สวัสดีครับ ผมมีโอกาสเขียนบทความนี้ลงใน blog ของผมเอง และเห็นว่าน่าจะมีประโยชน์กับเพื่อนๆอีกหลายท่าน ที่ไม่มีความรู้ หรือกำลังจะศึกษาเรื่องการเลือกโคมดาวน์ไลท์ การเลือกหลอด หรือการเลือก watt ว่าจะเลือกยังไง แบบไหน สืบเนื่องจากบ้านผมที่กำลังสร้าง ถึงขั้นตอนการเลือกไฟดาวน์ไลท์ ด้วยความโง่ของผมที่ไม่รู้เรื่องเลย ก็ไปซื้อของมาผิดๆถูกๆ จนต้องถอยมาตั้งหลัก ศึกษากันใหม่เลยครับ ถึงได้รู้ว่าตัวเองง่าวอยู่ตั้งนาน โดยผมได้รวบรวมข้อมูลมาจากหลายๆที่นะครับ เป็น Basic ของการเลือกหลอด ดวงโคม ผมไม่มีความรู้ด้านนี้ครับ งานที่ผมทำคนละขั้วกับเรื่องงานไฟฟ้าเลย แต่ผมเขียนในมุมมองของ User หรือผู้อยู่อาศัยนะครับว่าควรรู้อะไรบ้างก่อนซื้อดวงไฟ ท่านใดเป็นผู้รู้จริง ผมผิดตกบกพร่องตรงไหน ก็ช่วยแก้ไขด้วยละกันครับ

โดยผมจะแบ่งหัวข้อง่ายๆเป็นสี่หัวข้อนะครับ 1.ชนิดของหลอดไฟ 2.ขั้วหลอด 3.ชนิดของโคม 4. สี ความสว่างของหลอดไฟ

1.ชนิดของหลอดไฟ

ชนิดแรก หลอดไส้ (Incandescent Lamp)


หลอดไส้

          มักจะเป็นหลอดไฟที่เรานึกถึงเป็นอันดับแรกผลิตมาตั้งแต่สมัยโทมัสอัลวา เอดิสันโน่นนน หาซื้อง่าย ราคาถูกมาก แต่ข้อเสียคือร้อน อายุการใช้งานสั้น และกินไฟมากกก อุณหภูมิหลัก 100 องศาขึ้นไปครับ

ต่อมาก็คือ หลอดฟลูออเรสเซนส์หรือหลอดสีขาวๆที่เราเห็นทั่วๆไปครับ


หลอดฟลูออเรสเซนส์

       ก็มีทั้งแบบยาว และแบบกลมใส่โคมซาลาเปาปัจจุบันก็มีการพัฒนาหลอดผอม และหลอดผ๊อมผอม สั้น ยาว เพื่อใช้งานแบบต่างๆแต่หลอดแบบนี้ต้องมีบัลลาด และสตาร์ตเตอร์ครับ (หรือบางยี่ห้อใส่บัลลาด สตาร์ดเตอร์มาให้เลยที่ขั้วก็มี แต่ทรงยาวๆ) และอายุการใช้งานก็ไม่ยาวเท่าไหร่หลักพัน ชม.   

จากนั้นก็มีการพัฒนาจับเอาบัลลาดและสตาร์ตเตอร์เข้ามารวมกับหลอด หดจนสั้น จนกลายมาเป็นหลอด คอมแพค ฟลูออเรสเซนส์ หรือที่รู้จักกันในชื่อหลอดตะเกียบ


หลอด Compact Fluorescence

        หลอดแบบนี้แหล่ะที่เริ่มเอามาใส่ในไฟดาวไลท์ แต่หลอดตะเกียบยุคแรกๆหลอดจะยาวพอเอามาใส่ดาวน์ไลท์(แทนที่หลอดไส้) ทำให้ไส้หลอดยาวออกมาดูไม่สวยเลยมีการทำหลอดแบบขดขึ้นมา หรือที่เรียกว่าหลอดทอร์นาโดนั่นเอง

