"ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ! ปูรณกัสสปะ ได้กล่าวอย่างนี้ว่า 'เหตุไม่มี ปัจจัย
ไม่มี เพื่อความเศร้าหมองของสัตว์ทั้งหลาย, สัตว์ทั้งหลาย จักเศร้าหมอง โดยไม่มีเหตุ
ไม่มีปัจจัย; และเหตุไม่มี ปัจจัยไม่มี เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตว์ทั้งหลาย, สัตว์ทั้งหลาย
ย่อมบริสุทธิ์ได้เอง โดยไม่มีเหตุ ไม่มีปัจจัย' ดังนี้; ในเรื่องนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้า กล่าว
อย่างไร? พระเจ้าข้า!"

    มหลิ ! เหตุมี ปัจจัยมี เพื่อความเศร้าหมองของสัตว์ทั้งหลาย,
สัตว์ทั้งหลายจักเศร้าหมอง เพราะมีเหตุมีปัจจัย; มหลิ ! และเหตุมี ปัจจัย
มี เพื่อความบริสุทธิ์ของสัตว์ทั้งหลาย, สัตว์ทั้งหลาย ย่อมบริสุทธิ์ได้ เพราะ
มีเหตุ มีปัจจัย.

    "ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ! เหตุปัจจัย เพื่อความเศร้าหมองของสัตว์ทั้งหลาย
เป็นอย่างไร? และสัตว์ทั้งหลาย จักเศร้าหมอง เพราะมีเหตุมีปัจจัย อย่างไรเล่า?
พระเจ้าข้า!"

    มหลิ ! ถ้าหากรูปก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดี
และวิญญาณก็ดี เหล่านี้ จักได้เป็นทุกข์โดยถ่ายเดียว รังแต่ทุกข์ตามสนอง หยั่ง
ลงสู่ความทุกข์ มิได้ประกอบด้วยความสุขเสียเลยไซร้, สัตว์ทั้งหลาย ก็จะไม่พึง
กำหนัดยินดีนักในรูป ในเวทนา ในสัญญา ในสังขารทั้งหลาย และในวิญญาณ
เหล่านี้. มหลิ ! แต่เพราะเหตุที่ (ตามความรู้สึกของสัตว์ผู้ยังไม่รู้ตามเป็น
จริง) รูปก็ดี เวทนาก็ดี สัญญาก็ดี สังขารทั้งหลายก็ดี และวิญญาณก็ดี ยังนำ
มาซึ่งความสุข อันสุขตามสนองนั้น หยั่งลงสู่ความสุข ไม่หยั่งลงสู่ความทุกข์

    ก็มีอยู่, ก็เพราะรูป ฯลฯ เป็นสุขสุขตามสนองนั้น หยั่งลงสู่ความสุข
มิได้ประกอบด้วยทุกข์เสมอไป ฯลฯ ฉะนั้น สัตว์ทั้งหลาย จึงกำหนัดในรูป เพราะกำหนัด
จึงถูกประกอบเข้าไว้สัตว์ทั้งหลาย จึงกำหนัดยินดีนักในรูป ในเวทนา ในสัญญา ใน
สังขารทั้งหลาย และในวิญญาณ. เพราะความกำหนัดยินดี จึงพัวพันอยู่ในมัน
เพราะความพัวพัน จึงเศร้าหมองรอบด้าน. มหลิ ! สิ่งเหล่านี้แหละ เป็นเหตุ
เป็นปัจจัย เพื่อความเศร้าหมองของสัตว์ทั้งหลาย, สัตว์ทั้งหลาย ย่อมเศร้า-
หมอง เพราะมีเหตุ มีปัจจัย โดยลักษณะเช่นนี้.