สุดยอดความคิดเห็น
ความคิดเห็นที่ 4
ตอบเรื่อง คุณชาย
สมัยโบราณ ลูกพระยา เจ้าพระยา หรือลูกขุนนาง ที่เกิดจากเอกภริยา เรียกกันว่า คุณ เช่นคุณเหม ถ้าลูกภรรยารอง ก็มีทั้งเรียกคุณ และ แม่ พ่อ เช่น แม่พลอย
ส่วนคุณชายช่วง เป็นกรณีพิเศษเพราะเป็นราชินิกุลในเจ้าคุณนวล น้องนางในสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี รัชกาลที่ ๑ มีคำเรียกว่า คุณหญิง คุณชาย ทั้งนี้รวมพระราชนัดดาในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชด้วย
ตอบเรื่องหม่อม
สมัยก่อน ภรรยารองของเจ้าพระยา เรียกว่า หม่อม ค่ะ เรียกทั่วไปไม่ใช่เฉพาะสายสกุลบุนนาค
ภรรยารองของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ ก็เรียกหม่อมทุกท่าน
ทั้งนี้ ภรรยารองอาจจะมาอยู่ก่อนภรรยาหลวง ภรรยาพระราชทาน หรือภรรยาที่เป็นคุณหญิงท่านผู้หญิงก็ได้
บุตรชายคนใหญ่ ก็อาจเกิดจากภรรยารองได้
การเรียกภรรยารองว่า หม่อม มาหายไปในสมัยรัชกาลที่ 6 ค่ะ
แต่กำหนดคำนำหน้าสตรีภรรยาขุนนาง มีเป็นทางการตั้งแต่รัชกาลที่ 4 โดยไม่ได้ระบุคำนำหน้าภรรยารองค่ะ
สำหรับชายาเจ้านาย เรียกว่า หม่อมห้าม หรือเรียกว่า ห้าม เรียกว่า หม่อม พยางค์เดียว ก็มีค่ะ
เช่น นักเทพ ห้ามนักพระองค์จัน แปลว่า นักเทพ (คนไทย) เป็นหม่อมห้ามของนักพระองค์จัน เจ้านายเขมรค่ะ
ส่วนหม่อม ที่เป็นยศจากการทำราชการ คือหม่อมราชนิกุล เช่น หม่อมราโชทัย ที่แต่งนิราศลอนดอนค่ะ
สมัยโบราณ ลูกพระยา เจ้าพระยา หรือลูกขุนนาง ที่เกิดจากเอกภริยา เรียกกันว่า คุณ เช่นคุณเหม ถ้าลูกภรรยารอง ก็มีทั้งเรียกคุณ และ แม่ พ่อ เช่น แม่พลอย
ส่วนคุณชายช่วง เป็นกรณีพิเศษเพราะเป็นราชินิกุลในเจ้าคุณนวล น้องนางในสมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี รัชกาลที่ ๑ มีคำเรียกว่า คุณหญิง คุณชาย ทั้งนี้รวมพระราชนัดดาในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชด้วย
ตอบเรื่องหม่อม
สมัยก่อน ภรรยารองของเจ้าพระยา เรียกว่า หม่อม ค่ะ เรียกทั่วไปไม่ใช่เฉพาะสายสกุลบุนนาค
ภรรยารองของเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ ก็เรียกหม่อมทุกท่าน
ทั้งนี้ ภรรยารองอาจจะมาอยู่ก่อนภรรยาหลวง ภรรยาพระราชทาน หรือภรรยาที่เป็นคุณหญิงท่านผู้หญิงก็ได้
บุตรชายคนใหญ่ ก็อาจเกิดจากภรรยารองได้
การเรียกภรรยารองว่า หม่อม มาหายไปในสมัยรัชกาลที่ 6 ค่ะ
แต่กำหนดคำนำหน้าสตรีภรรยาขุนนาง มีเป็นทางการตั้งแต่รัชกาลที่ 4 โดยไม่ได้ระบุคำนำหน้าภรรยารองค่ะ