ต่อมาคือ หลอดฮาโลเจน


หลอดฮาโลเจน

    จริงๆหลอดฮาโลเจนก็มีวิวัฒนาการมาใกล้ๆกับหลอดไส้นะครับและก็ยังนิยมใช้กันอยู่ในปัจจุบัน ด้วยจุดกำเนิดแสงเล็กและลักษณะของแสงที่จะดูเป็นกระกายหรูหรา หลอดฮาโลเจนจึงนิยมใช้ตามห้าง ร้านค้าแกลอรี่ ตู้โชว์ต่างๆ แต่ข้อเสียคือร้อน และอายุการใช้งานสั้นคล้ายๆหลอดไส้

และปัจจุบันนี้หลอดที่กำลังเป็นที่นิยมกันมาเรื่อยๆคือ หลอด LED นั่นเองครับ


หลอด LED


LED แบบวงกลม เอามาแทนที่หลอดโคมซาลาเปา

       เป็นหลอดที่กำลังมาแรง เนื่องจากขนาดเล็ก กินไฟน้อยมากๆ ไม่ร้อน ไม่มี UV และสามารถปรับเปลี่ยนรูปร่างได้หลายแบบตามแต่ต้องการซึ่งผู้หลิตหลอด LED พยายามจะเข้ามาแทนที่หลอดในอดีต มี LED แบบแทนที่หลอดประหยัดแทนที่หลอดฟลูออเรสเซนส์ แม้แต่เอาไปแทนที่โคมซาลาเปา และแทนที่หลอดฮาโลเจนแต่ข้อเสียคือราคาแพง ถึงแพงมาก บางหลอดราคาหลายพันเลยทีเดียว

2.ขั้วหลอด

        บางคนอาจงง ขั้วหลอดสำคัญยังไงตอนแรกผมก็ไม่รู้เรื่องรู้ราวครับ แต่จริงๆแล้วสำคัญมากเลยครับเพราะมันเป็นตัวกำหนด การเลือดชนิดโคม และชนิดหลอดกันเลยทีเดียว ผมจะเล่าแค่ขั้วหลอดที่นิยมใช้กันตามบ้านนะครับพวกโรงงาน โรงพยาบาล หรือขั้วไฟเฉพาะกิจผมไม่ลงลึกละกัน

แบบแรกเลยก็เป็นขั้วหลอดที่เราเห็นๆกันบ่อยและคุ้นตากันดี ก็คือ ขั้วเกลียว หรือขั้ว E27


ขั้วเกลียว E27

    ตัว E27 เป็นชื่อเรียกขั้วใส่หลอดมีอีกชื่อคือ tc-tse จะใช้เรียกเกลียวที่หลอดแต่ก็นิยมเรียกกันว่าขั้ว E27 ครับ ซึ่งเจ้าขั้ว E27 นี่ก็ใช้กันเรียกว่าแพร่หลายมากพบในหลอด compact fluorescence ทั่วๆไป และมีตั้งแต่หลอดไส้ ยัน LED หาซื้อง่ายตามร้านไฟฟ้าทั่วไป แม้แต่ 7-11 ก็มีขาย ข้อจำกัดคือขั้วใหญ่ ทำให้หลอดที่ใช้กับขั้วนี้มีขนาดพอสมควร (จริงๆมี E14 ด้วยนะ ขนาดก็เล็กลงมาแต่หาซื้อยากกว่า) ในจุดที่ต้องการให้แสงเล็กๆ ก็ไม่เหมาะและก็มีข้อจำกัดในเรื่องของ watt หรือกำลังไฟที่ให้ได้ไม่สูงมาก สำหรับโถงสูงกว่า4 เมตร กำลังไฟที่ได้อาจไม่พอให้ความสว่างแต่ก็เพียงพอกับการใช้งานทั่วไปครับ

