สัปดาห์ก่อนมีข่าวเรื่องชาวซีเรียต้องสงสัยว่าจะเป็นกลุ่มก่อการร้าย IS โดยรับการประสานงานมาจากรัสเซีย สุดท้ายก็จบลงด้วยดีไม่มีผู้ต้องสงสัย บางคนมีครอบครัว มีลูก ก็เป็นปกติดี แต่สิ่งที่ประชาชนยังคงต้องสังเกตคือ ชาวต่างชาติเหล่านี้วีซ่าขาดอายุไปนานแล้วทำไมจึงอยู่ได้ ทำไมไม่ต่อให้เป็นเรื่องเป็นราว ทำไมรัสเซียรู้จำนวนคนเหล่านี้ ทำไมเราต้องค้นหาไม่สามารถตอบได้ทันทีว่าเป็นใครอยู่ที่ไหน

ตอนนี้การท่าอากาศยานมีระบบตรวจสอบผู้โดยสารจากต้นทางซึ่งผมได้เคยไปแนะนำไว้เมื่อสองปีก่อน ข้อมูลนี้ต้องสัมพันธ์กับรายชื่อผู้กระทำความผิดที่ตำรวจสากลมีข้อมูลอัตโนมัติส่งไปทั่วโลก ประเทศไทยเชื่อมแล้วหรือยังและไม่ควรเชื่อมเฉพาะผู้มีหมายศาลแต่ต้องรวมบุคคลต้องห้ามของประเทศสำคัญๆต่างๆด้วย เพื่อที่ว่าคนเหล่านั้นจะได้ไม่ผ่านไทยหรือกบดานในไทยได้อีกต่อไป เรื่องเหล่านี้ รวมถึงเรื่องอื่นๆอีกมากเป็นเรื่องของภาครัฐที่ดูแล้วยังต้องรีบดำเนินการให้มีความพร้อม

ดังพระราชนิพนธ์ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ ที่ว่า “แม้นหวังตั้งสงบ จงเตรียมรบให้พร้อมสรรพ์”

สำหรับประชาชนทั่วไปนอกจากจะให้ส่วนราชการคลำทางของเขาไป เราควรคิดกันว่าจะทำอะไรได้บ้างประชาชนในที่นี้แบ่งเป็นภาคเอกชนกับภาคชาวบ้านก็แล้วกัน
    
ภาคเอกชนที่สำคัญคือเจ้าของกิจการท่องเที่ยวและโรงแรม รวมถึงผู้ให้บริการสื่อทั้งหลายมีอินเตอร์เนทเป็นสำคัญ เพราะการก่อการร้ายปัจจุบันใช้อินเตอร์เนทเข้าถึงเป้าหมายถึงระดับครอบครัวทีเดียว

เริ่มกันจากเจ้าของกิจการท่องเที่ยวและโรงแรม ซึ่งต้องรวมถึงคอนโด บ้านพักฯลฯ ที่ต่างชาติเข้าพักได้และผู้ที่ต้อนรับชาวต่างชาติมาพัก ตามกฎหมายต้องติดต่อแจ้งให้ สำนักงานตรวจคนเข้าเมืองทราบทันที หลายท่านนึกว่ารับญาติจากต่างประเทศคงไม่เป็นไร ในเวลานี้คงจะทำอย่างนั้นไม่ได้ต้องร่วมกันแจ้งให้ทางการทราบก่อน เพื่อเป็นการปฏิบัติตามกฎหมายและเป็นการควบคุมชาวต่างด้าวด้วย กรณีชาวซีเรียที่วีซ่าขาดอายุก็จะพบได้ทันทีจากแนวทางนี้

เชื่อว่าชาวบ้านทั่วไปยังไม่ทราบว่าต้องมีหน้าที่รายงานนี้ จึงขอให้ทราบโดยทั่วกัน ในส่วนของที่พักมาตรฐานเช่นโรงแรม ก็ควรต้องสังเกตว่าผู้มาพักที่ปกติมักจะเป็นคนแต่งตัวเรียบร้อย สุภาพ มีแนวโน้มจะเป็นผู้ก่อการร้ายมากกว่าพวกแต่งตัวแบบศิลปิน รุ่มร่าม ก็ควรให้แม่บ้านเข้าไปดูว่ามีเอกสารหรือสิ่งของเกี่ยวข้องกับระบบไฟฟ้าหรือไม่ หรือหมกตัวแต่ในห้องเล่น


