ผมมีข้อสงสัยอย่างหนึ่ง อยากจะถามคนเหนือที่พูดภาษาเหนือได้ทุกคนครับ
อย่างที่ทราบกันว่า ภาษาเหนือจะมีสำเนียงแบ่งออกเป็น 2 สำเนียงใหญ่ๆ
คือ สำเนียงล้านนาตะวันออก กับ ล้านนาตะวันตก
เอาเป็นว่าเรียก สำเนียงเชียงใหม่ กับ เชียงราย ละกัน เมืองเก่ากับเมืองใหม่
คือผมเป็นคนเชียงรายครับ เกิดและโตที่เชียงราย แต่ผมสามารถพูดดัดสำเนียงเป็นเชียงใหม่ได้
ถ้าให้ผมวิเคราะห์ว่าทำไมผมถึงพูดสำเนียงเชียงใหม่ได้
ก็คงเพราะว่า สำเนียงเชียงใหม่ จะใช้วรรณยุกต์ เหมือนๆกับภาษากลาง กทม
ถ้าเราพูดภาษากลาง กทม ได้ ก็คงไม่ยากที่จะดัดสำเนียงเป็นเชียงใหม่
ขอยกตัวอย่างให้เห็นภาพ เช่นคำว่า น้ำร้อน
- เชียงใหม่ ก็แค่เปลี่ยน ร เป็น ฮ ส่วนการออกเสียง วรรณยุกต์เดิม เสียงเดิม
- เชียงราย เปลี่ยน ร เป็น ฮ เหมือนกัน แต่การออกเสียง ไม่ใช่ เสียงวรรณยุกต์เดิมแล้ว เป็น น๊ำฮ๊อน
คือประมาณว่า ถ้าเขียนแล้วให้คนภาคอื่นๆอ่านตาม ก็จะออกเสียงได้เป็นสำเนียงเชียงใหม่เลย
คำอื่นๆก็อย่างเช่น พ่อ แม่ พี่ น้อง เชียงใหม่ ก็แค่เปลี่ยน พ เป็น ป แล้วก็ออกเสียงวรรณยุกต์ ตามภาษากลางเลย
แต่พอเป็นสำเนียงเชียงราย เปลี่ยน พ เป็น ป เช่นกัน แต่ เสียงวรรณยุกต์ไม่ใช่ภาษากลาง หรือเชียงใหม่แล้ว
นี่จึงน่าจะเป็นเหตุผล ที่ คนภาคอื่นๆ สามารถฟังสำเนียงเชียงใหม่ ได้ดีกว่าสำเนียงเชียงราย
และคนที่พูดภาษาเหนือ สำเนียงแบบเชียงรายและพูดภาษากลางได้ สามารถดัดสำเนียงให้เป็นเชียงใหม่ได้
เพราะ สำเนียงเชียงใหม่ = สำเนียงเชียงราย + สำเนียงภาษากลาง
สรุปที่ผมอยากรู้
คนที่พูดสำเนียงเชียงรายสามารถดัดสำเนียงเป็นแบบเชียงใหม่ได้ทุกคนไหมครับ
แล้วคนที่พูดสำเนียงเชียงใหม่จะดัดสำเนียงเป็นแบบเชียงรายได้ไหมครับ
คนภาคเหนือ สามารถพูดภาษาเหนือสำเนียงเชียงใหม่ ได้ทุกคนไหมครับ
อย่างที่ทราบกันว่า ภาษาเหนือจะมีสำเนียงแบ่งออกเป็น 2 สำเนียงใหญ่ๆ
คือ สำเนียงล้านนาตะวันออก กับ ล้านนาตะวันตก
เอาเป็นว่าเรียก สำเนียงเชียงใหม่ กับ เชียงราย ละกัน เมืองเก่ากับเมืองใหม่
คือผมเป็นคนเชียงรายครับ เกิดและโตที่เชียงราย แต่ผมสามารถพูดดัดสำเนียงเป็นเชียงใหม่ได้
ถ้าให้ผมวิเคราะห์ว่าทำไมผมถึงพูดสำเนียงเชียงใหม่ได้
ก็คงเพราะว่า สำเนียงเชียงใหม่ จะใช้วรรณยุกต์ เหมือนๆกับภาษากลาง กทม
ถ้าเราพูดภาษากลาง กทม ได้ ก็คงไม่ยากที่จะดัดสำเนียงเป็นเชียงใหม่
ขอยกตัวอย่างให้เห็นภาพ เช่นคำว่า น้ำร้อน
- เชียงใหม่ ก็แค่เปลี่ยน ร เป็น ฮ ส่วนการออกเสียง วรรณยุกต์เดิม เสียงเดิม
- เชียงราย เปลี่ยน ร เป็น ฮ เหมือนกัน แต่การออกเสียง ไม่ใช่ เสียงวรรณยุกต์เดิมแล้ว เป็น น๊ำฮ๊อน
คือประมาณว่า ถ้าเขียนแล้วให้คนภาคอื่นๆอ่านตาม ก็จะออกเสียงได้เป็นสำเนียงเชียงใหม่เลย
คำอื่นๆก็อย่างเช่น พ่อ แม่ พี่ น้อง เชียงใหม่ ก็แค่เปลี่ยน พ เป็น ป แล้วก็ออกเสียงวรรณยุกต์ ตามภาษากลางเลย
แต่พอเป็นสำเนียงเชียงราย เปลี่ยน พ เป็น ป เช่นกัน แต่ เสียงวรรณยุกต์ไม่ใช่ภาษากลาง หรือเชียงใหม่แล้ว
นี่จึงน่าจะเป็นเหตุผล ที่ คนภาคอื่นๆ สามารถฟังสำเนียงเชียงใหม่ ได้ดีกว่าสำเนียงเชียงราย
และคนที่พูดภาษาเหนือ สำเนียงแบบเชียงรายและพูดภาษากลางได้ สามารถดัดสำเนียงให้เป็นเชียงใหม่ได้
เพราะ สำเนียงเชียงใหม่ = สำเนียงเชียงราย + สำเนียงภาษากลาง
สรุปที่ผมอยากรู้
คนที่พูดสำเนียงเชียงรายสามารถดัดสำเนียงเป็นแบบเชียงใหม่ได้ทุกคนไหมครับ
แล้วคนที่พูดสำเนียงเชียงใหม่จะดัดสำเนียงเป็นแบบเชียงรายได้ไหมครับ