ขั้วเข็ม MR16


ขั้วเข็ม MR16

        MR16 หรือ GU5.3 เป็นขั้วที่ใช้กันมากในหลอดประเภทฮาโลเจนหลอดที่ใช้ขั้วนี้มีตั้งแต่เล็กๆส่องตู้โชว์ ยันใหญ่ขนาดไฟดาวไลท์ในห้องทั่วไปซึ่งหลอด LED เองก็ผลิตขั้วนี้ขึ้นมาเพื่อเอามาแทนที่ฮาโลเจนเช่นกันแต่ขั้วนี้ ส่วนใหญ่ต้องใช้ตัวแปลงไฟจาก 220v > 12V อีกทีครับ


หม้อแปลง และขั้วหลอด MR16

      แต่ก็มีบางยี่ห้อที่ผลิตขั้วMR16 แบบต่อไฟตรง 220Vได้ก็มีครับ แต่ราคาจะสูงหน่อย ดังนั้นใครจะซื้อโคมที่ใช้กับขั้วนี้ ตอนซื้อหลอดถ้าเป็นหลอด 12V ต้องซื้อตัวแปลงเพิ่มนะครับราคาก็หลักสิบ ถึงหลักร้อยขึ้นไป ดังนั้นราคาโคมที่เห็นในแคตาลอค ยังไม่รวมตัวแปลงไฟนะ อย่าลืม ซึ่งตอนแรกที่ผมไม่รู้อีโหน่อีเหน่ก็เลือกโคมดาวไลท์จากแคตาลอคเห็นสวยดี พอไปที่ร้าน อ้าว ไอ้ที่เลือกอ่ะมันใส่กะหลอดฮาโลเจนหรือ LED ขั้ว MR16 (จริงๆในแคตาลอคเขาก็บอกแต่โง่เองครับไม่เข้าใจความหมายที่เขาเขียน) เลยต้องถอยมาตั้งหลักอีกต้องยอมรับว่าดวงโคมดาวไลท์ที่ใส่กับขั้วนี้ ส่วนใหญ่มันสวยจริงๆครับ สวย ทันสมัยต่างกะโคมดาวไลท์ที่ใส่กับขั้ว E27 เลย อันนั้นดูธรรมดาๆ(อันสวยก็มีครับแต่ผมไม่รู้เอง)

ขั้ว GU10


ขั้วและเบ้า GU10

      ถ้าใครจำได้ สมัยก่อนจะซื้อหลอดไส้ใส่ห้องน้ำต้องดูว่าเป็นขั้วเกลียว(E27) หรือขั้วเขี้ยว GU10 แต่สมัยนี้หลอดไส้ขั้วเขี้ยวผมไม่ค่อยเห็นแล้วครับขั้วนี้ถ้าเป็นหลอด LED จะทำมาเพื่อไม่ต้องไปหาซื้อตัวแปลงไฟ เพราะมีตัวแปลงมาให้ที่ฐานหลอด(วงกลมในภาพ) ทำให้เอาหลอดขั้ว GU10 มาแทนขั้ว MR16 ได้เลยครับ แต่ยังไงตอนซื้อถามเขาก่อนนะครับว่าเอามาแทนได้ไหม ข้อเสียคือหลอด LED ที่ใส่กับขั้วนี้หายากมีไม่กี่ยี่ห้อ ราคาก็แพงกว่าหลอดขั้ว MR16 พอสมควรก็บวกลบดีๆกับราคาตัวแปลงไฟละกันครับ