สำหรับชายาเจ้านาย เรียกว่า หม่อมห้าม หรือเรียกว่า ห้าม เรียกว่า หม่อม พยางค์เดียว ก็มีค่ะ
เช่น นักเทพ ห้ามนักพระองค์จัน แปลว่า นักเทพ (คนไทย) เป็นหม่อมห้ามของนักพระองค์จัน เจ้านายเขมรค่ะ
ส่วนหม่อม ที่เป็นยศจากการทำราชการ คือหม่อมราชนิกุล เช่น หม่อมราโชทัย ที่แต่งนิราศลอนดอนค่ะ
แสดงความคิดเห็น
(ข้าบดินทร์) ถามเกี่ยวกับคุณชายช่วง และอื่นๆ
ถ้าเรื่องนี้อิงตามประวัติศาสตร์อยู่
คุณชายช่วงคนนี้น่าจะเป็นท่านช่วง บุนนาค ที่ต่อมาเป็นเจ้าพระยากลาโหมสมัยรัชกาลที่4
และสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ผู้สำเร็จราชการแผ่นดินสมัยรัชกาลที่5
และบิดาคือท่านที่ต่อมาจะเป็นสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์(ดิศ บุนนาค)
(เรียกสมเด็จเจ้าพระยาพระองค์ใหญ่ ในทวิภพ 2547 มีกล่าวถึงด้วย)
ทีนี้มีข้อสงสัยดังนี้
1.ในเรื่องเรียกท่านช่วงว่า คุณชาย คือสงสัยว่าทำไมถึงใช้เรียกบุตรชายของขุนนางชั้นผู้ใหญ่
หรือว่าเป็นธรรมเนียมสมัยนั้น เพราะไปอ่านมาก็เจอว่า บุตรชายของท่านดิศที่ไม่ได้เป็นขุนนางก็ใช้ว่าคุณชายเหมือนกัน
เพราะเหตุใด
(คนโดยทั่วไปรวมทั้ง จขกท.มักรู้จักคำว่าคุณชายในฐานะคำเรียกลำลองของหม่อมราชวงศ์ชาย
ซึ่งสกุลยศนี้และหม่อมหลวงเพิ่งมีสมัยรัชกาลที่4)
2.อันนี้ไม่เกี่ยวกับในละคร แต่อยากถาม
ว่าทำไมผู้หญิงที่เป็นอนุของสมเด็จเจ้าพระยาถึงใช้คำว่าหม่อมนำหน้า (ถ้าเอกภริยาจะใช้ท่านผู้หญิง เหมือนเอกภริยาของเจ้าพระยา)
เพราะปกติคำว่าหม่อมหมายถึงหญิงสามัญชน ไม่มีสกุลยศ
ที่สมรสกับเจ้านายชั้นหม่อมเจ้าขึ้นไป (ไม่ว่าเป็นใหญ่หรือเป็นน้อย)
(ถ้าถวายตัวกับกษัตริย์จะได้เป็นเจ้าจอม และถ้ามีโอรส ธิดาด้วยจะเป็นเจ้าจอมมารดา)
รบกวนผู้รู้ช่วยตอบด้วยครับ
หมายเหตุ บรรดาศักดิ์ยศสูงที่สุดของสยามคือเจ้าพระยา
ส่วนสมเด็จเจ้าพระยานั้นแม้จะสูงกว่าเจ้าพระยา แต่ก็เป็นกรณีพิเศษหาได้มีในทุกแผ่นดินไม่
ในประวัติศาสตร์มีแค่สี่ท่าน
1.สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (ต่อมาเสวยราชสมบัติเป็นรัชกาลที่หนึ่ง)
2.สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์
3.สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาพิชัยญาติ (ทัต บุนนาค)
(สมเด็จเจ้าพระยาพระองค์น้อย) (เป็นน้องของท่านดิศ)
4.สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์
โดยยังเป็นขุนนาง มิได้เป็นเจ้า แต่ก็มีการใช้ศัพท์เฉพาะบางคำ
เช่น ถึงแก่กรรม ใช้ว่า ถึงแก่พิราลัย (ปกติจะใช้กับเจ้าเมืองประเทศราช). เป็นต้น