายนอก) คือไม่ใช่ว่ามันถึงเวลาจะต้องแยกย้ายกันไปแล้วหรือ ? จะ overhype กันไปเพื่อ ? เชื่อว่าหลายคนมีความคิดในใจแบบนี้ และ หลายคนมีคำถามแบบนี้ แต่เมื่อตัดกลับไปที่ญี่ปุ่น สื่อโซเชียลออนไลน์ต่าง ๆ แม้กระทั่งคนดังในทุกวงการของญี่ปุ่น .... ถือว่าข่าว "วงแตก" ในครั้งนี้ สั่นสะเทือนเลือนลั่นประเทศญี่ปุ่นแบบ at deep ไม่ได้พูดเกินเลยความจริงแต่อย่างใด ว่ากันด้วยความรู้สึก ... ตัวเองก็คิดว่า SMAP วงแตกน่ะเรื่องใหญ่กับแฟนคลับก็คงจะเป็นข่าวใหญ่พาดหัว แต่ไม่นึกเหมือนกันว่ามันถึงขั่นเขย่าเกาะญี่ปุ่นชนิดแทรฟฟิคทวิตล่ม และ ขนาดนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นออกมาให้ความเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ด้วย



ประการแรกก่อน ... วงไอดอลที่เรากำลังพูดถึงกันอยู่นี่ ... คือ "ปูชนียบอยด์แบนด์" แห่งเกาะญี่ปุ่น (ยืมคำคนอื่นมาใช้นะฮะ) ถ้านึกไม่ออกลองนึกถึงประเทศไทยแล้วมีวงที่รวม "พี่เบิร์ด" เอาไว้ 5 คน SMAP ก็เป็นประมาณนั้น นอกจากนั้น SMAP คือจุดเปลี่ยนผ่านระหว่างไอดอลรุ่นเก่าและไอดอลปัจจุบัน ไอดอลรุ่นเก่าคือเด็กหนุ่มหน้าใส ร้องเพลง เต้นเก่ง ไลน์เขาจะจำกัดอยู่แค่นั้น ในขณะที่ SMAP เปิดตัวแนวนั้นเหมือนกัน ผิดแต่ว่าเปิดตัวได้พังพินาศมาก กว่าได้รับความนิยม กว่าคอนฯคนจะเต็มฮอลล์ กว่าซิงเกิ้ลจะขึ้นอันดับหนึ่ง ลุ้นจนแทบจะหมดลุ้นว่ายังงั้น แต่ในช่วงเวลานั้นทั้งหมดต่างพยายาม(สุดๆ)ในการพัฒนาตนเอง และ พัฒนาจนก้าวขึ้นสู่แถวหน้า เป็นไอดอลที่มากกว่าไอดอล เป็นบอยแบนด์ที่มากกว่าบอยแบนด์ ที่ทำอะไรได้มากกว่าร้องและเต้น เป็นได้ทั้งพิธีกร แสดงภาพยนตร์ แสดงละคร และ เอื้อมมือไปถึงวงการวาไรตี้ด้วย

พูดได้เต็มปากว่าเป็นไอดอลวงแรก ... ที่ทำได้ครบทุกสิ่งสรรใน entertainment industry คือ ถ้าเทียบกับเดี๋ยวนี้อาจจะไม่แปลก เพราะ ใคร ๆ ก็ทำกัน แต่ SMAP เป็นเบอร์แรกที่แหกแหวกขนบมา และ มาได้ถูกช่อง สุดท้ายสำหรับคนญี่ปุ่น SMAP จึงเป็นสัญลักษณ์ของกลุ่ม talento ในวงการบันเทิงของประเทศญี่ปุ่น และ ความดัง ... พูดกันตรง ๆ สะพัดทั่วเอเชีย ณ เวลานั้น (ที่อินเตอร์เน็ตยังไม่แพร่หลาย รุ่น 56k เป็นพื้นฐาน) เรียกว่าถ้าคิดถึงบันเทิงญี่ปุ่นโดยรวม นึกถึง SMAP ก่อนล่ะอันดับแรก พี่ป้าน้าอาปู่ย่าตายายลูกเล็กเด็กแดง ... มีไหมไม่รู้จัก SMAP บอกเลยว่าน้อย





ฐานแฟนคลับขนาดนี้ บุคคลิกที่เป็นตัวของตัวเองแบบนั้น เวลาพูดอะไรทำอะไร ค่อนข้างมี impact ต่อคนหมู่มาก ดังนั้นงานราษฎร์งานหลวงที่ต้องการความสนใจจากประชาชนทั่วไปจำนวนไม่น้อยก็พุ่งมาที่วงนี้ และ อะไรที่เป็นเรื่องส่วนรวมเจ้าตัวก็ชอบจะมีส่วนร่วมอยู่แล้วด้วย สังเกตดูว่าเรื่องอะไรที่ยาก ๆ ใหญ่ ๆ แต่ต้องการย่อยง่าย ๆ ให้คนสนใจ จะต้องมีแคมเปญอะไรที่เกี่ยวข้องกับวงนี้ไม่มากก็น้อย อาจจะเสนอผ่านละคร อาจจะเสนอผ่านรายการที่พวกคุณ ๆ เป็นพิธีกร นักวิชาการเคยเอ่ยว่า ... ขอให้ซักคนในวงพูดถึงแนวคิดของเขาคือโอเคแล้ว เพราะเชื่อหนมกินได้เลยว่าคนจะตื่นตัวและสนใจ