รวมมิตรขั้วหลอดต่างๆ

3. ชนิดของโคมดาวไลท์

      จริงๆคำว่า Downlight มันก็แปลว่า ไฟส่องลงล่าง แค่นั้นเองครับ ก็คือโคมอะไรก็ได้ ที่ส่องไฟลงพื้นก็เรียกดาวไลท์ ซึ่งแน่นอนก็ต้องมีไฟ Uplightส่องขึ้นบน แต่ผมไม่พูดถึงละกันครับตัวโคมดาวไลท์ปัจจุบันมีเยอะมากๆๆๆๆ มีทั้งแบบกลมๆ หลุมๆ ที่เห็นกันทั่วไปแบบเหลี่ยม แบบเหลี่ยมคู่ แบบปรับทิศทางได้ แบบฉาบเรียบไปกับฝ้า มีฝาปิดใส่หลอดแนวนอน แนวตั้ง ใส่หลอดได้หลายขั้ว โอ้ย สุดจะบรรยายลองขอแคตตาลอคตามร้านมาดูได้เลยครับ ขนาดของโคมที่ใช้กันในห้องที่มีความสูง 3-4 เมตรโดยทั่วไปก็กว้างยาวประมาณ 10 – 15 cm.ครับ ใหญ่กว่านี้ก็ใช้กับโถงสูงๆขึ้นไป


โคมดาวน์ไลท์แบบต่างๆ จากหลายร้อยแบบ

จะเลือกขนาดไหนแบบไหน ก็แล้วแต่คนออกแบบหรือถ้าออกแบบเอง ก็ดูที่ขนาดห้อง ประเภทของห้อง ตำแหน่งการวางซึ่งก็จะสัมพันธ์กับระยะดรอปฝ้าด้วยนะครับ เช่นห้องนี้ฝ้าเตี้ยระยะฝ้ากับพื้นชั้นสองไม่กี่เซน ก็ต้องเลือโคมที่ก้นเตี้ยๆ ใส่หลอดแนวนอนห้องไหนระยะฝ้าสูง ก็ใส่ดาวไลท์ที่ก้นสูงๆได้เลยซึ่งก็จะสัมพันธ์กับการเลือกหลอดอีก เพราะหลอดตะเกียบไปใส่ดาวไลท์ก้นเตี้ยตะเกียบก็โผล่ไม่สวยอีก ก็ต้องเลือกหลอดทอนาโด เป็นต้น

        ผมแนะสักนิดว่าดวงโคมที่ขายกันตามร้านทั่วไป หรือตามร้านชื้อดังที่ว่าราคาถูกบางตัวดูหน้าตาเหมือนกับที่ขายตามร้านแพงๆ เรียกว่ามองแบบผ่านๆ นึกว่าตัวเดียวกันแต่ไหงร้านหรูๆ แพงๆ ขายซะแพงเชียว...แต่ถ้าได้จับดูแล้วจะรู้เลยครับว่าวัสดุเนื้องานมันคนละเรื่องเลยทีเดียว ผมไปดูมาหมดแล้วครับ โฮมโปร บุญถาวร ร้านแสง...ชื่อดังร้านแพงๆย่านทองหล่อ ร้านดังๆ Lamp… ที่พ่วงข้างบุญถาวรบอกได้เลยว่าหน้าตาที่เหมือนกัน แต่เนื้องานไม่เหมือนกันแน่นอน บางชนิดหน้าตาเหมือนกันเลยแต่ร้านนึงขาย 250 แต่อีกร้านขาย 750 โอ้ว แล้วจะเลือกยังไง ผมจะบอกให้ฟังครับ


กรอบบนสีน้ำเงิน เป็นโคมราคาถูกกว่าตามเวบ หรือร้านที่ราคาถูก ส่วนกรอบสีแดงคือร้านที่ขายแพงๆ จะเห็นว่า โคมสองร้าน แทบจะเหมือนกันยังกะแกะ แต่ราคาต่างกัน 2 เท่า