อินเตอร์เนทไม่ยอมไปไหนหรือไม่ เวลาที่ออกจากที่พักไป ผู้ให้พักทุกระดับควรติดต่อให้ได้ทุกวัน อย่าให้หายไปข้ามวัน ข้ามคืน เพราะอาจมีการไปพบปะวางแผนร้ายกันได้ ในขณะเดียวกันเมื่อมีการย้ายที่พัก ก็ต้องแจ้งที่หมายใหม่ให้กับที่พักเก่าตอนเช็ดเอ้าท์เพื่อให้รายงานไปยัง ตม. เมื่อเข้าที่พักใหม่แล้วหากไม่ตรงกันจะได้มีการตรวจสอบได้ทันเวลา ยังมีวิธีการอีกมากที่ช่วยได้ ที่ยกมานี้เป็นตัวอย่างหลักๆคือแจ้งการเคลื่อนไหวและสังเกตสิ่งผิดปกติตลอดเวลานั่นเอง

    
ในส่วนของผู้ให้บริการโทรศัพท์ อินเตอร์เนท จะเป็นการขอมากไปหรือเปล่าว่า หาซอฟแวร์ที่สามารถติดตามการสื่อสารด้วยภาษาอาหรับและภาษาอื่นๆที่น่าสงสัยได้หรือไม่ และอาจแบ่งพนักงานที่ปกติต้องประชาสัมพันธ์และด้วยงบประมาณการตอบแทนต่อชุมชน มาทำหน้าที่ป้องกันชุมชนให้ปลอดภัยมากขึ้น ทั้งด้านวิเคราะห์ความเคลื่อนไหวของขบวนการต่างๆแบบภาคเอกชน เมื่อพบเรื่องต้องสงสัยก็รายงานให้ทางการเพื่อรับผิดชอบต่อไป การที่ภาคเอกชนตรวจสอบความเคลื่อนไหวผิดปกตินี้ จะมีความเป็นกลางมากกว่าให้ภาครัฐที่มีแนวโน้มจะมีการเมืองเป็นแรงจูงใจมากกว่าความมั่นคงของประชาชน
    

ภาคเอกชนในกิจการอื่นๆทั้งด้านขนส่งมวลชน แม้แต่ในร้านสะดวกซื้อ การสังเกตชาวต่างชาติที่เข้ามาซื้อของ หรือเดินทางก็มีความสำคัญทั้งในแง่การเรียกใช้บริการ ก็ควรต้องจดจำได้ รถโดยสารควรมีกล้องภายในรถเพื่อดูพฤติกรรมผู้โดยสารด้วย ร้านสะดวกซื้อมีการจัดกล้องเพื่อให้เห็นผู้เข้ามาซื้อของเป็นต้น
    
มาถึงชาวบ้านๆอย่างเราบ้าง การก่อการร้ายขณะนี้ก้าวเข้ามาในบ้านของทุกคนได้ ผู้ก่อการร้ายไม่จำเป็นต้องโพกผ้า ไว้หนวดเครา ทำหน้าตาบูดบึ้ง ตรงกันข้ามถ้าเรามีลูกหลานที่เรียนเก่ง สุภาพเรียบร้อย เป็นคนเงียบๆ เก็บตัว ชอบอินเตอร์เนท เด็กคนนี้กลับจะเป็นเป้าหมายในการคัดเลือกเข้ากลุ่มก่อการร้ายมากกว่าเด็กหนุ่มอายุระหว่าง ๒๐ –๓๐ ปีที่เอาแต่ซิ่งรถจักรยานยนต์ส่งเสียงดังไปมาเสียอีก
    
เริ่มรู้สึกแล้วสิว่าภัยนั้นไม่ได้ไกลตัวเราเลย แล้วอะไรล่ะที่เป็นสาเหตุในการทำให้คนมีความคิดหัวรุนแรงสุดโต่ง สำหรับวัยรุ่นที่ฮอร์โมนกำลังเดือด อันดับแรกเลย คนเรียบร้อยนั้นมักถูกคนรังแก เก็บกด หรือไม่ได้รับการยอมรับจากกลุ่ม ลูกหลานของเราเป็นเช่นนั้นหรือเปล่า ถ้าใช่ก็มีคุณสมบัติกลายเป็นคนหัวรุนแรงได้ไม่ยากหากมีผู้ชักจูง หรือลูกหลานเราเป็นคนชอบสิ่งท้าทายใหม่ๆ ชอบผจญภัย และชอบเล่นอะไรแรงๆ ก็เป็นเป้าหมายได้เหมือนกัน จากการวิจัยพบว่าเด็กที่รู้สึกแปลกแยกกับเด็กนักผจญภัยจะเป็นเหยื่อของการคัดตัวไปฝึกได้ง่าย
    

