“ถวายรูด”กรรมวิธีในการเลี้ยงพระศพ
เรื่องของศพบรรดาศักดิ์นั้นเป็นเรื่องที่ใหญ่พอสมควรครับ เพราะส่วนใหญ่ศพผู้วายชนม์เหล่านี้
จะได้รับพระราชทานโกศสำหรับใส่ศพและจะเก็บศพไว้นานพอสมควร บางรายเก็บไว้นานถึง3ปีทีเดียว
ในส่วนพระศพของพระราชวงศ์ก็เช่นเดียวกันที่มักจะเก็บพระศพไว้นาน
สืบเนื่องมาจากต้องรอพระราชทานเพลิงพระศพในหน้าแล้งเท่านั้น
เพราะในอดีตช่วงฤดูฝนท้องสนามหลวงจะเต็มไปด้วยน้ำและใช้เป็นนาหลวงสำหรับปลูกข้าว
พอเข้าฤดูหนาวจึงเริ่มก่อสร้างพระเมรุเพื่อให้ทันพระราชทานเพลิงในหน้าแล้ง
ดังนั้นจึงต้องมีกรรมวิธีบางอย่างเพื่อที่จะเลี้ยงศพให้อยู่ได้นานๆโดยปราศจากกลิ่นรบกวน
เพราะในอดีตนั้นไม่มียาฟอร์มาลีนกันศพเน่าเสียหรือสารเคมีเพื่อให้ศพแห้งไปเองเหมือนในปัจจุบัน
ต่อไปมาดูกรรมวิธีเลี้ยงศพเพื่อให้ศพอยู่ได้นานๆครับ(บางศพเท่านั้น)
โดยเริ่มจากการกรอกสารเคมีบางอย่างเข้าไปทางปากของศพเพื่อให้ไหลเข้าสู่ภายใน
เช่นสารปรอท บางทีก็กรอกด้วยน้ำผึ้ง ซึ่งเป็นวิธีโบราณ
แต่เนื่องจากประเทศไทยเป็นเมืองร้อนการกรอกสารเคมีเพียงอย่างเดียวก็ไม่สามารถช่วยอะไรได้มากนัก
ทำให้เศษอาหารที่อยู่ในศพนั้นเกิดปฏิกิริยากับแบคทีเรียที่อยู่ภายในหรือพูดเป็นภาษาบ้านๆก็คือ”เน่าใน”
ซึ่งจะส่งผลให้มีน้ำเลือดน้ำหนองของเสียต่างๆไหลซึมออกมา
ยิ่งหากวันใดมีกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินมาฟังสวดด้วยแล้วเจ้าพนักงานที่อยู่งานเฝ้า
จึงต้องเข้มงวดเรื่องกลิ่นเป็นพิเศษโดยการสุมเครื่องหอมจากสมุนไพรอยู่ด้านหลังพระโกศเพื่อไม่ให้มีกลิ่นรบกวน
ดังนั้นก่อนถึงงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงประมาณ1อาทิตย์(หรือขึ้นอยู่กับกำหนดการ)
เจ้าพนักงานจะอัญเชิญศพออกมาจากโกศเพื่อเปลื้องเอาผ้าห่อศพนั้นออก
แล้วนำร่างนั้นลงไปต้มในกระทะใบบัวซึ่งน้ำต้มศพนี้มีส่วนผสมของเนื้อไม้ที่มีสรรพคุณให้กลิ่นหอม
เมื่อน้ำต้มเดือดก็จะใส่สมุนไพรหอมตามลงไปอีก รอจนศพเปื่อยได้ที่ก็จะเชิญศพขึ้นมาทำการ"รูด"
หากเป็นพระศพก็จะเรียกว่า”ถวายรูด”ค่อยๆรูดเอาเนื้อหนังหรือเอ็นกล้ามเนื้อออกจนหมด
แม้กระทั่งเครื่องในต่างๆ จะเหลือไว้ก็เพียงแต่กระดูกขาวๆจากนั้น
เจ้าพนักงานก็จะอัญเชิญใส่ผ้าขาวลงสู่พระโกศเตรียมพระราชทานเพลิงต่อไป
สำหรับเนื้อหนังที่เหลืออยู่ในกระทะนั้นก็จะทิ้งไม่ได้
แต่จะมีพิธีกรรมเช่นเดียวกับการพระราชทานเพลิงพระบุพโพ"
หม่อมราชวงศ์จักรรถ จิตรพงศ์ เคยเล่าไว้ว่าตอนเป็นเด็กเคยแอบดูเจ้าพนักงาน
ถวายรูดพระศพสมเด็จกรมพระยานริศฯ ในขั้นตอนก่อนเชิญพระศพลงสู่
พระโกศปรากฏว่าเห็นแต่หัวกระโหลกและกระดูกห่ออยู่ในผ้าขาวนั้น
การถวายรูดมีครั้งสุดท้ายในพ.ศ.2499 คืองานพระบรมศพ
สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
ต่อมาปีพ.ศ.2527งานพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี
สำนักพระราชวังได้ตกลงกันว่าควรงดการถวายรูดเสีย
เพราะพระมังสาแห้งติดไปกับพระบรมอัฐิ(เนื้อหนังแห้งติดกับกระดูก)
ซึ่งมีผลมาจากที่พระบรมศพได้รับการถวายฉีดยาฟอร์มาลินเข้าไปในพระบรมศพแล้ว
ข้อมูลและภาพ