    ถ้าต้องการซื้อดาวไลท์แบบไม่คำนึงความสวยงามเท่าไหร่เอาแบบแมสๆ ราคาถูก ก็ร้านแสง..ที่ว่าถูกๆได้เลยครับ ถูกกว่าร้านในห้างจริงๆแต่คุณภาพก็ตามราคา แต่ถ้าท่านจะเอาแบบสวยด้วย ดูดีด้วย วัสดุดูไม่ก๊องแก๊งด้วยก็ร้านชื่อดังแพงๆ ก็ตอบโจทย์ครับ ผมถามร้านแสง...ตรงๆเลยว่า โคมแบบนี้ ที่ร้าน lamp.. เขาขาย ที่นี่มีไหมครับ ถ้ามีและถูกกว่าผมจะซื้อที่ร้านพี่เลย เขาบอกไม่มีครับโคมแบบนี้มันแพง ร้านเขาไม่รับเข้ามาครับ ไม่คุ้มเพราะถ้ารับมาก็ต้องขายราคาแพงไม่ต่างกับร้าน lamp เท่าไหร่ จะทำให้ขายไม่ออก ขายโคมแบบถูกดีกว่า ขายง่าย ขายได้เยอะกว่า เออพี่แกก็ตอบได้ตรงดีนะ ทั้งนี้ไม่ได้บอกว่าของถูกไม่ดีนะครับแต่ของแพงมันดีกว่าแค่นั้นเอง

      ดังนั้นท่านจะเลือกซื้อโคมแบบไหนที่ร้านไหน ก็ตามกำลังทรัพย์ ตามสะดวกเลยครับ ผมคงไม่ชี้เป้าแต่แนะนำว่าไปเดินดูด้วยตัวเองเถอะครับ อย่าปล่อยให้ ผรม. หรือช่างไปซื้อมาให้เราท่านอาจได้โคมธรรมดา แต่ราคาแพงก็เป็นได้ ท่านไปเดินดูเองแล้วท่านจะรู้ว่าวัสดุ เนื้องานมันเป็นยังไง ถ้ารับได้ ราคาโอเคก็เอาตามท่านสบายใจเลยครัช

      แนะนำวิธีอ่านแคตตาลอคโคมไฟนะครับ เวลาไปตามร้านโคมไฟ ถ้าขอแคตตาลอคเขามาดูจะมีรายละเอียดต่างๆ แนะนำให้อ่านให้ดีเลยครับ จะได้รู้ว่าที่เราชอบเนี่ย มันเหมาะกับตำแหน่งไหนของบ้าน และต้องใช้หลอดแบบไหน


ตย.1 ตรงที่ขีดเส้น ก็ตรงตัวเลยครับใช้กับหลอด Compact หรือ LED ที่มีขั้ว E27 โดย watt ที่แนะนำให้ใส่สูงสุด 20W (ที่ต้องจำกัดจำนวน watt เพราะความร้อนครับ ถามว่าใส่เกินได้ไหม ก็ได้ครับ แต่วัสดุที่เขาใช้ทำทนความร้อนได้ 20watt ถ้าใส่เกิน take risk กันเองครับ) ต่อตรงกับไฟ 220V ได้เลย เส้นใต้ข้างล่างก็บอกว่าเหมาะกับความสูงไม่เกิน 4 เมตร สูงกว่านี้จะสว่างน้อยลงครับ


ตย.2 โคมนี้ใช้กับหลอด ฮาโลเจน หรือ LED ที่มีขั้ว MR16(GU5.3) กำลังไฟ Max 50watt และใช้กับไฟ 12V แสดงว่าซื้อโคมมาแล้ว ต้องมีตัวแปลงไฟ 12V ด้วยนะครับ ซื้อแต่โคมกับหลอดไม่ได้นะครับ

จะเห็นว่าถ้าเรามีความรู้ตรงนี้ก่อน เวลาเลือกแคตตาลอคจะได้ไม่งง และจะได้หาหลอดมาใส่ได้ถูกครับ ตรงนี้แหล่ะครับที่ผมพลาด ซื้อมาเพราะสวย พอมาดูอีกที อ้าวต้องใช้ตัวแปลงด้วย ก็ไปหาซื้อตัวแปลง แต่มาศึกษาอีกที อ้าว MR16 มันก็มีหลอดที่แปลงมาแล้ว กลายเป็นซื้อหลายซ้ำหลายซ้อน เสียเงินเปล่าเลย