เด็กเหล่านี้อาจจะไม่จำเป็นต้องไปร่วมรบในต่างประเทศแล้วกลับมาก่อการร้าย แต่อาจแสดงให้กลุ่มก่อการร้ายเห็นว่าตนเองนั้นเป็นคนมีความหมาย เป็นผู้ที่กลุ่มก่อการร้ายยกย่องไม่ใช่ในสังคมดั้งเดิมที่เขาอยู่แต่เป็นมายาคติที่อาจคิดหรือสร้างขึ้นทดแทนความคับแค้นหรือผิดหวังเดิมก็เป็นได้ การกระทำการก่อการร้ายด้วยคนของประเทศนั้นเองภายในประเทศเรียกกันศัพท์เทคนิคว่า home grown terrorist หรือ lone wolf ซึ่งหมายถึงผู้ก่อการร้ายที่เกิดในประเทศนั้นเอง และ เป็นหมาป่าตัวเดียวที่ก่อเหตุ เรื่องนี้มีตัวอย่างมากมายในต่างประเทศสามารถศึกษาเปรียบเทียบได้
    

ยังมีนักวิทยาศาสตร์ วิศวกร แพทย์ ผู้มีการศึกษาระดับปริญญาตรีและโทขึ้นไปที่ เคร่งครัดศาสนาอิสลามจนเกินไปถึงขนาดเรียกว่าคลั่งและด้วยเหตุที่ตนเองมีการศึกษาดีจึงเชื่อว่าสิ่งที่ตนรับรู้มาเป็นสิ่งที่ถูกต้องที่สุด ตรงต่อคำสอนในศาสนามากที่สุด คนเก่งที่เคร่งศาสนาเหล่านี้สามารถเป็นผู้ก่อการร้ายเช่นเดียวกับวัยรุ่นดังกล่าวข้างต้นเพียงแต่อาจมีปฏิบัติการที่ซับซ้อนและอาจมีผลร้ายแรงมากกว่า
    

สิ่งที่อาจนำมาหยุดยั้งหรือต่อสู้กับการก่อการร้าย ไม่ใช่กำลังอาวุธ แต่เป็นเรื่องสำคัญ ๔ เรื่องได้แก่ การนำข้อมูลจากหน่วยบังคับใช้กฎหมายทั้งหมดมาใช้ร่วมกันให้ทันเวลา (information sharing) การตกลงให้มีแนวทางการปฏิบัติที่ชัดเจนไม่ซ้ำซ้อนหรือกั๊กข้อมูลกัน (code of conduct) การเฝ้าตรวจด้วยเครื่องมือและวิธีการที่ทันต่อสถานการณ์ (surveillance) และการมีส่วนร่วมกันระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน (Public Private People Participation)
    

โดยสิ่งที่อยู่เบื้องหลังสุดของการต่อสู้กับการก่อการร้ายนี้และมีผลมากที่สุดก็คือ คำสอนตามหลักศาสนาที่ถูกต้อง ซึ่งทุกศาสนารวมถึงศาสนาอิสลามล้วนเป็นศาสนาแห่งสันติภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งรากฐานของศาสนาที่มาจากบัญญัติสิบประการของโมเสสมีข้อห้ามคล้ายคลึงกับศีลห้าในพุทธศาสนา
    

ดังนั้นทั้งภาคเอกชนและชาวบ้าน ควรจะต้องหันมาเอาใจใส่กับศาสนาอิสลามมากขึ้นในแง่ของคำสอนที่ถูกต้อง สังคมไทยยังขาดองค์ความรู้ที่แท้จริงของศาสนาอิสลามอีกมาก สมควรที่ภาคเอกชนและภาควิชาการที่มิใช่นักการศาสนาเท่านั้น จะทำการศึกษาศาสนาอิสลามมากขึ้น และหาหนทางที่จะเสนอทางออกให้กับหนุ่ม สาวชาวมุสลิมในการมีชีวิตร่วมกับกลุ่มอื่นๆในสังคมอย่างสันติ โดยมีเป้าหมายว่าจะทำให้การใช้ชีวิตทางศาสนาโดยสอดคล้องกับทางโลกนั้นจะทำได้อย่างไรเป็นสำคัญ