คลังประวัติศาสตร์ไทย
เว็บcss-001.com
*** พระศพ ***
เรื่องของศพบรรดาศักดิ์นั้นเป็นเรื่องที่ใหญ่พอสมควรครับ เพราะส่วนใหญ่ศพผู้วายชนม์เหล่านี้
จะได้รับพระราชทานโกศสำหรับใส่ศพและจะเก็บศพไว้นานพอสมควร บางรายเก็บไว้นานถึง3ปีทีเดียว
ในส่วนพระศพของพระราชวงศ์ก็เช่นเดียวกันที่มักจะเก็บพระศพไว้นาน
สืบเนื่องมาจากต้องรอพระราชทานเพลิงพระศพในหน้าแล้งเท่านั้น
เพราะในอดีตช่วงฤดูฝนท้องสนามหลวงจะเต็มไปด้วยน้ำและใช้เป็นนาหลวงสำหรับปลูกข้าว
พอเข้าฤดูหนาวจึงเริ่มก่อสร้างพระเมรุเพื่อให้ทันพระราชทานเพลิงในหน้าแล้ง
ดังนั้นจึงต้องมีกรรมวิธีบางอย่างเพื่อที่จะเลี้ยงศพให้อยู่ได้นานๆโดยปราศจากกลิ่นรบกวน
เพราะในอดีตนั้นไม่มียาฟอร์มาลีนกันศพเน่าเสียหรือสารเคมีเพื่อให้ศพแห้งไปเองเหมือนในปัจจุบัน
ต่อไปมาดูกรรมวิธีเลี้ยงศพเพื่อให้ศพอยู่ได้นานๆครับ(บางศพเท่านั้น)
โดยเริ่มจากการกรอกสารเคมีบางอย่างเข้าไปทางปากของศพเพื่อให้ไหลเข้าสู่ภายใน
เช่นสารปรอท บางทีก็กรอกด้วยน้ำผึ้ง ซึ่งเป็นวิธีโบราณ
แต่เนื่องจากประเทศไทยเป็นเมืองร้อนการกรอกสารเคมีเพียงอย่างเดียวก็ไม่สามารถช่วยอะไรได้มากนัก
ทำให้เศษอาหารที่อยู่ในศพนั้นเกิดปฏิกิริยากับแบคทีเรียที่อยู่ภายในหรือพูดเป็นภาษาบ้านๆก็คือ”เน่าใน”
ซึ่งจะส่งผลให้มีน้ำเลือดน้ำหนองของเสียต่างๆไหลซึมออกมา
ยิ่งหากวันใดมีกำหนดการเสด็จพระราชดำเนินมาฟังสวดด้วยแล้วเจ้าพนักงานที่อยู่งานเฝ้า
จึงต้องเข้มงวดเรื่องกลิ่นเป็นพิเศษโดยการสุมเครื่องหอมจากสมุนไพรอยู่ด้านหลังพระโกศเพื่อไม่ให้มีกลิ่นรบกวน
ดังนั้นก่อนถึงงานพระราชพิธีพระราชทานเพลิงประมาณ1อาทิตย์(หรือขึ้นอยู่กับกำหนดการ)
เจ้าพนักงานจะอัญเชิญศพออกมาจากโกศเพื่อเปลื้องเอาผ้าห่อศพนั้นออก
แล้วนำร่างนั้นลงไปต้มในกระทะใบบัวซึ่งน้ำต้มศพนี้มีส่วนผสมของเนื้อไม้ที่มีสรรพคุณให้กลิ่นหอม
เมื่อน้ำต้มเดือดก็จะใส่สมุนไพรหอมตามลงไปอีก รอจนศพเปื่อยได้ที่ก็จะเชิญศพขึ้นมาทำการ"รูด"
หากเป็นพระศพก็จะเรียกว่า”ถวายรูด”ค่อยๆรูดเอาเนื้อหนังหรือเอ็นกล้ามเนื้อออกจนหมด
แม้กระทั่งเครื่องในต่างๆ จะเหลือไว้ก็เพียงแต่กระดูกขาวๆจากนั้น
เจ้าพนักงานก็จะอัญเชิญใส่ผ้าขาวลงสู่พระโกศเตรียมพระราชทานเพลิงต่อไป
สำหรับเนื้อหนังที่เหลืออยู่ในกระทะนั้นก็จะทิ้งไม่ได้
แต่จะมีพิธีกรรมเช่นเดียวกับการพระราชทานเพลิงพระบุพโพ"
หม่อมราชวงศ์จักรรถ จิตรพงศ์ เคยเล่าไว้ว่าตอนเป็นเด็กเคยแอบดูเจ้าพนักงาน
ถวายรูดพระศพสมเด็จกรมพระยานริศฯ ในขั้นตอนก่อนเชิญพระศพลงสู่
พระโกศปรากฏว่าเห็นแต่หัวกระโหลกและกระดูกห่ออยู่ในผ้าขาวนั้น
การถวายรูดมีครั้งสุดท้ายในพ.ศ.2499 คืองานพระบรมศพ
สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า
ต่อมาปีพ.ศ.2527งานพระบรมศพสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี
สำนักพระราชวังได้ตกลงกันว่าควรงดการถวายรูดเสีย
เพราะพระมังสาแห้งติดไปกับพระบรมอัฐิ(เนื้อหนังแห้งติดกับกระดูก)
ซึ่งมีผลมาจากที่พระบรมศพได้รับการถวายฉีดยาฟอร์มาลินเข้าไปในพระบรมศพแล้ว
ข้อมูลและภาพ
คลังประวัติศาสตร์ไทย
เว็บcss-001.com