แม้ในช่วงเวลาก่อนหน้าชื่อเสียงก็ไม่ได้เพิ่มลดแบบ dramatic มันออกจะทรง ๆ และคงที่ แต่พอข่าว "วงแตก" ทำท่าว่าจะมีมูลความจริง ข้อเท็จและข้อจริงสะพัดไปถึง NewYork Times WSJ BBC CNN และ สำนักข่าวต่างประเทศในเอเชียอย่างจีน ไต้หวัน เกาหลี แม้กระทั่งประเทศไทยซึ่งบันเทิงญี่ปุ่นซบเซาไปหลายปีแล้ว เพราะอะไรหรือ ก็ลองหันกลับไปดูในญี่ปุ่นก็ได้ ชื่อ SMAP มีความหมายลึกซึ้งกับสังคมเขามากที่ใคร ๆ คิด ถึงแม้ความนิยมจะเรื่อย ๆ มาเรียง ๆ แต่ความสำคัญของ SMAP นั้นไม่ธรรมดา ตำแหน่งไอดอลแห่งชาตินั้นอาจไม่ใช่แล้ว แต่ตำแหน่ง National Icon นั้นคงมีอยู่แน่นอน

วันที่หัวข้อวงแตกปรากฎในหน้าหนังสือพิมพ์ ความนิยมที่เราคิดว่ามันเรื่อย ๆ มาเรียง ๆ กลายเป็นล้นยิ่งกว่าเขื่อนแตก ชมรมคนรัก SMAP ผุดขึ้นมาเป็นดอกเห็ดหน้าฝน reaction แรงมาก แรงอย่างที่เราคิดว่าเอเจนซี่ก็คาดไม่ถึงเหมือนกันว่าแรงกระเพื่อมมันจะขนาดนี้ และ ที่สำคัญมันไม่ใช่แค่แรงกระเพื่อมของแฟนคลับไง ค่าที่อยู่กันมานาน SMAP คือเป็นที่เอ็นดูชื่นชม แบบอย่าง และ เป็นที่เคารพของของใครหลาย ๆ คนในวงการบันเทิง เอาจริง ๆ ไม่ใช่ในวงการบันเทิงหรอก เพราะ connection ของพวกคุณ ๆ สมกับที่ทำงานหลากหลายแขนง ใกล้ชิดกับคนหลายกลุ่ม หลายวงการ มาเฉียด ๆ 30 ปี ตัวพ่อตัวแม่ในวงการเหล่านั้นหมวกอีกใบก็รู้สึกเช่นเดียวกับคนญี่ปุ่นว่า SMAP มีความหมายเชิง "สัญลักษณ์" ของความเป็นญี่ปุ่นยุค modern ที่ทุกคนต่างมีส่วนร่วม สัมผัส จับต้อง สนุกสนาน หัวเราะ ร้องไห้ ชื่นชม สนใจ เดินตาม และ รับบางสิ่งไว้เป็นแรงบันดาลใจมามากกว่า 20 ปี นี่ไม่นับมูลค่าความเสียหายทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นกว่าหกหมื่นล้านเยนตามที่นักเศรษฐศาสตร์วิเคราะห์ไว้อีกนะ มูลค่าแบรนด์ SMAP นี้ไม่เบา ไม่เบาเลยจริง ๆ

ดังนั้นเราจะเห็นความกังวล ความตื่นตระหนกตกใจ ของบรรดาตัวพ่อตัวแม่ในวงการเหล่านี้ ที่บางคนแอบออกตัวล้อฟรีไม่เกรงเอเจนซี่ว่าเข้าข้างใคร เราเห็นรุ่นน้องที่เติบโตไล่เลี่ยกันมาเมื่อฟังคำแถลงข่าวแล้วช็อคซีนีม่า บ้างน้ำตาก็คลอเบ้า บ้างก็พูดอะไรไม่ออก .... เพราะ ไม่เคยเห็น SMAP ออกรายการสดแล้วมีสภาพอย่างที่เห็น เราเห็นผู้สื่อข่าวหลายคนหน้าเครียดมือสั่นยามอ่านข่าววงแตก เห็นแขกร่วมรายการข่าวเช้าเช็ดน้ำตาป้อย ๆ เราเห็นผู้กำกับ คนในวงการละคร ทวิตเป็นนัย ๆ ให้กำลังใจแฟน ๆ เราเห็นแฟน ๆ นักร้องต่างค่ายบอกว่าจะจับมือเคียงข้างแฟน SMAP และ วง SMAP ไป ซึ่งแฟนคลับของบางวงไม่เคยเลยจะโดดร่วมเข้าดราม่าวงไพบูลย์ใดเลย แต่ปรากฎตัวในคราวนี้ มันมาจากอินเนอร์ จากความรู้สึก มากกว่าจะเป็นเรื่องผลประโยชน์ ในจุด ๆ นี้



หากจะให้สรุปโดยย่อ deep impact ต่อประเทศญี่ปุ่น ในนามของ SMAP นั้น เพราะ SMAP ชื่อนี้เปรียบเสมือนเสาหลักเสาหนึ่งในใจคนญี่ปุ่นนั้นเอง เหมือนนักวิชาการคนหนึ่งว่า SMAP ก็เหมือน "ฟูจิซัง" ลองนึกสภาพญี่ปุ่นไม่มีฟูจิซังดูสิ SMAP วงแตกก็คือสถานการณ์แบบนั้นนั่นแหละ